Το «μεγάλο μποτιλιάρισμα» έχει δημιουργηθεί στην εξέταση των αιτημάτων ασύλου στην Ελλάδα, διακόπτοντας μέχρι νεωτέρας τις επιστροφές προσφύγων και μεταναστών στην Τουρκία και προκαλώντας καθυστερήσεις στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης Σύρων και Ιρακινών στις ευρωπαϊκές χώρες. Με τον ρυθμό που εξετάζονται οι αιτήσεις σήμερα –από 80 ως 100 την ημέρα στην καλύτερη περίπτωση –θα χρειαστεί τουλάχιστον ενάμισης χρόνος για να διεκπεραιωθούν οι αιτήσεις όλων των προσφύγων που βρίσκονται στη χώρα. Στα νησιά ο ρυθμός διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου είναι ακόμη πιο αργός καθώς ως την Τετάρτη 20 Απριλίου είχαν εξεταστεί μόλις 60 αιτήσεις από τις περίπου 3.500 που έχουν υποβληθεί!
Η πρόσβαση στην Υπηρεσία Ασύλου γίνεται μόνο μέσω Skype, δύο μονόωρα την εβδομάδα για τους Σύρους, τρεις ώρες την εβδομάδα για τους υπόλοιπους αραβόφωνους και άλλες τρεις για Αφγανούς και Ιρανούς. Ελάχιστοι πιάνουν γραμμή και πολύ δύσκολα. Εν τω μεταξύ, ο αριθμός όσων κρατούνται στα νησιά αυξάνεται καθημερινά –για παράδειγμα, την Τρίτη είχαμε 176 νέες αφίξεις –και τα κέντρα κράτησης σε Λέσβο και Χίο είναι υπερπλήρη, πολύ πάνω από τη χωρητικότητά τους. Παράλληλα, έχουν εκπνεύσει οι 30ήμερες άδειες που έλαβαν όσοι μπήκαν στην Ελλάδα πριν από τις 20 Μαρτίου, και οι περισσότεροι που φιλοξενούνται σήμερα στις ανοιχτές δομές της ηπειρωτικής χώρας είναι παράτυποι, χωρίς δικαιώματα.
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου απέστειλε στα νησιά 60 αξιωματικούς αρμόδιους για το άσυλο (ενώ θα έπρεπε να είχαν φθάσει 158 από τους συνολικά 500 που αναμένουμε) συν 67 διερμηνείς ενώ την Τετάρτη δημοσιεύτηκε το ΦΕΚ για την προκήρυξη 40 θέσεων προσωπικού της Υπηρεσίας Ασύλου.

«Αυτή τη στιγμή, 50.000 άνθρωποι προσπαθούν να κλείσουν ραντεβού μέσω Skype. Για αυτό αποφασίσαμε να γίνεται η καταγραφή τους στις δομές φιλοξενίας όπου βρίσκονται»
λέει στο «Βήμα» η διευθύντρια της Υπηρεσίας Ασύλου Μαρία Σταυροπούλου, προσδιορίζοντας ότι αυτό θα ξεκινήσει «πριν από το καλοκαίρι». Στα νησιά «ο στόχος είναι από Μ. Δευτέρα να εξετάζονται 50 αιτήσεις ασύλου την ημέρα».
Οι περίπου 46.500 πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα σήμερα έχουν τις εξής δυνατότητες: είτε να κάνουν αίτηση για άσυλο στη χώρα μας, είτε να κάνουν αίτηση για άσυλο και στη συνέχεια για ένταξη στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, είτε να κάνουν αίτηση για άσυλο και στη συνέχεια για ένταξη στο πρόγραμμα οικογενειακής επανένωσης με συγγενείς τους σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα (όπως προβλέπεται από τον Κανονισμό του Δουβλίνου ΙΙΙ), είτε να αιτηθούν εθελοντικό επαναπατρισμό στη χώρα καταγωγής τους (μέσω του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης). Το οποίο σημαίνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων και μεταναστών που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα πρέπει να περάσουν από τη διαδικασία ασύλου.
Το ίδιο και οι 7.600 πρόσφυγες και μετανάστες που έφθασαν στη χώρα από τις 20 Μαρτίου και μετά, και οι οποίοι κρατούνται στα πρώην hotspots των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Ολοι αυτοί έχουν το δικαίωμα να καταθέσουν αίτημα για άσυλο στη Μόρια της Λέσβου, στη ΒΙΑΛ της Χίου ή όπου αλλού κρατούνται, το οποίο κάνουν ακόμη και αν, λόγω της εθνικότητάς τους ή των κριτηρίων που θέσπισε η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για τις επανεισδοχές, δεν έχουν καμία πιθανότητα να λάβουν καθεστώς πρόσφυγα στην Ελλάδα.
Ο νόμος γα την Υπηρεσία Ασύλου που ψηφίστηκε την 1η Απριλίου προβλέπει ταχύρρυθμη διαδικασία εξέτασης μαζικών αιτημάτων ασύλου στα σύνορα εντός 14 ημερών. Μόνο που στην εφαρμογή μέχρι στιγμής δεν έχει αποδειχθεί τόσο ταχύρρυθμη, καθώς τη Δευτέρα αφέθηκαν ελεύθεροι οι πρώτοι πρόσφυγες και μετανάστες που εισήλθαν στη χώρα μετά τις 20 Μαρτίου επειδή πέρασε η 25ήμερη κράτηση που προβλέπει ο νόμος. Την Πέμπτη ακολούθησαν και άλλοι από τη ΒΙΑΛ, ενώ «δραπέτευσαν» και οι υπόλοιποι χωρίς να έχει παρέλθει το 25ήμερο.

«Στα νησιά διανύουμε περίοδο προσαρμογής. Οι υπηρεσίες ενισχύονται σταδιακά μεν, γρήγορα δε, προκειμένου να εξεταστούν όλες οι αιτήσεις»
προσθέτει η κυρία Σταυροπούλου.
Στο μέτωπο της μετεγκατάστασης ως τις 3 Απριλίου η Υπηρεσία Ασύλου είχε λάβει συνολικά 2.673 αιτήσεις για μετεγκατάσταση σε άλλη χώρα της ΕΕ, είχε προωθήσει τις 2.062 από αυτές και είχαν γίνει αποδεκτές οι 1.129. Από την Ελλάδα όμως είχαν αποχωρήσει μόνο οι 655.
Ολα αυτά δείχνουν ότι ακόμη και με τις πολύ μειωμένες σημερινές ροές σε σχέση με πριν από την εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας, η χώρα «γεμίζει» πιο γρήγορα από όσο αποσυμφορείται.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