Η αμφισβήτηση της μονιμότητας στο Δημόσιο έχει ξεκινήσει προ πολλού. Η άρση της, ακόμη και αν δεν έχει ανοίξει συζήτηση για αυτήν με επίκεντρο τη συζητούμενη αναθεώρηση του Συντάγματος, εμπεριέχεται εμμέσως στις συμφωνίες με τους δανειστές. Κλειδί είναι οι καταργήσεις οργανικών θέσεων ή φορέων στο όνομα της αναδιοργάνωσης των δημόσιων υπηρεσιών. Στην ίδια ρότα και ο κατακερματισμός στις σχέσεις εργασίας –μόνιμοι, συμβασιούχοι αορίστου χρόνου, μερικής απασχόλησης, συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου κ.ά.
Εχοντας ρίζες στη Λευκή Βίβλο της ΕΕ για τα εργασιακά, η αποδυνάμωση της συνταγματικής προστασίας της μονιμότητας συνεχίζεται, ανεξάρτητα από το αν η σημερινή κυβέρνηση εμφανίζεται να είναι απέναντι σε κάθε προσπάθεια απαξίωσης του Δημοσίου. Εχει συνυπογράψει το «μεταρρυθμιστικό όραμα» του ΟΟΣΑ, του κουαρτέτου και των δανειστών που ομνύει στη μείωση του δημοσιονομικού κόστους και στον υποβιβασμό των εργασιακών δικαιωμάτων.
Διά της… μεταφοράς


Οπως επισημαίνει στο «Βήμα» η εργατολόγος κυρία Μαρία Τσίπρα, τα τελευταία χρόνια και στις μέρες μας η μονιμότητα υπονομεύεται με τις καταργήσεις Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) αλλά και με τις μετατροπές τους σε ανώνυμες εταιρείες (ΑΕ) ή σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ). Το προσωπικό τους μεταφέρεται σε θέσεις που δεν έχουν τη συνταγματική προστασία της μονιμότητας.
Αναφέρει μάλιστα ως πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα την πρόβλεψη που υπάρχει στο άρθρο 86 του ασφαλιστικού νόμου 4387/2016 (Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας). Με αυτήν συγκροτείται ΝΠΙΔ με την επωνυμία Ταμείο Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Εργων (ΤΜΕΔΕ) στο οποίο μεταφέρονται αυτοδικαίως οι πάσης φύσεως αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Δ’ Εγγυοδοσίας και Πιστοδοσίας του τομέα ΤΣΜΕΔΕ τού τέως ΕΤΑΑ.
Η εργατολόγος εξηγεί ότι «η πολυσυζητημένη άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπάλληλων έχει ήδη ξεκινήσει να λαμβάνει σάρκα και οστά τα τελευταία 15 έτη». Σημειώνει ότι το χρονικό του «προαναγγελθέντος θανάτου» ξεκίνησε ήδη από το 2001, όταν το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης εξήρε τον επιτελικό ρόλο του Δημοσίου και προέτρεπε στην πρόσληψη μόνο προσωπικού υψηλών προσόντων και εξειδίκευσης. Ακολούθησε μακρά σειρά προκηρύξεων για πρόσληψη αορίστου χρόνου προσωπικού, ακόμη και κατά παράβαση του άρθρου 108 του Συντάγματος, που προέβλεπε την πρόσληψη μόνιμου και μόνο προσωπικού. «Το δράμα ολοκληρώθηκε με την περίφημη κινητικότητα – διαθεσιμότητα του Κ. Μητσοτάκη η οποία δρομολόγησε την αθρόα και χωρίς σχεδιασμό κατάργηση οργανικών θέσεων αλλά και ολόκληρων οργανικών μονάδων, με αποτέλεσμα την απόλυση ακόμη και μόνιμου προσωπικού χωρίς κρίση υπηρεσιακών συμβουλίων και με σκοτεινές και αδιευκρίνιστες πολλές φορές σκοπιμότητες» τονίζει η κυρία Τσίπρα.
Ερμηνείες


