«Αριστερό Μπακ», κατά την πανευρωπαϊκή συντόμευση του περίφημου απολυτηρίου Μπακαλορεά (Baccalaureate), σχεδιάζει η κυβέρνηση, με πιθανή επιστροφή της τράπεζας θεμάτων και των εργασιών στα σχολεία (projects), που θα μετρούν σε έναν βαθμό για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση. Υπό μία έννοια, μπορεί να πει κανείς ότι οι κυβερνήσεις όλων των τελευταίων ετών έχουν βρει τις λύσεις εδώ και χρόνια, απλώς δεν μπορούν να τις εφαρμόσουν. Καταγγέλλουν η μία την άλλη, ακυρώνουν τις αποφάσεις των «προηγούμενων», για να επανέλθουν όμως όλες στις ίδιες ακριβώς επιλογές: ισχυρό απολυτήριο στα σχολεία τύπου Μπακαλορεά, εργασίες στην τάξη, κεντρικές βάσεις θεμάτων, αποδέσμευση του λυκείου από τις εξετάσεις για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση.
Συντελεστής προτεραιότητας και ανοιχτά τμήματα


Από την επόμενη σχολική χρονιά θα εφαρμοστούν πιθανότατα δύο μέρη της νέας μεταρρύθμισης στην εκπαίδευση που εισηγείται η επιτροπή «σοφών» υπό τον καθηγητή κ. Αντώνη Λιάκο και αποτελούν την ώριμη και σε βάθος έρευνα των δεδομένων που διαμορφώνουν τον εκπαιδευτικό «χάρτη» της χώρας. Ο κ. Λιάκος εισηγείται ένα εξεταστικό σύστημα που οδηγεί σε κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων μακροπρόθεσμα και αποσυμφόρηση των τμημάτων της ανώτατης εκπαίδευσης βραχυπρόθεσμα. Οπως λέει μάλιστα ο ίδιος μιλώντας στο «Βήμα», το σύστημα αυτό μπορεί να οδηγήσει και σε άλλες αλλαγές και μεγαλύτερη ανάμειξη των ΑΕΙ στην επιλογή των φοιτητών τους. «Αλλωστε μια μεταρρύθμιση πρέπει να έχει τη δυνατότητα να… αυτομεταρρυθίζεται» λέει ο κ. Λιάκος χαρακτηριστικά. Ετσι πιθανότατα από την επόμενη χρονιά θα δούμε:
  • Την έξοδο από το μηχανογραφικό δελτίο των υποψηφίων περίπου 100 τμημάτων χαμηλού ενδιαφέροντος ή τμημάτων που έχουν παραδοσιακά κενές θέσεις, στα οποία όποιος θέλει θα μπορεί να εγγραφεί χωρίς εξετάσεις.
  • Την εφαρμογή συντελεστή προτεραιότητας για την πρόσβαση σε ένα τμήμα –θα εξαρτάται από τον αριθμό των επιλογών. Οσο λιγότερες είναι οι επιλογές τόσο ισχυρότερος ο συντελεστής επιλογής.
Οπως φανερώνει η μελέτη των στοιχείων, σήμερα ένας υποψήφιος έχει τη δυνατότητα να επιλέξει ως και 70 διαφορετικά τμήματα στο μηχανογραφικό του. Για τις περίπου 70.000 θέσεις που δίνονται ετησίως σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ από το υπουργείο Παιδείας κατατίθενται ετησίως περίπου 2,5 εκατ. αιτήματα δηλώσεων για την επιλογή των τμημάτων που θα σπουδάσουν. Κατ’ επέκταση και όπως αναφέρει ο κ. Λιάκος, δημιουργείται μια «χιονοστιβάδα»: ένας νέος μπορεί να θέλει να σπουδάσει σε ΤΕΙ παραϊατρικού επαγγέλματος, αλλά τη θέση αυτή θα μπορέσει να την πάρει ο «απογοητευμένος» της Ιατρικής Σχολής που είχε προσθέσει στις επιλογές του και μερικά σχετικά τμήματα των ΤΕΙ. Ανεξάρτητα πάντως από παλιό ή νέο σύστημα εξετάσεων, το κόστος των φροντιστηρίων για τις πανελλαδικές δεν αναμένεται να μειωθεί και μάλιστα ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ ετησίως, ακόμη και σε περίοδο βαθιάς κρίσης –δείγμα του πόσο επενδύουν μαθητές και γονείς στην εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Αλλαγές και τράπεζες θεμάτων


