Η δημιουργία συντονιστικού κέντρου διαχείρισης προσφυγικών ροών, η ενίσχυση των υφιστάμενων δομών (υλικοτεχνικά και προσωπικό), η επιτάχυνση των διαδικασιών καταγραφής και ταυτοποίησης των προσφύγων, η ενεργοποίηση των διαδικασιών για την άμεση αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και η ανάληψη πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της νησιωτικής οικονομίας, ιδίως στα νησιά όπου είναι μεγαλύτερες οι προσφυγικές ροές, είναι τα μέτρα που ανακοίνωσαν την Πέμπτη πέντε υπουργοί εμπλεκόμενοι με το προσφυγικό ζήτημα.
Τα μέτρα αυτά αποφασίστηκαν σε διυπουργική σύσκεψη υπό της πρωθυπουργού Βασιλικής Θάνου την Τετάρτη και αποσαφηνίστηκαν σήμερα από τους πέντε υπουργούς.
Κάνοντας έκκληση σε κοινωνικές ομάδες _ όπως οι εφοπλιστές και οι ΜΚΟ _ «να διαθέσουν ό,τι μπορούν για να συνδράμουν», ο υπουργός Οικονομικών Νίκος Χριστοδουλάκης ανακοίνωσε ότι συστάθηκε μια ομάδα από τα υπουργεία Οικονομικών και Μεταναστευτικής Πολιτικής για να εισπραχθούν άμεσα τα κοινοτικά κονδύλια που ήταν διαθέσιμα στην Ελλάδα αλλά παρέμεναν αναξιοποίητα. Τα δύο κυριότερα από τα εννέα ταμεία που θα λάβουν χρηματοδότηση από την ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι το Ταμείο Ασύλου (400 εκατ. ευρώ _ για τα οποία «δεν είχαν ξεκινήσει καν οι διαδικασίες», είπε ο κ. Χριστοδουλάκης) και το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας Απόρων (330 εκατ. ευρώ). Πρόσθεσε ότι μόνο τα ελληνικά νοσοκομεία επιβαρύνθηκαν το 2014 με 150 εκατ. ευρώ για την περίθαλψη απόρων, πολλοί από τους οποίους ήταν πρόσφυγες. Το ποσό αυτό μπορεί πλέον να καλυφθεί από τα ευρωπαϊκά κονδύλια του Ταμείου Απόρων.
Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας διευκρίνισε ότι η εκταμίευση των κονδυλίων αυτών από την Επιτροπή «θα ξεκινήσει στις 15 Σεπτεμβρίου». Υπολογίζεται ότι τα χρήματα για να αντιμετωπιστεί το τρέχον πρόβλημα (όχι η μελλοντική όξυνση που αναμένεται) είναι ένα δισ. ευρώ.
Ιδιαιτέρως τονίστηκε η ανάγκη στήριξης των νησιών σε μερικά από τα οποία παρατηρείται κατάρρευση της τουριστικής κίνησης ως και 70%. «Πρέπει να απαλύνουμε τις τοπικές κοινωνίες από τον φόρτο και τις δυσκολίες που δημιουργεί η ξαφνική ροή προσφύγων», είπε ο κ. Μουζάλας ο οποίος την Παρασκευή θα επισκεφθεί την Κω μαζί με τον επίτροπο για τη Μετανάστευση Δημήτρη Αβραμόπουλο (σημειωτέον ότι επισκέπτεται για δεύτερη φορά την Κω μέσα στην εβδομάδα που τελεί υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής). «Λαμβάνουμε μέτρα για την αποσυμφόρηση των νησιών, για να κρατηθούν οι ροές σε επίπεδο που να μπορούν να το αντέξουν», πρόσθεσε και δεσμεύτηκε ότι «δεν θα δημιουργηθούν χώροι συμφόρησης στην Αθήνα, δεν θα υπάρξουν μόνιμα Πεδία του Άρεως».
Ο κ. Μουζάλας ανακοίνωσε ότι η πρωθυπουργός κυρία Θάνου θα δώσει και διεθνή, εκτός από ευρωπαϊκή, διάσταση στο ζήτημα, θα το προχωρήσει δηλαδή στον ΟΗΕ.
