«Ένα βλέμμα δεν υποκαθιστά ποτέ ένα αρχείο. Ένα βλέμμα μόνο μπορεί να σε κάνει να θέλεις να ανοίξεις όλα τα αρχεία αυτής της Γης για την αλήθεια» ανέφερε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος της διακομματικής επιτροπής για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών κυρία Μαρία Κανελλοπούλου στη συζήτηση που ακολούθησε τη δημοσιογραφική προβολή της ταινίας «Ένα τραγούδι για τον Αργύρη», που έγινε σήμερα, Παρασκευή.

Πρόκειται για τη συγκινητική ιστορία της ζωής του Αργύρη Σφουντούρη με φόντο τα γεγονότα που στιγμάτισαν την Ελλάδα τα τελευταία 70 χρόνια, από τη γερμανική Κατοχή και τον Εμφύλιο μέχρι τη Μεταπολίτευση. «Το «Τραγούδι για τον Αργύρη» έρχεται να θυμίσει μια σοβαρή εκκρεμότητα που όσο περνούσαν τα χρόνια καταχωνιαζόταν από τη ζωντανή πολιτική σφαίρα στο διεθνές υποσυνείδητο. Κάτι άβολο, όχι για τους Γερμανούς, επειδή αυτοί ξέρουν τι έκαναν στον πλανήτη και κατά ένα τρόπο φέρουν συλλογικές τύψεις. Εμείς όμως ολιγωρήσαμε, επί μακρόν σιγήσαμε, εξαντληθήκαμε σε μνημόσυνα και αυτό ήταν μόνο. Υπήρξαν όμως και οι ακάματοι, γραφικοί ευτυχώς, αυτοί που δεν ξεχνούν και πάντα σώζουν την τιμή των όπλων» λέει η κυρία Κανελλοπούλου.
Σφαγή του Διστόμου
Είναι ταυτόχρονα μια ταινία για την αντιμετώπιση του προσωπικού θρήνου ενός ανθρώπου που σε ηλικία 4 ετών έχασε τους γονείς του στη σφαγή του Διστόμου, η πορεία του στον δρόμο της επιστήμης αλλά και η συνειδητοποίηση του ιστορικού χρέους που είχε για τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων. Ταυτόχρονα είναι ένα ταξίδι στην αναζήτηση της προσωπικής γαλήνης. Tα τρία χρόνια που χρειάστηκαν για να ολοκληρωθεί το ντοκυμαντέρ ήταν οδυνηρά για τον κ. Σφουντούρη, αφού χρειάστηκε να περάσει μέσα σε λίγους μήνες όλα όσα είχε ζήσει τα τελευταία 50 χρόνια.
«Με την αλλαγή της κυβέρνησης τον Ιανουάριο, το θέμα των αποζημιώσεων έχει γίνει σχεδόν πρώτο θέμα στη Γερμανία, που μέχρι τώρα ήταν κυριολεκτικά τελευταίο. Τώρα έγινε επίσημο θέμα των διαπραγματεύσεων Ελλάδας και Γερμανίας κάτι το οποίο θα έπρεπε, εφόσον θα είχαμε ανεξάρτητες κυβερνήσεις, να έχει γίνει τα τελευταία 70 χρόνια» ανέφερε ο κ. Σφουρντούρης κατά τη διάρκεια της συζήτησης.
Στο θέμα των γερμανικών επανορθώσεων αναφέρθηκε και η κυρία Χριστίνα Σταμούλη, βουλευτής και επίσης μέλος της διακομματικής επιτροπής για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών. «Αυτή η κίνηση που ακολούθησε την άσκηση αγωγής των αδελφών Σφουντούρη ενώπιον των γερμανικών δικαστηρίων τον Νοέμβριο του 1995 είναι ένα κομμάτι από τη συνολική ελληνική διεκδίκηση. Η απόφαση του Διστόμου καθώς και δυο-τρεις άλλες αποφάσεις έχουν τελεσίδικα και αμετάκλητα τελειώσει, συνεπώς είναι εκτελεστές και η Γερμανία οφείλει κάποια ποσά για τις αποζημιώσεις αυτές» εξήγησε τονίζοντας ότι «τα θέματα των οφειλών έπονται της ηθικής. Το μετρήσιμο μέγεθος έρχεται μετά την ηθική αναγνώριση. Το πρωτίστως ηθικό θέμα πρέπει πάντα να προβάλλεται, έπεται η οικονομική διεκδίκηση που έχει αναγνωρισθεί από τις διεθνείς συμβάσεις ακριβώς για να διατηρήσει τη μνήμη, για να θυμούνται οι επόμενες γενιές τι έγιναν στις προηγούμενες και να μην επαναληφθεί».
Μνήμη για την ειρήνη
Μπορεί να έχουν περάσει 70 χρόνια από τη σφαγή του Διστόμου, όμως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας είναι απαράγραφα. Όπως σχολίασε η κυρία Σταμούλη, υπάρχει και η βιολογική παραγραφή των εγκλημάτων αυτών «και μάλλον η γερμανική κυβέρνηση εκεί ποντάρει». Για τον κ. Ιωάννη Σταθά με καταγωγή από το Δίστομο «για να μη ζήσουμε όλα όσα έζησε ο Αργύρης πρέπει να αλλάξει αυτή η πολιτική από τη συμμετοχή όλων μας. Ο καθένας μας πρέπει να συμμετέχει, να διεκδικεί για τη δημοκρατία, την ειρήνη».
