Πέτρος Μαρτινίδης: Σύρριζα από τη νομιμότητα

Ηταν στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Η Ελλάδα βρισκόταν ακόμη στον χουντικό «γύψο». Η Γαλλία βίωνε τον αντίκτυπο του Μάη του ’68. Ο Πέτρος Μαρτινίδης, ο οποίος διδάσκει στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ και γράφει αστυνομικά μυθιστορήματα, βρέθηκε στο Παρίσι ως μεταπτυχιακός φοιτητής του Πολυτεχνείου όταν η πόλη γιόρταζε «ηρωικά» την εκατονταετηρίδα από την Κομμούνα του 1871, «εκείνο το ανείπωτο ξεπάστρεμα». Βρέθηκε εκεί «ως νεαρός, αριστερός και βλαξ» διότι «αυτά τα τρία πάνε πάντοτε μαζί» όπως είπε στο «Βήμα» αυτοσαρκαζόμενος. «Τις ημέρες εκείνες έβρεχε όπως και τώρα που μιλάμε, το Παρίσι ήταν γεμάτο κόκκινες και μαύρες σημαίες, απλώνονταν παντού τα βιβλία της Λούξεμπουργκ, του Μπλανκί, του Μπακούνιν, του Κροπότκιν» θυμήθηκε από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής στη Θεσσαλονίκη.

«Ενας συνδυασμός επαναστατικότητας και μελαγχολίας» καθορίζει έκτοτε την αντίληψή του για την Αριστερά. «Θέλω να πω ότι η Αριστερά, εξ ορισμού υπέρ της ελευθερίας, της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης, δεν μπορεί παρά να είναι πάντοτε σε μια ενεργό αντιπολίτευση που θα αξιώνει από την εκάστοτε εξουσία, δεξιά ή κεντρώα, να είναι λιγότερο αυταρχική και λιγότερο διεφθαρμένη. Η εξουσία είναι εκ φύσεως αυταρχική και διεφθαρμένη. Επομένως το να πάρει η Αριστερά την εξουσία, όπως έχουμε δει να συμβαίνει και στο παρελθόν, σημαίνει ότι αναγκαστικά θα ασκήσει τον αυταρχισμό και τη διαφθορά» συνέχισε. «Διαχρονικά μέσα στην Ιστορία η Αριστερά έρχεται να ανατρέψει (και σωστά) καταπιεστικά ή δεσποτικά καθεστώτα. Η αριστερή ορμή όμως που τα ανατρέπει αποδεικνύεται πιο καταπιεστική και δεσποτική από εκείνα, διότι υποτίθεται ότι η Αριστερά έχει το ηθικό πλεονέκτημα: οι άλλοι κοιτάνε το όφελός τους ενώ αυτή κοιτάει να εξασφαλίσει στους άλλους τον σοσιαλιστικό παράδεισο» εξήγησε ο Πέτρος Μαρτινίδης, θυμίζοντας το ανέκδοτο που κυκλοφορούσε στην ΕΣΣΔ το 1930: «Τι εθνικότητας ήταν ο Αδάμ και η Εύα; Ρώσοι, διότι ποιοι άλλοι θα κυκλοφορούσαν γυμνοί και ξυπόλυτοι, έχοντας ένα μήλο να μοιραστούν για τροφή και πιστεύοντας ότι ζουν στον Παράδεισο;».

Βορειοελλαδίτικο θρίλερ

Με όχημα την πλοκή και όπλο του την ειρωνεία, ο Πέτρος Μαρτινίδης παίζει «πολύ άμεσα με την επικαιρότητα» στα βιβλία του. Οταν άρχισε να επιδεινώνεται η κρίση, εξέδωσε το «Χωρίς αποζημίωση» (Νεφέλη, 2011), όπου, μεταξύ άλλων, εμφανίζονται και οι «Αγανακτισμένοι» των πλατειών. Πριν από μερικούς μήνες κυκλοφόρησε το αστυνομικό μυθιστόρημά του «Σύρριζα» (Νεφέλη, 2014). Πρόκειται για ένα βορειοελλαδίτικο θρίλερ οικονομικής κατάρρευσης, ιδεολογικής σύγχυσης, διαπλοκής και τρομοκρατίας, με απροσδόκητο τέλος. Τυχαίος ο τίτλος; «Το επίρρημα βεβαίως υπήρχε πολύ πριν υπάρξει το κόμμα. Σας ξενίζει ο μονολεκτικός τίτλος; Το «σύρριζα» ταιριάζει σ’ ένα τέτοιο μυθιστόρημα επειδή κατά κανόνα οι ντετέκτιβ περνάνε σύρριζα από τον θάνατο. Πάντως το ένα «ρ» του ΣΥΡΙΖΑ έπαιξε ρόλο». Ο πρωταγωνιστής, σαραντάρης απολυμένος δημοσιογράφος που επιβιώνει στιχοπλοκώντας γαμήλια προσκλητήρια, ονομάζεται Αλέξης Ολμέζογλου. Προτού όμως αρχίσουν οι συνειρμοί και φθάσουν στον σημερινό Πρωθυπουργό πρέπει να τονίσουμε ότι ο χαρακτήρας επινοήθηκε πολλά χρόνια πριν, το 2001, «όταν δεν ήξερε κανείς τον κ. Τσίπρα που πιθανώς έκανε ακόμη καταλήψεις». Στην πραγματικότητα διαδήλωνε στη Γένοβα ενάντια στη σύνοδο του G8, ας συμπληρώσουμε. Πάντως η εφημερίδα στην οποία εργαζόταν ο Αλέξης του μυθιστορήματος, θιασώτης της «φιλανεξίας», έκλεισε επειδή «η μετριοπάθεια καταδικάζεται από όλους». Ζούμε άλλωστε σε καιρούς «που η φιλανεξία δεν είναι ανεκτή. Πρέπει να είσαι είτε με την μια πλευρά είτε με την άλλη, δεν μπορείς να μένεις κάπου στη μέση. Αυτό ακριβώς το πρόβλημα είχα στις πρόσφατες εκλογές. Δεν είχα καμία διάθεση να ψηφίσω το προηγούμενο κυβερνητικό σχήμα αλλά και καμία διάθεση να φορτωθώ ως κυβέρνηση τον ΣΥΡΙΖΑ που ερχόταν. Κάπως έτσι ένιωθα και, φυσικά, έβαλα και τον ήρωά μου να νιώθει αναλόγως» υπογράμμισε ο Πέτρος Μαρτινίδης.

