Οι μαθητές των σχολείων διδάσκονται ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα μεταφέρθηκαν και όχι εκλάπησαν, καταγγέλλει με ανακοίνωσή του ο συντονιστής της επιτροπής ελέγχου κυβερνητικού έργου παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Τάσος Κουράκης.
Όπως αναφέρει συγκεκριμένα, το σχολικό βιβλίο της Ιστορίας της Τέχνης της Γ΄Λυκείου αναφέρει για τα Γλυπτά: «Όμως με τη μεταφορά των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αγγλία από το Λόρδο Έλγιν, το 1806, για πρώτη φορά οι καλλιτέχνες των ευρωπαϊκών χωρών μπόρεσαν να δουν και να θαυμάσουν από κοντά έργα της ακμής της ελληνικής γλυπτικής» (κεφάλαιο 12: Νεοκλασικισμός, σελ. 190).
Η αντίδραση του κ. Κουράκη αφορά το γεγονός ότι χρησιμοποιείται το ρήμα «μεταφέρθησαν» στο βιβλίο και όχι εκλάπησαν ή αποσπάστηκαν βιαίως. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του κ. Κουράκη:
«Α. Το βασικό επιχείρημα του Βρετανικού Μουσείου, ότι «καλύτερα που τα Μάρμαρα του Παρθενώνα βρίσκονται στο Λονδίνο διότι τα βλέπει περισσότερος κόσμος» υιοθετεί και το βιβλίο της Ιστορίας της Τέχνης της Γ’ Λυκείου.
Β. Είναι αδιανόητο, να διδάσκονται οι μαθητές ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα «μεταφέρθηκαν». Τα Γλυπτά του Παρθενώνα -τα οποία δεν είναι σκέτα «μάρμαρα» αλλά έργα γλυπτικής τέχνης ανυπολόγιστης καλλιτεχνικής αξίας- αποσπάστηκαν βιαίως από το Μνημείο τους, καταστράφηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη «μεταφορά» τους και εν κατακλείδι εκλάπησαν από το Λόρδο Έλγιν, ο οποίος τα μεταχειρίστηκε σαν προσωπικά του λάφυρα.
Είναι πράγματι αυτός ο τρόπος με τον οποίο θα διδάξουμε στους μαθητές μας τον σεβασμό στα Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς; Έτσι θα διαχειριστούμε τον πολιτισμό μας; Με τέτοια κείμενα που διαστρεβλώνουν τα ιστορικά γεγονότα και τις παραμέτρους τους θα διεκδικήσουμε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στον φυσικό τους χώρο; Καλούμε τον υπουργό Παιδείας να διορθώσει άμεσα τη συγκεκριμένη παράγραφο, η οποία πληγώνει την ιστορική και πολιτιστική συνείδηση όλων των ελλήνων πολιτών και υπονομεύει σημαντικά το αίτημα της Ελλάδας να επιστραφούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα εκεί όπου πραγματικά ανήκουν» καταλήγει η ίδια ανακοίνωση.
Η επίμαχη αναφορά γίνεται στο 12ο κεφάλαιο του βιβλίου που έχει τον τίτλο «Νεοκλασικισμός». Εκεί, στη σελίδα 190 (όπως εικονίζεται αριστερά), αναφέρεται:
«Γλυπτική
Οι μεγάλοι δάσκαλοι της γλυπτικής του 18ου αιώνα επηρεάστηκαν από την ερμηνεία που έδωσε για την αρχαία τέχνη ο Βίνκελμαν. Σύμφωνα με το Βίνκελμαν, η γλυπτική πρέπει να μιμείται την ιδεα τή φύση, όπως αυτή αποδόθηκε στα γλυπτά των αρχαίων Ελλήνων. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να εκφραστούν οι ηθικές αξίες, οι οποίες θα πρέπει να αποτελούν κύριο μέλημα των καλλιτεχνών. Τα έργα της κλασικής γλυπτικής που διαμόρφωναν μέχρι την αρχή του 19ου αιώνα τις κατευθύνσεις των καλλιτεχνών ήταν αυτά της ελληνιστικής εποχής ή ρωμαϊκά αντίγραφα. Όμως με τη μεταφορά των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αγγλία από το Λόρδο ‘Ελγιν, το 1806, για πρώτη φορά οι καλλιτέχνες των ευρωπαϊκών χωρών μπόρεσαν να δουν φυσική υπόσταση της ύλης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον και να θαυμάσουν από κοντά έργα της ακμής της επιδεικνύουν οι καλλιτέχνες για την προτομή, όπως ελληνικής γλυπτικής.
Τα γλυπτά του Νεοκλασικισμού χαρακτηρίζονται από τη συγκρατημένη κίνηση, τη γεωμετρική οργάνωση και την πυραμιδοειδή ιεράρχηση των όγκων, τη συμμετρία και τις σωστές αναλογίες. Στόχος των γλυπτών είναι να μεταφέρουν στο υλικό, με τη βοήθεια της τεχνικής, την «ιδέα». Για παράδειγμα, το γυμνό παραπέμπει στον άνθρωπο τον απελευθερωμένο από όλα τα εξωτερικά στοιχεία και απαλλαγμένο από τα σημάδια του χρόνου, σχεδόν αιώνιο. Έτσι, δεν αποτυπώνονται επάνω στα σώμα τα οι λεπτομέρειες του δέρματος ούτε άλλα χαρα κτηριστικά που θα μπορούσαν να αποδώσουν τη επίσης και για τις επιτοίχιες παραστάσεις».

