Βαρύς έπεσε ο πέλεκυς του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ) για την Ελλάδα. Για άλλη μια φορά η χώρα μας καταδικάστηκε επειδή εν έτει 2015 υπάρχουν ακόμη δήμοι της χώρας που διοχετεύουν τα λύματά τους σε παρακείμενα ρέματα ή τη θάλασσα.
Το πρόστιμο, επειδή εδώ και 15 χρόνια δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί η ευρωπαϊκή οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων (οικιακών και βιομηχανικών), είναι 10 εκατ. ευρώ κατ’ αποκοπήν και 3,64 εκατ. ευρώ ανά εξάμηνο καθυστέρησης.
Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει ήδη καταδικαστεί σε εφάπαξ πρόστιμο 10 εκατ. ευρώ για την αδυναμία της να κλείσει και να αποκαταστήσει τις παράνομες χωματερές που ακόμη λειτουργούν στη χώρα και επιπλέον 14,5 εκατ. ευρώ ανά εξάμηνο μέχρι την οριστική της συμμόρφωση.
Από το 2000
Όσον αφορά τα αστικά λύματα, όλοι οι οικισμοί με πληθυσμό άνω των 15 000 έπρεπε να διαθέτουν δίκτυα αποχέτευσης αστικών λυμάτων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2000. Επιπλέον, οι οικισμοί αυτοί υποχρεούνται να επεξεργάζονται τα λύματά τους πριν από την απόρριψη.
Το 2006 η Επιτροπή άσκησε προσφυγή λόγω παραβάσεως κατά της Ελλάδας ενώπιον του Δικαστηρίου, εκτιμώντας ότι 30 οικισμοί δεν ήταν εξοπλισμένοι ούτε με συστήματα συλλογής των αστικών λυμάτων ούτε με συστήματα επεξεργασίας τους. Στις 25 Οκτωβρίου 2007 το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η χώρα μας είχε παραβεί τις υποχρεώσεις της, καθόσον 23 οικισμοί δεν διέθεταν ακόμα συστήματα συλλογής και/ή επεξεργασίας των αστικών λυμάτων.
Θεωρώντας ότι η Ελλάδα εξακολουθούσε να μην έχει εκτελέσει την απόφαση του 2007 σε έξι από τους 23 οικισμούς (δηλαδή στους οικισμούς της Λευκίμμης, του Μαρκόπουλου, του Κορωπίου, της Νέας Μάκρης, της Ραφήνας και της Αρτέμιδας), η Επιτροπή αποφάσισε το 2014 να ασκήσει νέα προσφυγή λόγω παραβάσεως κατά της Ελλάδας.
Τότε είχε ζητήσει από το Δικαστήριο να επιβάλει στην Ελλάδα χρηματική ποινή ύψους 47.462,40 ευρώ ανά ημέρα καθυστέρησης στην εκτέλεση της απόφασης του 2007, καθώς και κατ’ αποκοπήν ποσό 5.191,20 ευρώ ανά ημέρα από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης του 2007 έως την πλήρη εκτέλεσή της.
Με τη σημερινή (σ.σ. Πέμπτη) απόφασή του το ΔΕΕ διαπιστώνει ότι η Ελλάδα παρέβη την υποχρέωση εκτέλεσης της απόφασης του 2007, καθόσον, κατά την εκπνοή της προθεσμίας για την εκτέλεσή της (25 Απριλίου 2011), οι έξι επίμαχοι οικισμοί εξακολουθούσαν να μην είναι εξοπλισμένοι με συστήματα συλλογής ή επεξεργασίας των αστικών λυμάτων.
Το πρόστιμο
Για τη διασφάλιση της πλήρους εκτέλεσης της απόφασης του 2007, το Δικαστήριο αποφασίζει να επιβάλει στην Ελλάδα χρηματικές κυρώσεις υπό μορφή χρηματικής ποινής και κατ’ αποκοπήν ποσού.
Όσον αφορά τη χρηματική ποινή, το Δικαστήριο κρίνει ότι η έλλειψη ή η ανεπάρκεια συστημάτων συλλογής ή επεξεργασίας των αστικών λυμάτων είναι ικανές να βλάψουν το περιβάλλον και πρέπει να λογίζονται ως ιδιαιτέρως σοβαρές. Ωστόσο, παρατηρεί ότι, λαμβανομένου υπόψη του σχετικά μικρού αριθμού των οικισμών που δεν έχουν ακόμα συμμορφωθεί, η βλάβη στο περιβάλλον είναι λιγότερο σημαντική από εκείνη που διαπιστώθηκε το 2007. Ομοίως, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη τις προσπάθειες τις οποίες κατέβαλε η Ελλάδα και αναγνώρισε η Επιτροπή.
Όσον αφορά τον υπολογισμό της χρηματικής ποινής, το ΔΕΕ διαπιστώνει ότι η διάρκεια της παράβασης που προσάπτεται στην Ελλάδα είναι σημαντική, ήτοι σχεδόν οκτώ έτη από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης του 2007. Τέλος, λαμβάνει υπόψη του το γεγονός ότι, λόγω της οικονομικής ύφεσης, έχει περιοριστεί η ικανότητα πληρωμής, δεδομένου ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της χώρας έχει από το 2007 μειωθεί σημαντικά.
Για όλους αυτούς τους λόγους το Δικαστήριο κρίνει ενδεδειγμένο να επιβάλει στην Ελλάδα, από σήμερα, προοδευτικώς μειούμενη χρηματική ποινή ύψους 20.000 ευρώ ανά ημέρα, ήτοι 3,64 εκατ. ευρώ ανά εξάμηνο καθυστέρησης, το πραγματικό ποσό της οποίας πρέπει να υπολογίζεται στο τέλος κάθε εξάμηνης περιόδου λαμβανομένου κάθε φορά υπόψη του αριθμού των δήμων που συμμορφώθηκαν με την απόφαση του 2007.
Όσον αφορά το κατ’ αποκοπήν ποσό, που αποσκοπεί στην αποτελεσματική πρόληψη της επανάληψης στο μέλλον ανάλογων παραβάσεων του δικαίου της Ένωσης, το Δικαστήριο κρίνει ενδεδειγμένο, για λόγους ουσιαστικά ταυτόσημους με εκείνους που οδήγησαν στην επιβολή της χρηματικής ποινής, να επιβάλει στην Ελλάδα την καταβολή ποσού 10 εκατ. ευρώ.