«Όταν η κεντρική εξουσία δεν λειτουργεί, αλλά αποδέχεται τον κάθε εκβιασμό, τότε οι αλληλοσυγκρουόμενες ομάδες κάτω από αυτή αλληλοσπαράσσονται προσπαθώντας να την κατακτήσουν» έλεγε πρόσφατα μιλώντας στο «Βήμα» έμπειρος καθηγητής του πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος με θλιμμένο βλέμμα στεκόταν έξω από το κεντρικό κτίριο των Προπυλαίων.
Η επέμβαση της αστυνομίας στην πρυτανεία του Πανεπιστημίου, που βρισκόταν υπό κατάληψη για 17 ημέρες, έγινε τελικά το πρωί της Παρασκευής. Αστυνομικοί μπήκαν από πλαϊνή είσοδο και η υπόθεση έληξε με την προσαγωγή και σύλληψη συνολικά 22 ατόμων.
Ωστόσο η ακαδημαϊκή κοινότητα στο σύνολό της εκφράζει τη θλίψη της για την εικόνα που παρουσιάζει το παλαιότερο πανεπιστήμιο της χώρας, που θεωρείται ως ο επιστημονικός και ιστορικός «χάρτης» της Ελλάδας και τον τελευταίο καιρό αποτελεί το ορμητήριο κάθε ομάδας διαμαρτυρόμενων, που επιλέγει την βία ως μέθοδο αντίδρασης.
Την ίδια στιγμή η ελληνική κοινωνία παρακολουθούσε επί 17 ημέρες αστυνομικούς, εισαγγελείς και υπουργούς να υποκύπτουν στον εκβιασμό 14 ατόμων που βρίσκονται στο εσωτερικό του κτιρίου, ζητώντας την ικανοποίηση αιτημάτων, τα οποία ουδεμία σχέση έχουν με την πανεπιστημιακή κοινότητα.
Η φύλαξη των ΑΕΙ
Το θέμα της φύλαξης των ΑΕΙ αναμένεται να τεθεί σε όλες τις διαστάσεις του στη Σύνοδο των Πρυτάνεων που ολοκληρώνεται σήμερα Σάββατο το μεσημέρι στα Χανιά. Εκεί οι ηγεσίες των ΑΕΙ, σύμφωνα με πληροφορίες, θα εκφράσουν την βαθιά ανησυχία τους για την ταχύτατη αύξηση των κρουσμάτων βίας σε πανεπιστημιακά Ιδρύματα των τελευταίων μηνών.
«Είναι προφανές ότι κανείς δεν θα ήθελε το ιστορικό Πανεπιστήμιο Αθηνών να μην μπορεί να επιτελέσει τις ακαδημαϊκές του λειτουργίες, όπως έχουν επισημάνει οι πρυτανικές του αρχές» λέει σχετικά στο «Βήμα» ο πρύτανης του Χαροκόπειου πανεπιστημίου κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος. «Στη δημοκρατία μας πρέπει να εξαντλούμε τα περιθώρια διαλόγου, όμως η εύρυθμη λειτουργία της Πολιτείας αποτελεί ύψιστο κοινωνικό αγαθό και η παιδεία κρίσιμο πυλώνα που, αν παραμεληθεί, ενδέχεται να αποβεί εις βάρος του ίδιου του πολιτεύματός μας» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Με το ζήτημα του ασύλου ωστόσο να επιστρέφει θεαματικά από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας στην καθημερινότητα των ΑΕΙ και τους συναρμόδιους υπουργούς να δείχνουν απρόθυμοι να αντιμετωπίσουν περιστατικά βίας όπως η κατάληψη της πρυτανείας οι καθηγητές του Ιδρύματος στην πλειονότητά τους, όπως λέει ο αντιπρύτανης του κ. Θωμάς Σφηκόπουλος, έχουν πλέον απογοητευτεί και παραιτηθεί.
