Σκηνικό πολέμου έχει στηθεί στην ιδιωτική εκπαίδευση της χώρας, με την ευθύνη για την εφαρμογή του μέτρου της επιβολής ΦΠΑ 23% σε όλα τα σχολεία που χρεώνουν δίδακτρα να περνά τώρα στην υπηρεσιακή ή στη νεοεκλεγείσα κυβέρνηση. Με σύσσωμη την κοινότητα των ιδιωτικών σχολείων (διοικήσεις, εκπαιδευτικοί και εργαζόμενοι σε κοινή «γραμμή») να επιδιώκει παράταση της εφαρμογής του μέτρου ως τον Ιανουάριο του 2016, η κυβέρνηση που θεσμοθέτησε τον ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση αποχωρεί, με τους εκπροσώπους της να δηλώνουν ότι «ο νόμος θα εφαρμοσθεί».
Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου για τα ιδιωτικά σχολεία φαίνεται ότι ολοκληρώνεται τις επόμενες ημέρες, τα οποία γλιτώνουν τον «εμφύλιο» καθώς όλα, χωρίς εξαιρέσεις, υπάγονται στο καθεστώς του ΦΠΑ· δεν γλιτώνουν όμως τις αναγκαστικές παρενέργειες μιας πολιτικής απόφασης την οποία πολλοί χαρακτήρισαν «εκδικητική» προς τους επιχειρηματίες του εκπαιδευτικού χάρτη της χώρας.
Μαζί με τους επιχειρηματίες όμως η απόφαση πλήττει και τους εργαζομένους, καθώς μεγάλα ιδιωτικά σχολεία άρχισαν να ανακοινώνουν μείωση ως και 25% των αποδοχών των υπαλλήλων τους προκειμένου να μη μετακυλίσουν το κόστος που θα προκύψει στη λειτουργία τους στους γονείς των μαθητών τους.
Αύριο, Δευτέρα, είναι η τελευταία ημέρα κατά την οποία τα ιδιωτικά σχολεία πρέπει να υπαχθούν στο καθεστώς του ΦΠΑ, κάτι που είναι υποχρεωμένα να κάνουν, ενώ σύντομα θα πρέπει να καλέσουν τους γονείς των μαθητών τους για να τους ανακοινώσουν ότι το ύψος των διδάκτρων που πληρώνουν αναγκαστικά αυξάνεται.

«Η σχετική ρύθμιση έχει ψηφισθεί και μπορεί να αλλάξει μόνο με νόμο ή πράξη νομοθετικού περιεχομένου» ήταν η δήλωση στο «Βήμα» ανώτατου στελέχους της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ). Ξεκαθάρισε ότι η ερμηνευτική εγκύκλιος αναμένεται να εκδοθεί στο τέλος της ερχόμενης εβδομάδας ή στις αρχές της μεθεπόμενης, πάντως πριν από τις εκλογές, όσο και αν πολλοί τώρα περιμένουν μια νέα κυβέρνηση για να αποτραπεί η επιβολή ΦΠΑ.
Η υπηρεσιακή κυβέρνηση θα αποφασίσει έτσι πώς θα χειρισθεί το θέμα και αν τελικά θα δώσει παράταση, κάτι που πιθανότατα θα σημαίνει και την πιθανή μελλοντική ακύρωση της εφαρμογής του μέτρου, ή θα αλλάξει τη ρύθμιση με ΠΝΠ.