Ο υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Ζώης είπε ότι οι αφίξεις προσφύγων έφθασαν τις 157.000 μόνο τον Ιούλιο και τον Αύγουστο _ «230.000 το πρώτο οκτάμηνο του 2015, έναντι 17.500 το ίδιο διάστημα πέρσι». Το Λιμενικό κλήθηκε να αντιμετωπίσει τις αυξημένες ροές με «το 36% των σκαφών του ακινητοποιημένα, τα τέσσερα από τα επτά αεροπλάνα σε ακινησία και μάχιμο μόνο το ένα από τα έξι ελικόπτερα λόγω καταπόνησης και δυσκολίας εύρεσης χρημάτων για ανταλλακτικά».
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Αντώνης Μακρυδημήτρης είπε ότι κατά σειρά τα νησιά που δέχονται τους περισσότερους πρόσφυγες είναι η Λέσβος (50% του συνόλου των αφίξεων), η Κως (28%), η Χίος (14%), η Σάμος (12%) και η Λέρος. «Δεν ήταν έτοιμη η Ελλάδα γι’ αυτό το κύμα, δεν το είχε προβλέψει», δήλωσε. «Για κάθέ πρόσφυγα, χρειάζονται 20 λεπτά για την συνέντευξη, που πιστοποιεί από ποια χώρα κατάγεται, και τη δακτυλοσκόπηση. Ακολουθεί η δικογραφία που σχηματίζεται εναντίον του για παράνομη είσοδο στη χώρα. Εργαζόμαστε προκειμένου να συγχωνευθούν οι διαδικασίες μέσω της στενότερης συνεργασίας Λιμενικού και Αστυνομίας και να εκδίδονται ταχύτερα τα έγγραφα που χαρακτηρίζουν κάποιον ως πρόσφυγα».
Ο κ. Μουζάλας παρατήρησε ότι «έχουμε μεγαλύτερο αριθμό ταυτοποίησης από την Ιταλία» και ότι «είναι προτιμότερο να αφιερώνονται χρήματα για συνεργία ταυτοποίησης παρά για διμοιρίες διατήρησης της τάξης». Άλλωστε, όπως τόνισε ο κ. Μαρκυδημήτρης, «οι πρόσφυγες δεν έχουν προξενήσει κοινωνικά προβλήματα στην Ελλάδα».
Η ευρωπαϊκή Επιτροπή όμως έχει ζητήσει εξηγήσεις γιατί δεν γίνεται ολοκληρωμένη καταγραφή και ταυτοποίηση των προσφύγων. Η στρατηγός της ΕΛΑΣ Ζαχαρούλα Τσιριγώτη απάντησε ότι «από 1.000 άτομα τη μέρα, οι ροή αυξήθηκε σε 3.000 τη μέρα. Αποφασίστηκε να ξεχωρίζουμε ποιοι έρχονται από Συρία από εκείνους που έρχονται από Πακιστάν, Μπαγκλαντές ή Αφγανιστάν, και για να απεγκλωβίσουμε την κατάσταση, στους Σύριους μόνο να δίνουμε ποια ώρα και μέρα να πάνε στο Αλλοδαπών στην Αθήνα για την εξάμηνη αναστολή της απέλασης».
Ένα άλλο μέτρο που αποφάσισε η υπηρεσιακή κυβέρνηση είναι η ενεργοποίηση του στρατού για να συνδράμει στο προσφυγικό ζήτημα. Ο κ. Μουζάλας ζήτησε από τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων χώρους (παλαιά στρατόπεδα στη Λέσβο και στην Αττική) και βοήθεια στην μεταφορά των προσφύγων από τα σημεία εισόδου στα κέντρα πρώτης καταγραφής. «Στη Λέσβο, φθάνουν στη Συκαμιά που απέχει 80 χλμ. από το κέντρο καταγραφής», είπε. Απαντώντας σε όσους επικρίνουν την χρήση του στρατού στα εσωτερικά της Ελλάδας, πρόσθεσε ότι οι ρόλοι είναι εντελώς αποσαφηνισμένοι και ότι η διατήρηση της τάξης είναι αποκλειστικά ευθύνη της αστυνομίας. «Οι ένοπλες δυνάμεις θα διαθέσουν οχήματα Stayer μόνο με έναν οδηγό. Τυχόν ζητήματα τάξης που μπορεί να προκύψουν για το ποιος θα επιβιβαστεί είναι ευθύνη της αστυνομίας», είπε ο κ. Μουζάλας.
Πρόσθεσε ότι ο στρατός θα συνδράμει επίσης στη μεταφορά προσφύγων από νησιά όπου δεν υπάρχουν δομές πρώτης υποδοχής _ «πχ 800 άτομα από το Φαρμακονήσι» _, στην ανάπτυξη σκηνών και προσωπικού για να τις αναπτύξει και στη διάθεση στρατιωτικών μαγειρείων.