«Τα μόνα μας όπλα είναι ο λόγος μας και η λογική» δηλώνει ο έτερος αντιπρύτανης του Ιδρύματος κ. Γ. Πολυμενέας. «Άλλο τρόπο δεν έχουμε να προφυλάξουμε το κτίριο του πανεπιστημίου μας. Το πανεπιστήμιο δεν υπάρχει για να υπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες ή αντιπαραθέσεις και δυστυχώς έτσι γίνεται σήμερα. Δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε στα πλαίσια της ανομίας. Είμαστε ανυπεράσπιστοι. Καλέσαμε τη δικαστική εξουσία να επέμβει. Δεν έγινε τίποτα» λέει ο κ. Πολυμενέας.
«Δεν είναι αρμοδιότητά μου να εξηγήσω γιατί η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται πολιτικά ένα τέτοιο χώρο. Ωστόσο είμαστε στο κέντρο μιας κρίσης και είμαστε οι μόνοι που δεν μπορούμε να αντιδράσουμε. Και η βία που δεχόμαστε εμείς είναι εντονότατη» λέει ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Πριν από δεκαέξι ημέρες ο κ. Πολυμενέας στάθηκε έξω από το κτίριο των Προπυλαίων. Ο εισαγγελέας που είχε κληθεί στο χώρο συνοδεία αστυνομικών του ζήτησε να ενημερώσει τους καταληψίες του κτιρίου ότι εάν δεν βγουν έξω σε μια ώρα θα εισέλθει στο κτίριο η αστυνομία.
Όπως εξηγεί, πράγματι ηγήθηκε αντιπροσωπείας πανεπιστημιακών που ενημέρωσαν τους καταληψίες ότι σε μια ώρα η αστυνομία θα επέμβει. «Η μία αυτή ώρα έγινε δύο, οι δυο έγιναν τρεις. Κάποια στιγμή κουράστηκα και κάθισα σε ένα παγκάκι δίπλα στον σταθμό του Μετρό για να περιμένω» λέει σήμερα ο κ. Πολυμενέας. «Δεν είχα καταλάβει ότι η μια ώρα θα γινόταν 16 ημέρες», λέει απογοητευμένος.
«Δεν μπορεί τα πανεπιστήμια να αφήνονται χωρίς φύλακες» συμπληρώνει ο αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ κ. Κων. Μπουραζέλης. «Ζητάμε από τον πρωθυπουργό και τα κόμματα να πράξουν αυτό που πρέπει. Αν θεωρήσουμε το κεντρικό πανεπιστήμιο της χώρας μας χαμένο, τότε είμαστε όλοι χαμένοι» συμπληρώνει.
Πρόβλημα στην καρδιά του συστήματος
«Το κτίριο της πρυτανείας αποτελεί την καρδιά της ακαδημαϊκής και διοικητικής λειτουργίας του πανεπιστημίου» λέει στο «Βήμα» ο κ Σφηκόπουλος. «Είναι ο κεντρικός κόμβος ενός συστήματος ο οποίος εξασφαλίζει το συντονισμό, την εσωτερική συνοχή και επικοινωνία, την παροχή των αναγκαίων πόρων για την επιβίωση των μονάδων του και τη σύνδεση με τον έξω κόσμο. Κάτι ανάλογο δηλαδή με τον κεντρικό εξυπηρετητή (server) ενός δικτύου υπολογιστών. Όταν ο κόμβος αυτός παύει να λειτουργεί επέρχεται, τελεολογικά, η κατάρρευση του όλου συστήματος, από ένα σημείο μάλιστα και μετά με τη μορφή της χιονοστιβάδας» αναφέρει χαρακτηριστικά.
«Η πραγματοποίηση οποιουδήποτε έργου για τη συντήρηση των υποδομών του πανεπιστημίου και την ασφάλεια των φοιτητών και του προσωπικού του, απαιτεί εισήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας. Το έργο μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο μετά τη σχετική απόφαση της Συγκλήτου. Τις προηγούμενες ημέρες είχε τεθεί εκτός λειτουργίας, λόγω σοβαρής βλάβης, υποσταθμός μέσης τάσης της ΔΕΗ, που ηλεκτροδοτεί το κτίριο του νέου Χημείου όπου σήμερα στεγάζεται η σχολή των Επιστημών Αγωγής και όπου επιτελείται καθ’ ολοκληρία η εκπαιδευτική διαδικασία των φοιτητών» αναφέρει ανήσυχος.