Οπως σημειώνει στο «Βήμα» ο καθηγητής Εργατικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών και πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ (Ενωση για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους) κ. Αλέξης Μητρόπουλος, «εντός επικίνδυνης οριακής ερμηνείας του Συντάγματος, η κατάργηση οργανικής θέσης μπορεί να θεωρηθεί ότι ισοδυναμεί με έμμεση άρση της προστασίας της μονιμότητας». Μάλιστα παρατηρεί ότι «έχει συμπεριληφθεί στο Μνημόνιο ως τρόπος λύσης της υπαλληλικής σχέσης η κατάργηση της θέσης ή του φορέα». Θεωρεί όμως ότι δεν μπορεί να στηριχθεί νομικά κάτι τέτοιο όσο υπάρχει το άρθρο 103 του Συντάγματος, ενώ κρίνει πολιτικά ότι τα επιχειρήματα για διατήρηση της μονιμότητας υπερτερούν σε ουσία και ποιότητα σε σχέση με εκείνα περί άρσης.
Εχει ενδιαφέρον μια ακόμη επισήμανση. Ο κ. Μητρόπουλος δηλώνει ότι «σήμερα υπάρχει τεράστια πίεση εκ μέρους των θεσμών για συνταγματοποίηση του Μνημονίου, με απώτερη στόχευση το λεγόμενο δημοσιονομικό Σύνταγμα, δηλαδή την ενσωμάτωση των δημοσιονομικών στόχων (κόφτη υπεραταμείου, ΓΓ Δημοσίων Εσόδων κ.ά.) στο υπό αναθεώρηση Σύνταγμα».
Πάντως είναι αξιοσημείωτο ότι και η ΝΔ, προσώρας τουλάχιστον, δεν έχει αναζωπυρώσει το ζήτημα άρσης της μονιμότητας κατά τη συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση. Μετράει τα λόγια της και τις προτάσεις της με βάση τη συγκυρία και το πολιτικό κόστος.
Δέκα χρόνια πριν, ο πρώην αρχηγός της κ. Κώστας Καραμανλής άνοιγε το «παράθυρο» επανεξέτασης της μονιμότητας στο Δημόσιο, έστω εμμέσως, προτείνοντας τη δυνατότητα κάλυψης οργανικών θέσεων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα μέσω του ΑΣΕΠ από υπαλλήλους που συνάπτουν συμβάσεις αόριστου χρόνου και όχι μόνον από μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους. Αργότερα, επί κυβέρνησης Σαμαρά, τη σκυτάλη του… προβληματισμού έπαιρνε ο τότε υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Κυριάκος Μητσοτάκης δηλώνοντας (ΒΗΜΑ FM, 9.4.2014): «Πιστεύω ότι πλέον είμαστε ώριμοι να ανοίξει συζήτηση περί άρσης της μονιμότητας στο Δημόσιο». Ως ήπια εκδοχή έθετε τη μη απόκτηση του καθεστώτος του μονίμου δημοσίου υπαλλήλου για τους νεοπροσλαμβανόμενους εφόσον κατά τη θητεία δύο ετών κρινόταν ότι δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του Δημοσίου.
Τον Ιανουάριο του 2016 ο επικεφαλής του Ποταμιού κ. Σταύρος Θεοδωράκης απηύθυνε πρόσκληση στον ΣΥΡΙΖΑ, στη ΝΔ και στο ΠαΣοΚ να συζητήσουν για την άρση της μονιμότητας. Πρόσφατα, προ 15 ημερών, κατά τις διαβουλεύσεις για τη διεύρυνση του χώρου της Κεντροαριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας, το θέμα της μονιμότητας εμφανίστηκε μεταξύ άλλων ως σημείο τριβής ανάμεσα στη Δημοκρατική Συμπαράταξη και στο Ποτάμι.

Κυβερνητικές θέσεις
«Οχι» από Κουρουμπλή
«Ούτε συζήτηση για άρση της μονιμότητας. Αλλωστε, τα προβλήματα στον δημόσιο τομέα δεν εδράζονται στη μονιμότητα» επισημαίνει στο «Βήμα» ο υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής. Και προσθέτει: «Η κυβέρνηση χτίζει έναν νέο δημόσιο τομέα, αντιγραφειοκρατικό, μακριά από το πελατειακό σύστημα. Οι δύο πυλώνες του είναι ο σεβασμός στον πολίτη με αποτελεσματικές υπηρεσίες καθώς επίσης και η αξιοκρατία».
Μόλις πριν από λίγες ημέρες ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης κ. Χριστόφορος Βερναρδάκης βρέθηκε στο αμφιθέατρο του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης μιλώντας για συνολική και εκτεταμένη αναδιάρθρωση του Δημοσίου, «με κριτήριο την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και την εξυπηρέτηση των πολιτών».
Το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΑΔΕΔΥ κ. Γιώργος Πετρόπουλος επισημαίνει ότι οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις κατασυκοφάντησαν τους δημοσίους υπαλλήλους, «ενώ παρουσίαζαν ακόμη και αναληθή στοιχεία για το μέγεθος του δημοσίου τομέα». Χαρακτηρίζει μύθο ότι η μείωση των θέσεων εργασίας στο Δημόσιο θα οδηγήσει σε ανάπτυξη τον ιδιωτικό τομέα. «Μειώθηκαν σχεδόν κατά 300.000 οι δημόσιοι υπάλληλοι την τελευταία πενταετία και την ίδια περίοδο στον ιδιωτικό τομέα έφτασαν στο 1 εκατομμύριο οι άνεργοι».
Θεωρεί ότι είναι σημαντική η προαναγγελία για συλλογικές συμβάσεις στο Δημόσιο εφόσον υλοποιηθεί και πέρα από τα θεσμικά περιλαμβάνει και οικονομικά ζητήματα. Η γενική τάση που υπήρχε μέχρι τώρα ήταν «η προσπάθεια διείσδυσης ιδιωτικών συμφερόντων στο Δημόσιο, η ανασφάλεια του δημοσίου υπαλλήλου ως όπλο της επιβολής αλλαγών στο Δημόσιο και παντού εργασιακή απορρύθμιση» αναφέρει.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