«Πρόκειται για συνειδητή απόφαση υποβάθμισης των κρατικών πανεπιστημίων σε περίοδο μάλιστα κρίσης; Γιατί με τις μεθόδους που ακολουθούνται Πανεπιστήμιο σύντομα δεν θα υπάρχει» προβληματίζονται πρυτάνεις μεγάλων ΑΕΙ που μιλούν στο «Βήμα». Το πρόβλημα των υπεράριθμων μετεγγραφών στα κεντρικά ιδρύματα της χώρας, που αρχικά έδωσε την εντύπωση ότι αντιμετωπίστηκε, αποτέλεσε απλώς τη χαριστική βολή σε ένα οικοδόμημα που χτιζόταν επί δεκαετίες για να καταρρεύσει σε λίγα μόνο χρόνια. Οι διοικήσεις μιλούν για την τέλεια συνταγή πλήρους αποδόμησής τους.

Τα ΑΕΙ χρηματοδοτούνται πλέον από το κράτος κατά 70%-80% λιγότερο από το 2009. Καθηγητές φέρνουν γραφική ύλη από το σπίτι τους, δεν λειτουργούν υπηρεσίες καθαριότητας (επλήγησαν πρωτίστως από τη διαθεσιμότητα), κατάμεστα είναι τα αμφιθέατρα με φοιτητές που κάθονται όρθιοι ή στα σκαλάκια. Ολα αυτά σε ιδρύματα που συνεχίζουν να αριστεύουν (νέα μεγάλη διεθνή διάκριση πήρε την περασμένη εβδομάδα το Οικονομικό Πανεπιστήμιο).
Αντί αναζήτησης λύσεων, η κατάσταση δείχνει να πολώνεται. Οι αρχιτεκτονικές σχολές του Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) και του Αριστοτέλειου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) κατέθεσαν προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) προσβάλλοντας τον θεσμό των μετεγγραφών και αρνούνται να εγγράψουν νέους φοιτητές έως ότου εκδικαστεί. Ο υπουργός Παιδείας κ. Ανδρέας Λοβέρδος από την πλευρά του απάντησε σε σκληρό τόνο ότι «οι σχετικές αποφάσεις των Αρχιτεκτονικών Σχολών είναι παράνομες και οι φορείς υλοποίησης αυτών διαπράττουν προφανώς πειθαρχικά και ποινικά αδικήματα».

Στον αέρα οι προϋπολογισμοί
Η Σύνοδος Πρυτάνεων πάντως έχει ήδη ανακοινώσει ότι η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να συνεχισθεί άλλο καθώς τα πανεπιστήμια σύντομα δεν θα μπορούν να λειτουργήσουν, ξεκαθαρίζοντας ότι οι εκπρόσωποι του πολιτικού συστήματος πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) κ. Θεόδωρος Φορτσάκης που κάνει δραματική έκκληση προς την Πολιτεία για βοήθεια αναφέρει ότι «με 1.700 επιπλέον μετεγγραφόμενους φοιτητές έχουμε μείωση 74% του προϋπολογισμού μας».

«Ο προϋπολογισμός δεν επαρκεί πλέον για την αντιμετώπιση ούτε των ανελαστικών δαπανών του ΕΜΠ (ρεύμα, τηλέφωνο, καθαριότητα, συντήρηση κ.τ.λ.). Σε περίπτωση που δεν εξασφαλισθούν εγκαίρως πρόσθετα κονδύλια για τη σημαντική αύξηση της κρατικής επιχορήγησης, η λειτουργία του ιδρύματος θα καταστεί πρακτικά αδύνατη κατά τη διάρκεια του 2015» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο πρύτανης του Μετσοβίου κ. Ιωάννης Γκόλιας.

«Παράλληλα είναι πλέον αδύνατη η αντιμετώπιση των θεμάτων της καθημερινότητας του ΕΜΠ μετά τη δραματική μείωση των διοικητικών υπαλλήλων σε 260 από 856, δηλαδή κατά 70%, λόγω κυρίως του μέτρου της διαθεσιμότητας αλλά και των συνταξιοδοτήσεων. Μειωμένος είναι και ο αριθμός των μελών ΔΕΠ που ήδη φθάνει το 12% και με βάση τις αναμενόμενες συνταξιοδοτήσεις και την ανακοινωθείσα μηδενική παροχή νέων θέσεων αναμένεται να φθάσει σε δύο χρόνια το 20%» προσθέτει ο κ. Γκόλιας.

«Και σαν επιστέγασμα, ο αριθμός των εισαγομένων με τις Πανελλαδικές στο ΕΜΠ αυξήθηκε κατά 25% μέσα στην πενταετία, ενώ αντίστοιχα των εναλλακτικά εισαγομένων εφέτος φθάνει στο 75% (!) των κανονικά εισαγομένων. Σε κάποιες σχολές μάλιστα ο αριθμός των εναλλακτικά εισαγομένων είναι μεγαλύτερος. Τα παραπάνω αποτελούν την τέλεια συνταγή πλήρους αποδόμησης του ΕΜΠ. Ως πρύτανης θεωρώ υποχρέωσή μου προς την ακαδημαϊκή κοινότητα και την ελληνική κοινωνία να αναλάβω τις ευθύνες μου αναδεικνύοντας το τεράστιο πρόβλημα επιβίωσης του ιδρύματος. Η Πολιτεία πρέπει άμεσα να αναλάβει τις δικές της ευθύνες» καταλήγει σε δραματικό τόνο.

Σχολές στο «κόκκινο»
Είναι γνωστό ότι η θέση του πρύτανη δεν είναι εύκολη για κανέναν τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, οι πανεπιστημιακοί που ανέλαβαν το «τιμόνι» των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τα τελευταία χρόνια το έκαναν με κέφι και διάθεση να τα πάνε ακόμη πιο ψηλά.