Το θέμα βεβαίως είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ανήλθε μόνος του στην εξουσία εν τέλει. «Αυτή είναι η φρίκη! Ζήσαμε την κορύφωση αυτής της αντίφασης στην πρόσφατη παρέλαση! Συγγνώμη, αλλά ήθελα να πάω στην πλατεία Συντάγματος, εκεί όπου αδελφωμένοι, στρατός και λαός, γιόρτασαν την εθνική παλιγγενεσία μ’ ένα πανό της εποχής των «Αγανακτισμένων» που θα έγραφε «Η χούντα δεν τελείωσε το ’73″»… Λίγο προβοκατόρικο, που θα ‘λεγαν και οι σύντροφοι, δεν είναι αυτό; «Ακριβώς γι’ αυτό θα το έκανα. Ολο αυτό το χουντικό ιδεώδες, να γλεντάμε όλοι μαζί την ελληνική λεβεντιά… Δεν ξέρω, τι να πω… Υποθέτω ότι τουλάχιστον ο κ. Ζουράρις θα ήταν σε παραλήρημα ενθουσιασμού» σημείωσε. Στη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, όπως είπε, βρίσκει εφαρμογή αυτό που είχε πει ο Λένιν αποδίδοντάς το στον Ναπολέοντα. «»On s’engage et puis on voit»: «Μπαίνουμε στη μάχη και μετά θα δούμε τι θα προκύψει»»… Το θέμα είναι: πώς καταλήξαμε εκεί; «Ε, το βαλκάνιο πάθος και η ελλιπής εγγραμματοσύνη ενώνουν τους πάντες, αριστερούς, δεξιούς, καταδέξιους… Η ψευδαίσθηση των χρόνων της ευμάρειας και των παχιών αγελάδων μάς έδινε την αίσθηση ότι εξευρωπαϊστήκαμε, ότι εκδυτικιστήκαμε. Οταν όμως στένεψε το πράγμα για όλους, έγινε δραματικά σαφές ότι η ελληνική κοινωνία είχε ξανοιχτεί σ’ ένα λούστρο κοσμοπολιτισμού χωρίς να έχει την απαραίτητη κουλτούρα που θα μπορούσε αυτό να το υποστηρίξει» τόνισε.

Συμπτώσεις

Στο μυθιστόρημα «Σύρριζα» υπάρχουν και συμπτώσεις που δεν είναι τόσο συμπτωματικές… Ενας από τους καθηγητές στο μυθιστόρημα, βυζαντινολόγος αυτός στο ΑΠΘ, είναι ο Σέργιος Καρούμπαλος (!) που παρενοχλεί σεξουαλικά όποιες φοιτήτριες θέλουν να γίνουν διδάκτορες στο τμήμα του. Είναι τυχαία η παραφθορά του ονόματος που παραπέμπει στον μέχρι πρότινος σφόδρα αντιμνημονιακό συνταγματολόγο; «Μπορείτε να με μεμφθείτε γι’ αυτό. Τον είχα τον κ. Κατρούγκαλο στο μυαλό μου; Δεν ξέρω. Ή μάλλον τον είχα και δεν τον είχα. Η παραφθορά του επιθέτου όμως είναι αναγκαία για τον συγγραφέα ώστε να έχει μια φυσιογνωμία μπροστά του. Και ο κ. Κατρούγκαλος με ενόχλησε πολύ όταν είχε φτάσει πια να λέει ότι όποιον και να προτείνουν οι άλλοι για Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ακόμη και τον Θεό τον ίδιο, ο ΣΥΡΙΖΑ θα τον καταψηφίσει για να πάμε σε εκλογές. Το είχα βρει τόσο αντιδεοντολογικό για έναν συνταγματολόγο να θεωρεί αυτή τη θεσμική εκλογή τον κατ’ εξοχήν μοχλό για να πέσει μια κυβέρνηση, όσο κακή κι αν είναι, και να έλθει μια άλλη. Το βρήκα τελείως ανήθικο» υπογράμμισε ο Πέτρος Μαρτινίδης.

Καλά, δεν τον ενόχλησε περισσότερο η πρόσφατη αποκάλυψη που εμφανίζει τον κ. Κατρούγκαλο να έχει υπογράψει, ως αναπληρωτής υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης πλέον και όχι ως δικηγόρος, συμφωνητικά με ποσοστά; Πώς βλέπει ο ίδιος το νόμιμο και το ηθικό σ’ αυτή την περίπτωση; «Είναι ολοφάνερο… Τι να συζητήσουμε; Νόμιμο είναι; Βεβαίως, έστω κι αν περνάει σύρριζα από τη νομιμότητα! Ανήθικο είναι; Απολύτως! Καταλήγει γελοίο; Εντελώς!».