Ζοζέ Καρέιρα: «Είναι νωρίς να κριθεί η Συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας»

Συγκρατημένα αισιόδοξος ότι η Συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας θα αποδώσει τα αναμενόμενα εμφανίζεται στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα» ο Ζοζέ Καρέιρα. Ο εκτελεστικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Γραφείου για την Υποστήριξη του Ασύλου (EASO), ο οποίος βρέθηκε πριν από μερικές ημέρες στην Ελλάδα, παραδέχεται ότι η Ευρώπη δεν είχε αρχικά την ικανότητα να αντιδράσει στο Προσφυγικό, επιθυμεί την αλλαγή του Κανονισμού του Δουβλίνου ως το τέλος του 2016, ενώ ερωτηθείς για το αν η Τουρκία είναι ασφαλής τρίτη χώρα απαντά ότι ως σήμερα η Αγκυρα τιμά τη Συμφωνία της 18ης Μαρτίου και τη χαρακτηρίζει αξιόπιστο εταίρο.

«Δεν το νομίζω. Η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου έχει κάνει φανταστική δουλειά και αυτό αναγνωρίστηκε. Αυτό που συνέβη είναι ότι η Ευρώπη συνολικά δεν είχε την ικανότητα να αντιδράσει σε πολλά επίπεδα: επιχειρησιακό, νομοθετικό, υποδομής. Ακόμη και σε επίπεδο διακρατικής συνεργασίας δεν υπήρχε αυτή η ικανότητα. Ωστόσο ο βηματισμός με τον οποίο η Ευρώπη αντέδρασε, ιδιαίτερα στο νομοθετικό επίπεδο και στις αλλαγές επί του εδάφους, είχε ως αποτέλεσμα να περιοριστούν οι ροές. Οι συνθήκες για τους μετανάστες βελτιώνονται καθημερινά».

«Οι δυνατότητες που πρέπει να αναπτύξουμε στην Ελλάδα εξαρτώνται από τους αριθμούς. Στην ελληνική επικράτεια βρίσκονται περί τις 50.000 πρόσφυγες, αλλά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που έφθασαν ως τις 20 Μαρτίου και σε όσους έφθασαν μετά. Οι περισσότεροι ανήκουν στην πρώτη κατηγορία και οι αιτήσεις τους θα εξεταστούν σε συνδυασμό με το πρόγραμμα μετεγκατάστασης. Ο μικρότερος αριθμός αφορά περίπου 5.000 ανθρώπους που εντάσσονται στο πλαίσιο της συμφωνίας με την Τουρκία. Είναι για αυτή την κατηγορία που η συνδρομή του EASO έχει ενισχυθεί πολύ. Εχουμε περίπου 200 εμπειρογνώμονες που ήδη εργάζονται στα νησιά. Αυτός ο αριθμός εύκολα θα μπορούσε να διπλασιαστεί ή και να τριπλασιαστεί, φθάνοντας ως και τα 900 άτομα, συμπεριλαμβανομένων των διερμηνέων».

Και η χρηματική βοήθεια από τα κράτη-μέλη και την ΕΕ;

«Εξ όσων γνωρίζω, η Ελλάδα επωφελείται χωρίς καθυστέρηση από διάφορα κοινοτικά ταμεία . Υπάρχουν έκτακτα σχέδια υπό τα οποία χορηγήθηκαν χρήματα και εξοπλισμός. Το EASO επίσης βοηθάει σε εξοπλισμό και τεχνογνωσία σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται. Εγκαταστήσαμε 40 κινητά γραφεία με δικά μας έξοδα και πιθανότατα θα εγκαταστήσουμε κι άλλα, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε τα μηχανήματα EURODAC που παρείχαμε».

«Δεν μπορούμε να αποκρύψουμε το γεγονός ότι υπήρξαν ορισμένα ζητήματα ασφαλείας που ανέκυψαν. Αυτό όμως ήταν αναμενόμενο, καθώς το σχέδιο είναι κάτι καινούργιο. Υπάρχει επίσης το ζήτημα των πιθανών αντιδράσεων του τοπικού πληθυσμού ώσπου να εγκατασταθούν τα γραφεία και το προσωπικό. Η επιτυχία ή όχι της συμφωνίας δεν θα κριθεί τώρα. Είναι νωρίς. Εκτιμώ ότι θα χρειαστεί περίπου ένας μήνας ακόμη, ώστε να δούμε αν η επεξεργασία των αιτήσεων θα προχωρήσει με τον ρυθμό που έχουμε θέσει ως στόχο. Είμαι πεπεισμένος ότι θα πετύχουμε».

«Εσχάτως η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει σημαντική πρόοδο. Αλλαξαν τη νομοθεσία τους. Υπέγραψαν διεθνείς συμφωνίες με την ΕΕ. Και ως σήμερα τιμούν αυτές τις συμφωνίες. Πρέπει να ενθυμούμαστε ότι η συμφωνία που υπεγράφη στις 18 Μαρτίου δεν αφορά μόνο τα όσα έχει αναλάβει να κάνει η Τουρκία αλλά και τα όσα έχει αναλάβει να κάνει η ΕΕ. Θεωρώ λοιπόν την Τουρκία αξιόπιστο εταίρο».

«Ξεκινώντας από τη μετεγκατάσταση, οι καθυστερήσεις οφείλονται σε διάφορους λόγους. Υπήρξαν μικρές δεσμεύσεις από τα κράτη-μέλη. Υπήρξε αργή ανταπόκριση όταν υποψήφιοι προς μετεγκατάσταση προτάθηκαν σε ορισμένες χώρες. Υπήρξαν ορισμένα πισωγυρίσματα από την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου αλλά και από το EASO, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ενημέρωση των ενδιαφερομένων να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα. Πιστεύω ότι από τα μέσα Μαΐου η διαδικασία θα είναι πιο συνεκτική. Από την άλλη πλευρά, η επανεγκατάσταση δεν είναι κάτι καινούργιο. Απλά αναζωογονήθηκε. Υπάρχουν δύο επίπεδα: αυτό της συμφωνίας 1 προς 1 με την Τουρκία με το οποίο ήδη περίπου 200 άνθρωποι έχουν επανεγκατασταθεί και αυτό της εθελοντικής επανεγκατάστασης. Εκτιμούμε ότι αυτή είναι το μέλλον της διεθνούς προστασίας για την Ευρώπη».

«Ηταν απαραίτητες. Εδώ και έναν χρόνο έχουν γίνει αξιολογήσεις του Κανονισμού του Δουβλίνου, υπήρξαν εκθέσεις στις οποίες συμμετείχαν τα κράτη-μέλη, η κοινωνία των πολιτών και ΜΚΟ. Η Κομισιόν ηγήθηκε της προσπάθειας και έκανε πολύ καλή δουλειά. Πρέπει επίσης να σας πω ότι υπάρχει η σημαντικότατη πρόταση για την αναβάθμιση του συστήματος EURODAC. Θα υπάρξουν τροπολογίες όταν θα αρχίσει η νομοθετική διαδικασία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ αλλαγές θα προτείνουν και τα κράτη-μέλη. Είναι επιτακτικό όμως να έχουν υιοθετηθεί αυτές οι προτάσεις ως τα τέλη του 2016».