«Η επαναλειτουργία του υποσταθμού απαιτεί ορισμένες εργασίες από πλευράς πανεπιστημίου, που είναι αδύνατον να γίνουν άμεσα. Το ίδιο ισχύει για άλλη σχολή όπου υπέστη σοβαρή ζημιά το σύστημα πυρασφάλειας» καταλήγει.

Οι επιπτώσεις από το «λουκέτο»

Στην διάρκεια αυτών των 16 ημερών που κράτησε η κατάληψη αναβλήθηκαν τέσσερα μεγάλα επιστημονικά συνέδρια, το ένα εκ των οποίων είχε δεκάδες συνέδρους από πολλές χώρες της ΕΕ. Επίσης 500 φοιτητές του προγράμματος Εράσμους από άλλες χώρες της ΕΕ έμειναν στην Ελλάδα χωρίς χρήματα ή διοικητική υποστήριξη των εργασιών τους, καθώς καμία διοικητική υπηρεσία του πανεπιστημίου δεν λειτουργούσε.
Μετά τον περυσινό τετράμηνο αποκλεισμό του από διοικητικούς υπαλλήλους, οι οποίοι τώρα επιστρέφουν θεαματικά και στα εκλεκτορικά σώματα για τις πρυτανικές εκλογές, το Ίδρυμα έκλεισε τώρα και για τα θέματα του … αντιτρομοκρατικού νόμου.
«Το πανεπιστήμιό μας έχει παραλύσει με τις διοικητικές του υπηρεσίες νεκρωμένες» λέει ο αντιπρύτανης του πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ναπολέοντας Μαραβέγιας.
Οι διεθνείς συνεργασίες αποτελούν σημαντικό παράγοντα για το Ίδρυμα, για την εκπαίδευση και την έρευνα. Σήμερα, λόγω της αδυναμίας λειτουργίας του τμήματος των διεθνών σχέσεων, κινδυνεύουν συμφωνίες και σημαντικές συνεργασίες με ιδρύματα της Ρωσίας και της Κίνας που είχαν προγραμματιστεί.
Ο κ. Μαραβέγιας παρευρέθηκε και στο πρόσφατο ταξίδι του πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα με στόχο την υπογραφή συμφώνου συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο της Μόσχας. «Πήγαμε χωρίς να έχουμε προετοιμαστεί, δεν μπορέσαμε καν να ανταλλάξουμε τις στοιχειώδεις πράξεις συνεργασίας», λέει.
Παράλληλα, η διακήρυξη και η κατακύρωση οποιουδήποτε διαγωνισμού για την προμήθεια αγαθών (π.χ. εκπαιδευτικό υλικό) ή για την παροχή υπηρεσιών (π.χ. καθαριότητα) απαιτεί επίσης απόφαση Συγκλήτου. Η Σύγκλητος δεν μπορούσε επί ημέρες να συνεδριάσει για τέτοια θέματα. Έτσι, το πανεπιστήμιο κινδυνεύει να χάσει πολλά εκατομμύρια ευρώ από το ΕΣΠΑ για εκπαιδευτικό εξοπλισμό, αν δεν μπορέσουν να ολοκληρωθούν οι σχετικοί διαγωνισμοί μέχρι το τέλος του έτους, οπότε είναι και η ολοκλήρωση του ΕΣΠΑ.

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι ένας τεράστιος οργανισμός με 8 Σχολές, 33 Τμήματα, 60.000 ενεργούς φοιτητές, 4.000 εργαζόμενους (όλων των κατηγοριών του μόνιμου προσωπικού), 5.000 έκτακτους ερευνητές, υποδομές με σύγχρονο εξοπλισμό και κτίρια 700.000 τετραγωνικών μέτρων σε τέσσερις πανεπιστημιουπόλεις, που εξυπηρετούν την εκπαίδευση, την έρευνα και τη διοίκηση του ιδρύματος. Σε αυτές οι ορκωμοσίες των φοιτητών ματαιώθηκαν και τα σκουπίδια, ελλείψει υπηρεσιών καθαριότητας, για μια ακόμη φορά συσσωρεύθηκαν.