Η ταινία κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2006. Μέχρι στιγμής έχει λάβει δύο βραβεία κοινού στο 9o Φεστιβάλ Ντοκυμαντέρ Θεσσαλονίκης «Εικόνες του 21ου αιώνα» και στο 1ο Φεστιβάλ Ελληνικών Ταινιών στο Λος Άντζελες, ενώ ήταν υποψήφιο «Καλύτερο Ντοκυμαντέρ» στα Ελβετικά Βραβεία Κινηματογράφου. Από τις 11 Ιουνίου, μία ημέρα μετά την επέτειο της σφαγής του Διστόμου, το ντοκυμαντέρ θα κυκλοφορήσει στις ελληνικές αίθουσες.

Μια συγκλονιστική ζωή
10 Ιουνίου 1944, Δίστομο. Ένα μικρό χωριό, ένα βήμα από τη θάλασσα, στο δρόμο από την Αθήνα προς τους Δελφούς. Στις 10 Ιουνίου 1944 ο μικρός Αργύρης, σχεδόν τεσσάρων χρόνων, επιζεί μιας κτηνώδους σφαγής των γερμανικών δυνάμεων Κατοχής: «Μέτρο Εξιλέωσης» μιας ναζιστικής μεραρχίας ως αντίποινα για μία επίθεση ανταρτών εναντίον των Γερμανών στην περιοχή.
Σε λιγότερο από δύο ώρες σκοτώνονται 218 κάτοικοι του χωριού –γυναίκες, άντρες, γέροι, μωρά και βρέφη. Ο Αργύρης χάνει τους γονείς του και άλλους 30 συγγενείς. Ο μικρός Αργύρης γλιτώνει από τύχη και περνά τα επόμενα χρόνια σε ορφανοτροφεία στην Αθήνα, μαζί με άλλα παιδιά θύματα του πολέμου. Μία μέρα εμφανίζεται μία αποστολή του Ερυθρού Σταυρού και διαλέγει κάποια παιδιά να κάνουν μια καινούργια αρχή σε άλλη χώρα. Εκείνος θέλει οπωσδήποτε να πάει μαζί τους. Έτσι βρίσκεται στην Ελβετία, στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι στο Τρόγκεν, όπου μεγαλώνει μακριά από την πατρίδα του αλλά και από τη δυστυχία που επικρατεί στη μεταπολεμική Ελλάδα.
Χρόνια αργότερα κάνει τη διδακτορική του διατριβή στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ΕΤΗ) στα Μαθηματικά και την Αστροφυσική. Σύντομα αρχίζει να διδάσκει στα λύκεια της Ζυρίχης, μεταφράζει έλληνες ποιητές στα γερμανικά και για κάποια χρόνια εργάζεται ως βοηθός στην αναπτυξιακή βοήθεια του Ελβετικού Σώματος Βοήθειας για τα θύματα καταστροφών στη Σομαλία, στο Νεπάλ και στην Ινδονησία. Όταν επιστρέφει στην Ευρώπη, πραγματοποιεί τακτικά ταξίδια μεταξύ Ελβετίας και Ελλάδας και η παραμονή στην παλιά του πατρίδα γίνεται κάθε φορά όλο και πιο μακροχρόνια.
Ο Αργύρης Σφουντούρης, περίπου 75 χρόνων σήμερα, είναι ένας άνδρας με συναρπαστική γοητεία και μελαγχολική ευθυμία. Έχει περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του με τα γεγονότα που συνέβησαν όταν ήταν μικρό παιδί. Την τραυματική αυτή εμπειρία του δεν προσπάθησε να την ξεπεράσει και να «κλείσει» το κεφάλαιο με τις παιδικές του αναμνήσεις, αλλά αγωνίστηκε να μάθει να ζει με αυτές και να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Ελπίδα του είναι τέτοια γεγονότα να μην επαναληφθούν ποτέ .
Info ταινίας
Πρωταγωνιστούν: Αργύρης Σφουντούρης, Χρυσούλα Τζάθα Σφουντούρη, Αστέρω Λιάσκου Σφουντούρη, Κονδυλία Σφουντούρη, Χαράλαμπος Γιάγκου (κληρικός), Στάθης Σταθάς (καλλιτέχνης), Άλμπερτ Σπίγκελ (πρεσβευτής της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα το διάστημα 2002 – 2005), Μίκης Θεοδωράκης, Γκαμπριέλε Χάινεκε (δικηγόρος / ομάδα εργασίας), Έμπερχαρντ Ρόντχολτς (δημοσιογράφος), Ρολφ Σούρμαν (ιστορικός), Άρτουρ Μπιλ (πρώην πρόεδρος του παιδικού χωριού Πεσταλότσι) και Λεωνίδας Σακελλαρίδης (βιβλιοπώλης).
Ελβετία (2006), Γερμανικά –Ελληνικά, Διάρκεια:105′ – Έγχρωμo – Ντοκιμαντέρ, Διανομή: Filmtrade
Κάμερα: Patrick Lindenmaier. Ήχος: Martin Witz. Μοντάζ: Stefan Kälin. Αφήγηση: Hanspeter Müller-Drossaart. Μουσική: Tomas Korber, Γιώργος Στεργίου. Φωτισμός: Patrick Lindenmaier, Andromeda Film. Διεύθυνση παραγωγής/βοηθός σκηνοθέτη Christine Hürzeler. Βοηθός παραγωγού και σκηνοθέτη Μαρία Στεργίου. Σενάριο και σκηνοθεσία: Stefan Haupt. Μια παραγωγή της εταιρείας: Fontana Film GmbH, Stefan Haup