Η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια και η αναγνώριση οικογενειακών δεσμών μεταξύ των δυο μερών του συμφώνου, είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά του νέου συμφώνου συμβίωσης που δίνει στη δημοσιότητα το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Επτά χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση του συμφώνου συμβίωσης που απέκλειε τα ζευγάρια του ίδιου φύλου, το υπουργείο παρουσιάζει νέο θεσμικό πλαίσιο – τομή, όπως το χαρακτηρίζει, που ρυθμίζει τις σχέσεις συμβίωσης όσων ζευγαριών το επιλέξουν.
«Η Ελλάδα, με τη θέσπιση του νέου συμφώνου συμβίωσης, θα πάψει να είναι μια από τις τελευταίες χώρες της Ευρώπης στις οποίες τα ομόφυλα άτομα δεν έχουν πρόσβαση σε κάποιο είδος επίσημης αναγνώρισης της σχέσης τους», αναφέρεται χαρακτηριστικά σε ανακοίνωση του υπουργείου. «Πρόκειται για αυτονόητη σύγκλιση της νομοθεσίας με την κοινωνική πραγματικότητα».
Βασικοί άξονες του νέου νόμου είναι επίσης οι εξής:
– Η προώθηση της ιδιωτικής αυτονομίας, δηλαδή του σεβασμού της ιδιωτικής βούλησης των μερών. Τα μέρη μπορούν να ρυθμίσουν τις περιουσιακές τους σχέσεις, σύμφωνα όμως με τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης, διατηρώντας σε μεγαλύτερο βαθμό την περιουσιακή τους αυτοτέλεια, εφόσον το επιθυμούν, ακόμη και σε κληρονομικά θέματα. Εάν ωστόσο δεν το επιλέξουν, έχουν πλήρη δικαιώματα, περιουσιακά και κληρονομικά.
– Η ανάγκη προστασίας των οικογενειακών σχέσεων και εμπέδωσης της αρχής της ισότητας στις διαπροσωπικές σχέσεις των μερών. Ο νέος νόμος αντιλαμβάνεται τα δύο μέρη ως ισότιμα, αλλά δεν παραβλέπει την κοινωνική πραγματικότητα που απαιτεί την προστατευτική παρέμβαση του νομοθέτη. Έτσι, ορισμένα κρίσιμα ζητήματα ρυθμίζονται με αναγκαστικού δικαίου διατάξεις. Για παράδειγμα, τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου κ.λπ.
– Ο νέος νόμος επιδιώκει ισορροπία μεταξύ της ιδιωτικής αυτονομίας και της ανάγκης προστασίας των οικογενειακών σχέσεων, με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης. Πρόκειται μεν για μια σύμβαση, δημιουργούνται ωστόσο οικογενειακές σχέσεις μεταξύ αυτών που την συνάπτουν.
– Αναγνωρίζονται στα μέρη δικαιώματα τα οποία μέχρι σήμερα δεν είχαν, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η απόλαυση της οικογενειακής ζωής,αλλά και ο σεβασμός της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού.Όπως επισημαίνει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην πλειονότητα των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, τα άτομα που συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης αποκτούν καθεστώς παρόμοιο με αυτό των έγγαμων και πρόσβαση σε πλήθος δικαιωμάτων.