Στα δημόσια 20.000 μαθητές
Απολύσεις περίπου 5.000 εκπαιδευτικών πανελλαδικά, «λουκέτο» στο 20% των μεσαίων και μικρών ιδιωτικών σχολείων και φυγή προς τη δημόσια εκπαίδευση τουλάχιστον 20.000 μαθητών πανελλαδικά είναι ο πρόχειρος υπολογισμός των τριών πρώτων μηνών του φθινοπώρου που κάνουν οι ιδιοκτήτες τους με την εφαρμογή του σχετικού νόμου. Η κυβέρνηση βρίσκει την ιδιωτική εκπαίδευση ενωμένη και απέναντί της καθώς και οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί με σειρά διαβημάτων τους προς το υπουργείο Οικονομικών ζητούν αναστολή των σχετικών αποφάσεων.
Σήμερα 80.000 παιδιά φοιτούν σε όλες τις βαθμίδες των ιδιωτικών σχολείων, τα οποία στο σύνολό τους φτάνουν τα 1.800 ιδρύματα πανελλαδικά. Σε αυτά εργάζονται περίπου 30.000 άτομα, από τα οποία 12.000 εκπαιδευτικοί.
Ετσι ή αλλιώς, ο χώρος της ιδιωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα ζει «ημέρες 1981» και αυτό κάποιοι το χρεώνουν στον υπουργό Παιδείας κ. Αριστείδη Μπαλτά, άλλοι ωστόσο επιμένουν ότι ο ίδιος δεν είχε καμία σχέση, αλλά επρόκειτο απλώς για πρόταση που έκανε όλο ζήλο συνεργάτης της ΓΓΔΕ στην εναγώνια προσπάθεια αναζήτησης κονδυλίων. Η ιδέα έγινε με ενθουσιασμό δεκτή και προστέθηκε στη λίστα με τις προς νομοθέτηση προτάσεις που υποβλήθηκε στους εκπροσώπους της τρόικας, υιοθετήθηκε, προωθήθηκε εν μέσω θέρους και ψηφίστηκε.
Ολη την προηγούμενη εβδομάδα η ιδιωτική εκπαίδευση ανέπνεε στους ρυθμούς της ΓΓ Δημοσίων Εσόδων, οι αρμόδιοι συνεργάτες της οποίες έλειπαν σε διακοπές. Οταν εμφανίστηκαν, δεν εντυπωσιάστηκαν καθόλου με τις αγωνιώδεις προσπάθειες αναζήτησής τους, καθώς θεώρησαν την απόφαση υπαγωγής των ιδιωτικών σχολείων στο καθεστώς του ΦΠΑ δεδομένη και την πιθανότητα αλλαγής της μηδαμινή.
Πολλοί στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης πάντως χαρακτήρισαν «ανήθικη» την κυβερνητική απόφαση που ισοστάθμιζε μάλιστα τη μείωση του ΦΠΑ στις τιμές πώλησης του μοσχαρίσιου κρέατος. Για την υπαγωγή σε φορολογικό συντελεστή τα ιδιωτικά σχολεία προστατεύονται από σχετική κοινοτική οδηγία που τα εξαιρεί από την καταβολή ΦΠΑ στο κράτος, αλλά οι εκπρόσωποι της ΓΓΔΕ δηλώνουν στο «Βήμα» ότι αυτή δεν αποτελεί πρόβλημα, καθώς δίνει τη δυνατότητα εθνικής πολιτικής στο θέμα αν θεσπιστούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, τις οποίες και έχουν προβλέψει.
Από το υπουργείο Οικονομικών ωστόσο κυκλοφόρησαν στη διάρκεια του καλοκαιριού δύο αρνητικές εισηγήσεις για το θέμα, βασισμένες ακριβώς στην ίδια κοινοτική οδηγία, οι οποίες όμως δεν έτυχαν αποδοχής.
Τις προηγούμενες ημέρες τα κόμματα της αντιπολίτευσης τάχθηκαν σε όλους τους τόνους αντίθετοι στο μέτρο, και μάλιστα η Νέα Δημοκρατία υποσχέθηκε άμεση αλλαγή του σχετικού νόμου αν αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. «Πρόταση της ΝΔ είναι η άμεση κατάργηση του ΦΠΑ στα ιδιωτικά σχολεία, κίνηση που υπαγορεύτηκε από τις ιδεοληψίες του ΣΥΡΙΖΑ και ουδέποτε ζητήθηκε από τους πιστωτές μας» λέει στο «Βήμα» ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης. «Αν ψάχνουν για ισοδύναμα μέτρα, αρκεί να αυξήσουν τη φορολόγηση του καπνού κατά 10 λεπτά το πακέτο και θα καλύψουν με επιτυχία το ποσό» προσθέτει χαρακτηριστικά.