Με το σύστημα που προτείνεται το γυμνάσιο γίνεται τετραετές και το λύκειο διετές. Πώς θα λειτουργήσει;
  • Οι μαθητές θα μπορούν να καταρτίσουν το ατομικό τους πρόγραμμα το οποίο θα παρακολουθούν κατά τη διετία του λυκείου.
  • Θα δίνουν εξετάσεις για Εθνικό Απολυτήριο στη Β’ λυκείου (ουσιαστικά θα είναι και η τελευταία).
  • Οι εξετάσεις αυτές θα είναι εφ’ όλης της ύλης των λυκειακών τάξεων και θα εξετάζονται είτε με ενιαία εθνική διαδικασία (μέσω Εθνικού Οργανισμού Εξετάσεων) είτε διαφορετικές σε κάθε λύκειο χρησιμοποιώντας «τράπεζες θεμάτων».
  • Μικρή συμμετοχή στη βαθμολογία θα έχουν και οι εργασίες (projects), κάτι που στο παρελθόν είχε επίσης θεσμοθετηθεί και ατόνησε… Οι εργασίες θα γίνονται κατά την τελευταία τάξη του λυκείου.
  • Στην Α’ λυκείου δεν θα υπάρχουν εξετάσεις, ούτε απόρριψη ούτε μετεξεταστέοι· όλοι θα περνούν ώστε να κριθούν μετά, στις πανελλαδικού τύπου εξετάσεις της τελευταίας τάξης για την απόκτηση Εθνικού Απολυτηρίου.
  • Ο προφορικός βαθμός αναβαθμίζεται και θα μετράει τουλάχιστον στο 1/3 της τελικής βαθμολογίας.
  • Στον βαθμό απολυτηρίου θα προσμετρείται ο συντελεστής προτεραιότητας και βαρύτητας των επιλογών. Οσο λιγότερα τμήματα επιλέγει τόσο μεγαλύτερος θα είναι.
Χωρίς βαθμούς, παρελάσεις και προσευχή


Με το ίδιο σύστημα προτείνονται: ότι στο λύκειο τα μόνα υποχρεωτικά μαθήματα για όλους θα είναι τα αγγλικά και η ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία, η κατάργηση των παρελάσεων, του υποχρεωτικού εκκλησιασμού και της υποχρεωτικής προσευχής, άμεσος περιορισμός της ύλης κατά τουλάχιστον 20%-30%, κατάργηση βαθμών και αντικατάστασή τους με περιγραφική αξιολόγηση. Στα πανεπιστήμια οι φοιτητές θα έχουν τη δυνατότητα να αλλάζουν υπό όρους κατεύθυνση, να αποκτούν πτυχίο από συνδυασμούς επιστημών και να αποκτούν πρωτεύουσα και δευτερεύουσα ειδικότητα.