Η αντίδραση του υπουργείου Παιδείας

Εντολή για οδηγίες στη διδασκαλίια του μαθήματος έδωσε ο υπουργός Παιδείας κ. Ανδρέας Λοβέρδος, ο οποίος δήλωσε: «Πρόκειται για τερατώδη διατύπωση. Είναι βιβλίο που εκδόθηκε το 2003. Έδωσα εντολή στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) να προχωρήσει άμεσα στην αποστολή πρότασης προς την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για οδηγίες διδασκαλίας, ώστε οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν το μάθημα Ιστορία της Τέχνης της Γ’ Λυκείου, να δίνουν τις ορθές πληροφορίες προς τους μαθητές. Άλλωστε το βιβλίο θα αποσυρθεί την επόμενη σχολική χρονιά».

Απάντηση στις καταγγελίες Κουράκη έδωσε και ο υφυπουγός Παιδείας κ. Αλέξανδρος Δερμεντζόγλου, ο οποίος επιβεβαιώνει τη διατύπωση που έχει το βιβλίο αλλά επισημαίνει ότι το σύγραμμα παραδίδεται στους μαθητές της Γ’ Λυκείου για το μάθημα επιλογής της Ιστορίας της Τέχνης από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Παράλληλα σημειώνει ότι μάθημα και βιβλίο αποσύρονται από το πρόγραμμα του Λυκείου και αναρωτιέται γιατί «αυτή η σπουδή». Η ανακοίνωση από τον υφυπουργό έχει ως εξής:

«Πράγματι η σχετική φράση βρίσκεται στη σελίδα 190 του βιβλίου μαθητή του μαθήματος Ιστορία της Τέχνης.

Όντως η διατύπωση για την ιστορία του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα διαστρεβλώνει την ιστορική πραγματικότητα καθώς αναφέρεται αποκλειστικά στη μεταφορά των γλυπτών στην Αγγλία, χωρίς να επισημαίνεται ότι αποτέλεσαν προϊόν υφαρπαγής. Το ίδιο ισχύει και τον χαρακτηρισμό των γλυπτών ως “μαρμάρων”.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι το εν λόγω βιβλίο είχε εγκριθεί και τυπωθεί στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν εισάχθηκε στο πρόγραμμα σπουδών του Γενικού Λυκείου, ως μάθημα επιλογής.

Στα περισσότερα από 12 χρόνια που το βιβλίο μοιραζόταν στα σχολεία και μπορούσε να επιλεγεί από τους μαθητές, ουδέποτε είχε επισημανθεί οτιδήποτε μεμπτό, τόσο για το σύνολο του εγχειριδίου όσο και για την επίμαχη πρόταση.

Το μάθημα Ιστορία της Τέχνης, όπως και το βιβλίο που το συνοδεύει, από το νέο σχολικό έτος αποσύρονται από το πρόγραμμα σπουδών του Λυκείου.

Ωστόσο, απορίες δημιουργεί η “σπουδή” ορισμένων να “αποκαλυφθούν” μέσω ανακοινώσεων εν μέσω προεκλογικής περιόδου “πλήγματα στην ιστορική και πολιτιστική συνείδηση όλων των ελλήνων πολιτών” αλλά και προσπάθεια να “υπονομευθεί” το αίτημα της Ελλάδας να επιστραφούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα εκεί όπου πραγματικά ανήκουν.

Η ελληνική πολιτεία έχει αποδείξει το ενδιαφέρον της και συνεχίζει έμπρακτα τον αγώνα για την επιστροφή υφαρπαγμένων ελληνικών πολιτιστικών θησαυρών στη χώρα μας και επομένως οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία είναι εκ του πονηρού.

Κάποιοι άλλοι θυμήθηκαν τώρα την υπόθεση».