«Η κυβέρνηση είχε εξ αρχής στόχο να πλήξει την ιδιωτική εκπαίδευση» επισημαίνει από την πλευρά του ΠαΣοΚ η κυρία Εύη Χριστοφιλοπούλου. «Γι’ αυτό και η ίδια πρότεινε την υπαγωγή της στον ΦΠΑ με 23%, παραβιάζοντας την ευρωπαϊκή οδηγία 2006/112 που προβλέπει απαλλαγή για εκπαιδευτικές υπηρεσίες. Η πρόσβαση στο βασικό αγαθό της παιδείας πρέπει να εξασφαλίζεται με τους πλέον οικονομικούς όρους, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες της ΕΕ» αναφέρει. «Η υπαγωγή στον ΦΠΑ εκπαιδευτικών υπηρεσιών που οδηγούν στην απόκτηση προσόντων και πτυχίων αναγνωρισμένων από το ελληνικό κράτος είναι επιεικώς απαράδεκτη και θα αποτελέσει για το ΠαΣοΚ κρίσιμο σημείο επαναδιαπραγμάτευσης της συμφωνίας με τους εταίρους και δανειστές» καταλήγει.
Ο «εμφύλιος» που αποφεύχθηκε

Μέσα στην ξαφνική ένταση του καλοκαιριού και αφού το μέτρο εξαγγέλθηκε, προωθήθηκε και ψηφίστηκε σε χρόνο-ρεκόρ, από το υπουργείο Οικονομικών κυκλοφόρησαν φήμες ότι κάποια ιδιωτικά σχολεία εξαιρούνται του ΦΠΑ καθώς είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή ξένα σχολεία πρεσβειών στη χώρα μας. Με το δεδομένο ότι στην κατηγορία αυτή εντάχθηκαν μεγάλα και κραταιά σχολεία, όπως το Αμερικανικό Κολλέγιο και τα Αρσάκεια σχολεία, οι σχετικές φήμες οδήγησαν σε αλληλοκατηγορίες μεταξύ των ιδιοκτητών και σε απειλές, όπως κατάθεση προσφυγών για αθέμιτο ανταγωνισμό.


«Θέλουν λοιπόν τους μισούς να μας κλείσουν και τους άλλους μισούς να μας οδηγήσουν σε εμφύλιο;» απορούσε αγανακτισμένος ιδιοκτήτης μεγάλου σχολείου που μίλησε στο «Βήμα». Γρήγορα ωστόσο το τοπίο ξεκαθάρισε.
«Είναι άστοχη και προκλητική η επιβολή ΦΠΑ στα δίδακτρα που καταβάλλονται από έλληνες φορολογούμενους πολίτες, οι οποίοι –ως επιλογή ζωής –με προσωπικές θυσίες και από το υστέρημά τους προσπαθούν να εξασφαλίσουν για τα παιδιά τους μια ποιοτική παιδεία, απαλλάσσοντας συγχρόνως το Δημόσιο από την τεράστια οικονομική επιβάρυνση της φοίτησης 80.000 επιπλέον μαθητών, της μισθοδοσίας 25.000 επιπλέον εκπαιδευτικών και της εξασφάλισης αντίστοιχων κτιριακών και άλλων υποδομών» δηλώνει στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας που λειτουργεί τα Αρσάκεια σχολεία, καθηγητής Γλωσσολογίας, πρώην πρύτανης και πρώην υπουργός Παιδείας κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης.

«Η κοινοτική οδηγία, που επιτρέπει την απαλλαγή της τυπικής ιδιωτικής εκπαίδευσης (κερδοσκοπικής και μη κερδοσκοπικής) από ΦΠΑ, όχι απλώς επιβεβαιώνει ό,τι εφαρμόζεται σε όλη την ευρωπαϊκή ιδιωτική εκπαίδευση αλλά προτρέπει τα κράτη να στηρίξουν με αυτόν τον τρόπο την άμιλλα για καλύτερη παιδεία» αναφέρει ο κ. Μπαμπινιώτης.

«Η κυβέρνηση που θα προέλθει από τις εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου, όποια και αν είναι, πρέπει να επανεξετάσει το θέμα, βρίσκοντας το ισοδύναμο που θα βοηθήσει χιλιάδες έλληνες πολίτες να απαλλαγούν από μια άδικη επιβάρυνση η οποία, ενώ προσφέρει ελάχιστα στο κράτος, προκαλεί οδυνηρά προβλήματα σε χιλιάδες ελληνικές οικογένειες και σε μερικές χιλιάδες άξιων εκπαιδευτικών που θα βρεθούν χωρίς δουλειά. Μέχρι τότε επείγει η προσωρινή αναστολή εφαρμογής του μέτρου» προσθέτει. «Στο κάτω-κάτω εμείς προτείναμε το μέτρο, όχι οι τροϊκανοί. Εμείς λοιπόν ας άρουμε αυτή την καταστροφική για την παιδεία μας δέσμευση, αντικαθιστώντας τη με άλλο ισοδύναμο ή με όποιον άλλο τρόπο» καταλήγει χαρακτηριστικά ο κ. Μπαμπινιώτης.