Εκτιμήσεις για τις βάσεις
Υψηλός ανταγωνισμός στο 1ο πεδίο, «βουτιά» στο 4ο

Οι δύο προτάσεις περί αλλαγών στο εξεταστικό σύστημα, του κ. Αντώνη Λιάκου, αλλά και –η πιο περιγραφική –της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής υπό τον κ. Κωνσταντίνο Γαβρόγλου, δόθηκαν στη δημοσιότητα εν μέσω πανελλαδικών εξετάσεων, οι οποίες ολοκληρώνονται την 1η Ιουνίου. Το υπουργείο Παιδείας, παρά τις ηχηρές δηλώσεις των εκπροσώπων του «να σεβαστούμε την ηρεμία των υποψηφίων», άνοιξε την κουβέντα ακριβώς εν μέσω Πανελλαδικών!
Σε απόλυτους αριθμούς (τα στοιχεία δεν είναι συγκρίσιμα με την περυσινή χρονιά λόγω αλλαγής του εξεταστικού συστήματος), οι βάσεις εισαγωγής στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ θα είναι χαμηλότερες εφέτος σε σχέση με πέρυσι. Αυτό, όπως εξηγεί ο εκπαιδευτικός κ. Γιώργος Χατζητέγας, δεν σημαίνει ότι ο ανταγωνισμός θα είναι μειωμένος, ειδικά στις περιζήτητες σχολές, όπως οι Ιατρικές και οι Νομικές.
Στο πρώτο επιστημονικό πεδίο των Νομικών, Φιλολογιών και Ψυχολογίας, ο ανταγωνισμός θα είναι πολύ υψηλός, καθώς αφαιρέθηκαν από το πεδίο και τα παιδαγωγικά τμήματα με περίπου 3.500 θέσεις.
Υψηλός θα είναι ο ανταγωνισμός και στις Ιατρικές Σχολές, ενώ στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, χωρίς μεγάλες ανακατατάξεις, θα είναι τα βαθμολογικά στοιχεία που αφορούν το 2ο πεδίο των Θετικών Επιστημών και το 5ο της Οικονομίας και της Πληροφορικής. Πολύ χαμηλότερες θα είναι εφέτος οι βάσεις στο 4ο πεδίο των Παιδαγωγικών Επιστημών –ίσως και πτώση κατά 10.000 μόρια σε περιφερειακά τμήματα…
Περισσότεροι είναι οι αριστούχοι εφέτος στη Φυσική, ενώ στα Μαθηματικά οι υποψήφιοι θα είναι στα ίδια επίπεδα. «Παραδοσιακά», πάντως, στα Μαθηματικά γράφει «κάτω από τη βάση» ένα 70%-75% των υποψηφίων και στη Φυσική περίπου ένα 70%. Κάτι που δίνει μια ευκρινή εικόνα του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ
4 ομάδες μαθημάτων: μαθηματικά – πληροφορική, φυσικές επιστήμες, ανθρωπιστικές επιστήμες, πολιτισμός και τέχνη. Ο μαθητής θα διαλέγει ένα από κάθε ομάδα και ένα δεύτερο από την ομάδα της ειδικότητας που προτιμά (2 υποχρεωτικά και 4 επιλογές).

Υποχρεωτική παρακολούθηση νεοελληνικής γλώσσας, λογοτεχνίας (ελληνικής και ξένης) και αγγλικών.

Παρακολούθηση προγράμματος φυσικής άσκησης 3 ώρες εβδομαδιαίως, συγγραφή εκτεταμένου δοκιμίου που θα βαθμολογείται για το απολυτήριο και συμμετοχή σε δράσεις εθελοντισμού και κοινωνικής ευαισθησίας.

27 ώρες το εβδομαδιαίο πρόγραμμα διδασκαλίας για τα έξι μαθήματα. Θα προστίθενται οι 3 ώρες φυσικής αγωγής και 2 ώρες μελέτη.

30 ώρες υποχρεωτική παρουσία στο σχολείο για τους εκπαιδευτικούς, ασχέτως του πόσες διδάσκουν.

Ολα τα μαθήματα θα προσφέρονται σε δύο επίπεδα: βασικό και υψηλό. Για το Εθνικό Απολυτήριο θα πρέπει να επιλέξουν τουλάχιστον τρία από τα έξι μαθήματα σε υψηλό επίπεδο. Η παρακολούθηση στα μαθήματα θα αντιστοιχιστεί με διεθνείς μονάδες.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