«Πρωταθλήτρια» Ευρώπης στην ανθεκτικότητα πολλών βακτηρίων στα αντιβιοτικά ανακηρύσσεται η Ελλάδα και είναι απολύτως απαραίτητο να υπάρξει σωστή εκπαίδευση και συμμόρφωση τόσο των ασθενών όσο και των γιατρών άμεσα καθώς, διαφορετικά, άνθρωποι θα πεθαίνουν αβοήθητοι από υπερβακτήρια τα οποία δεν θα είναι δυνατόν να «δαμαστούν».

Τη ζοφερή αυτή εικόνα σκιαγραφεί η τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) σχετικά με την ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά που περιελάμβανε στοιχεία από 30 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η δική μας. Μιλώντας στο «Βήμα» ο γενικός διευθυντής του ΕCDC δρ Μαρκ Σπρένγκερ (φωτο αριστερά) τονίζει πως σε ό,τι αφορά επικίνδυνα βακτήρια όπως το Escherichia coli (E.coli) αλλά και το Klebsiella pneumoniae η χώρα μας εμφανίζει εικόνα μεγαλύτερης ανθεκτικότητας σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, γεγονός άκρως ανησυχητικό.

Όπως συγκεκριμένα αναφέρει ο δρ Σπρένγκερ, «γενικώς οι χώρες της Μεσογείου εμφανίζουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, και αυτό συνδέεται, όπως έχουμε δει από άλλες μελέτες, κυρίως με την αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών στην κοινότητα. Η κατανάλωση αντιβιοτικών στη χώρα σας είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη και αυτό το «καμπανάκι» πρέπει να χτυπήσει προς δύο κατευθύνσεις: τόσο προς τον πληθυσμό που οφείλει να εκπαιδευθεί στο ότι δεν έχει νόημα να λαμβάνει αντιβιοτικά για ένα κρυολόγημα όσο και προς τους γιατρούς που δεν πρέπει να συνταγογραφούν εύκολα αντιβιοτικά στους ασθενείς τους».
Πολλές φορές βέβαια παρακάμπτονται οι γιατροί και ο ασθενής με κρυολόγημα ή γρίπη -γενικώς με ιογενείς νόσους στις οποίες τα αντιβιοτικά είναι άχρηστα- προμηθεύεται το αντιβιοτικό από το φαρμακείο. Ευρωβαρόμετρο είχε δείξει ότι το 15% του πληθυσμού στην Ελλάδα παίρνει αντιβιοτικά από το φαρμακείο χωρίς συνταγή γιατρού όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 3%. «Όταν στις χώρες με χαμηλή κατανάλωση αντιβιοτικών τα ποσοστά δεν ξεπερνούν το 10%-15 DDD (defined daily dose) και ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 22 DDD, το αντίστοιχο ποσοστό για την Ελλάδα είναι 32 DDD» σχολιάζει ο δρ Σπρένγκερ.
Τα νοσοκομειακά βακτήρια «ζουν και βασιλεύουν»
Και από την κοινότητα ας περάσουμε στα νοσοκομεία όπου τα υπερβακτήρια αποτελούν έναν μεγάλο «εχθρό» στερώντας ακόμη και τη ζωή νοσηλευόμενων ασθενών. «Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση αντιβιοτικών εντός νοσοκομείων η Ελλάδα βρίσκεται στον μέσο ευρωπαϊκό όρο των 2 DDD /1.000 κατοίκους/ημέρα. Ωστόσο, με δεδομένο ότι τα νοσοκομειακά βακτήρια «ζουν και βασιλεύουν» εντός νοσοκομείων πρέπει να υπάρξει βελτίωση και σε αυτό το επίπεδο με πρώτιστο μέλημα την τήρηση κανόνων υγιεινής» σημειώνει ο διευθυντής του ECDC. Όπως λέει, στη γειτονική μας Ιταλία όπου επίσης «σαρώνουν» τα υπερβακτήρια η ανθεκτικότητα του Klebsiella pneumoniae που είναι «ένοχο» για πολλούς θανάτους ασθενών εξαιτίας πνευμονίας στην κολιστίνη (τελευταίας γενιάς αντιβιοτικό) είναι της τάξεως του 40%. «Πιθανότατα και στην Ελλάδα, παρότι δεν έχουμε το συγκεκριμένο ποσοστό, τα πράγματα να είναι παρόμοια».
Γενικώς η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά κατά τον δρα Σπρένγκερ αποτελεί έναν τεράστιο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. «Κάθε χρόνο πεθαίνουν στην Ευρώπη 25.000 άνθρωποι εξαιτίας της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά και ίσως στην Ελλάδα άνθρωποι πεθαίνουν από την αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών. Τα πράγματα δυσχεραίνουν καθώς πράγματι υπάρχει τεράστια ένδεια σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών –η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδοτεί μάλιστα την έρευνα για νέα αντιβιοτικά». Η κύρια λύση όμως σε αυτό το πρόβλημα που μετριέται σε ανθρώπινες ζωές είναι να μην καταστήσουμε άχρηστα τα «όπλα» που ήδη έχουμε στα χέρια μας. Διότι αν αυτή η αλόγιστη κατάχρηση αντιβιοτικών συνεχιστεί, κανένα «όπλο», ούτε το πιο καινούργιο, θα μπορεί πλέον να βοηθήσει.