«Λουκέτα» και ανταγωνισμός

«Πρόκειται για μια απόφαση που αποτελεί αρνητικό παράδειγμα, καθώς καμία άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν έχει υποχρεώσει στην καταβολή ΦΠΑ παρόχους υποχρεωτικής τυπικής εκπαίδευσης» αναφέρει ο κ. Χαράλαμπος Κυραϊλίδης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδρυτών Ελληνικών Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων. Οπως εξηγεί, το 80% των εξόδων ενός ιδιωτικού σχολείου είναι σήμερα μισθοδοσία και ασφαλιστικές εισφορές, με το μεγαλύτερο μέρος του υπολοίπου να αφορά πετρέλαιο κίνησης για τα σχολικά λεωφορεία. Προσθέτει ακόμη ότι πολλά από τα μικρά και μεσαία ιδιωτικά σχολεία της χώρας μας δεν θα αντέξουν την πίεση που θα υποστούν και θα οδηγηθούν σε «λουκέτο».
Ο ανταγωνισμός όμως ήδη ξεκίνησε. Το Αμερικανικό Κολλέγιο Pierce ανακοίνωσε ότι «όλοι οι φοιτητές του Deree και οι μαθητές του Pierce δεν θα χρειαστεί να πληρώσουν τον ΦΠΑ με την καταβολή των πρώτων δόσεων των διδάκτρων το φθινόπωρο. Μόλις ανακοινωθούν οι οριστικές αποφάσεις της κυβέρνησης για την εφαρμογή και έχουν ολοκληρωθεί οι εγγραφές τον Οκτώβριο, η οικονομική υπηρεσία του Κολλεγίου θα εκδώσει την ανάλυση λογαριασμού του κάθε φοιτητή ή μαθητή, συμπεριλαμβανομένης και της «οικονομικής ενίσχυσης ΦΠΑ». Το Κολλέγιο εγγυάται ότι θα καλύψει 100% της «αποδεδειγμένης οικονομικής ανάγκης λόγω ΦΠΑ» για όσους αποδειχθεί ότι δεν μπορούν να καταβάλουν το ποσό».

Παράταση και capital controls
Σε ανάλογες αποφάσεις οδηγούνται και άλλα σχολεία προκειμένου να καλύψουν μέρος της επιβάρυνσης. Ωστόσο η ανησυχία που επικρατεί είναι μεγάλη. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η τρόικα έχει ενημερωθεί για την πιθανότητα τρίμηνης παράτασης εφαρμογής του μέτρου, με το δεδομένο βέβαια να υποβληθούν άμεσα ισοδύναμα μέτρα για την απόδοση του εσόδου.

«Τα περισσότερα σχολεία θα έχουν τεράστιο πρόβλημα στην απορρόφηση του ΦΠΑ, η οποία και δεν μπορεί να είναι πάνω από 2%-3%» λέει σχετικά στο «Βήμα» ο κ. Γ. Λιναρδάτος, εκ των ιδιοκτητών των Eκπαιδευτηρίων Αυγουλέα-Λιναρδάτου. «Πρέπει να σκεφτούμε ότι οι γονείς που επέλεξαν εφέτος τα παιδιά τους να φοιτήσουν ή να συνεχίσουν τη φοίτησή τους σε ιδιωτικά σχολεία, έλαβαν την απόφασή τους αυτή τον Απρίλιο και τον Μάιο. Στο ενδιάμεσο προέκυψαν τα capital controls και σε συνέχεια των δυσκολιών αυτών έρχεται να προστεθεί και ΦΠΑ στα δίδακτρα, για να κάνει την επιλογή τους ανέφικτη» συνεχίζει χαρακτηριστικά.
Για ένα «επαχθές, παράνομο και άδικο μέτρο» κάνει λόγο και ο κ. Αθ. Ζαχόπουλος των Μοντεσσοριανών Σχολείων, που προσθέτει ότι οι συνέπειές του θα είναι πολλαπλές και δραματικές.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