«Η Ιατρική Σχολή (μαζί με τη Φαρμακευτική) λαμβάνουν την 109η θέση το 2014 παγκοσμίως, σύμφωνα με διεθνή κατάταξη (www.shangairanking.com) και ξεπερνούν σημαντικές Σχολές, όπως του Πανεπιστημίου της Λωζάννης, του Πανεπιστημίου Paris 6 ή του Πανεπιστημίου του Τέξας (Οστιν)» σημειώνει στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών κ. Θάνος Δημόπουλος. «Ομως την τελευταία πενταετία με σημαντικά λιγότερη χρηματοδότηση κάθε χρονιά σε σχέση με την προηγούμενη, σε συνδυασμό με απώλεια έμπειρου στελεχιακού δυναμικού και μη αντικατάσταση των μελών ΔΕΠ που συνταξιοδοτούνται, πώς μπορούν να διατηρηθούν αυτές οι θέσεις παγκοσμίως που σημαίνουν ποιοτική εκπαίδευση στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές μας;» αναρωτιέται.
«Ακόμη μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα στην Ιατρική Σχολή, αφού, εκτός του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου, παρέχει και κλινικό έργο μέσω 85 κλινικών και εργαστηρίων σε 15 νοσοκομεία σε όλη την Αθήνα. Εστω ότι οι μαζικές μετεγγραφές έγιναν μία χρονιά, το θέμα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από την Ιατρική για τα έξι επόμενα χρόνια, όσα διαρκούν οι σπουδές. Εφόσον οι δείκτες με βάση τους οποίους αποφασίστηκε η διαθεσιμότητα έχουν αλλάξει, ας γίνει ενδοϊδρυματική διαθεσιμότητα και να παραμείνουν όλοι οι εργαζόμενοι στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» συνεχίζει. «Κατανοητές οι μετεγγραφές προς την Αθήνα ως μέτρο κοινωνικής αλληλεγγύης προς τις οικογένειες που δυσκολεύονται να κρατήσουν άλλο ένα σπίτι στην περιφέρεια, όμως πρέπει να υπάρξει μέριμνα για τη διατήρηση της ποιότητας των σπουδών τους» καταλήγει ο κ. Δημόπουλος.

Πλασματικοί προϋπολογισμοί
Και οι σχολές του ΕΚΠΑ η μία μετά την άλλη δηλώνουν πλήρη αδυναμία να λειτουργήσουν. Πλήρη αντίθεση και διαφωνία στο ζήτημα των μετεγγραφών δηλώνουν ρητά από τη Νομική Αθηνών, ενώ η Σχολή Θετικών Επιστημών εκφράζει την πλήρη αδυναμία της να υποδεχθεί φοιτητές εκ μεταφοράς θέσεως, ιδίως όπου απαιτούνται εργαστηριακά μαθήματα.
Το υπουργείο όμως απαιτεί από τα πανεπιστήμια την υποβολή ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, λένε οι εκπρόσωποι της Συνόδου Πρυτάνεων. «Ετσι το Πανεπιστήμιο Αθηνών εξαναγκάζεται τώρα από την Πολιτεία να υποβάλει έναν πλασματικά ισοσκελισμένο προϋπολογισμό που δεν καλύπτει τις πραγματικές του βασικές ανάγκες και στην ουσία προδικάζει την πλήρη αδυναμία λειτουργίας του. Το Πανεπιστήμιο απευθύνει επείγουσα και αγωνιώδη έκκληση προς την κυβέρνηση να μεριμνήσει αποφασιστικά για την άμεση οικονομική ενίσχυση και διασφάλιση της λειτουργίας του αρχαιότερου πανεπιστημίου της χώρας».
Πάντως, οι πρυτάνεις, παρ’ ότι διαφωνούν, δεν δέχτηκαν την πρόταση του υπουργείου Παιδείας να ορίζουν τον αριθμό των εισακτέων τους αν δεν έχουν εικόνα των οικονομικών τους για την επόμενη τετραετία.

Ανησυχία στη Θεσσαλονίκη

«Ζητούμε από την κυβέρνηση, την Πολιτεία και την κοινωνία να αναλάβουν τις ευθύνες τους απέναντι στη νέα γενιά» λέει χαρακτηριστικά στο «Βήμα» ο πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου κ. Περικλής Μήτκας. «Το Πανεπιστήμιο που δεν ανανεώνεται, που βάλλεται πανταχόθεν και αφήνεται στην τύχη του δεν θα μπορεί να επιτελέσει τον πρώτιστο ρόλο του, την εκπαίδευση των νέων επιστημόνων. Δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών και των ανθρώπων. Και η βασική απαίτηση των φοιτητών μας σήμερα είναι το δικαίωμα στην ίδια ποιοτική μόρφωση που έλαβαν οι γονείς τους» συνεχίζει ο πρύτανης.

Οπως αναφέρει, το ΑΠΘ έχει 66,5% αύξηση των πρωτοετών φοιτητών του και μετά την εφαρμογή του θεσμού των μετεγγραφών θα έχει περίπου 10.705 εισακτέους, έναντι 4.450 που είχαν προταθεί από τη διοίκησή του. Παράλληλα υπάρχουν συνολικές ανελαστικές δαπάνες 19.890.444 ευρώ με μια παράλληλη μείωση του προϋπολογισμού κατά 81,4% σε σχέση με το 2009. Η επιχορήγηση του τακτικού προϋπολογισμού από το υπουργείο Παιδείας, από 40.230.000 ευρώ το 2009, έφτασε τα 17.500.000 ευρώ το 2014 (μείωση 56,5%) και το 2015 τα 5.000.000 ευρώ (μείωση 62,7%).

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