Δεν είναι λίγοι εκείνοι που λένε ότι αν κάτι μας λείπει μέσα στην κρίση, είναι αυτό που ο λαός χαρακτηρίζει σοφά «το καλό παράδειγμα»: δράσεις, πρωτοβουλίες, μικρές καθημερινές κινήσεις ή μεγαλύτερες παρεμβάσεις που θα τονώσουν το ηθικό και θα μας βοηθήσουν να βγούμε από το σκοτεινό τούνελ της κρίσης. Αυτή φαίνεται πως ήταν πριν από τρία χρόνια η σκέψη πέντε δραστήριων ανθρώπων –όλοι επαγγελματίες στον τομέα τους –που τους οδήγησε στη δημιουργία της οργάνωσης «Παραδείγματος Χάριν».
Πρόκειται για μια μη κυβερνητική οργάνωση που ιδρύθηκε για να δώσει παραδείγματα αισιοδοξίας, προόδου και ποιότητας απέναντι στην παραίτηση και στον κίνδυνο συμβιβασμού καθενός μας με το άσχημο και το ευτελές.
Και ποιο καλύτερο σημείο εκκίνησης από τις γωνιές της πόλης που χαρίζουν στιγμές χαράς στα παιδιά αλλά και ηρεμία στους μεγάλους; Μιλάμε για τις παιδικές χαρές της Αθήνας, όπου η «Παραδείγματος Χάριν» υλοποιεί, με αποκλειστική χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, το πρώτο της πρόγραμμα με τίτλο «π.χ. Αθήνα».
Μια παιδική χαρά αλλιώτικη από τις άλλες


Οι ενθουσιώδεις παιδικές φωνές σκεπάζουν το κουδούνι του 70ού Δημοτικού και του 27ου Νηπιαγωγείου της Αθήνας στην περιοχή Μακρυγιάννη. Ακριβώς έξω από την πόρτα της αυλής μια παρέα από μαμάδες σχηματίζουν ένα μικρό πηγαδάκι χαζεύοντας παράλληλα τα παιδιά να παίζουν. Λίγο πιο κάτω, στο κατώφλι μιας από τις όμορφες κατοικίες, μια νεαρή κοπέλα κάνει διάλειμμα διαβάζοντας ένα βιβλίο. Ο πεζόδρομος της οδού Καλλισπέρη, πίσω από το Μουσείο της Ακρόπολης, φιλοξενεί τη μοναδική παιδική χαρά της περιοχής, καθώς, όπως επισημαίνουν σε έγγραφό τους προς τον δήμαρχο Αθηναίων δάσκαλοι και γονείς, «η επόμενη πλησιέστερη παιδική χαρά βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1.000 μέτρων».
Ως τον Μάρτιο του 2013 στον ανοιχτό χώρο του πεζοδρόμου υπήρχαν λίγα σκουριασμένα παιχνίδια, ενώ τα λιγοστά δέντρα παρουσίαζαν εικόνα εγκατάλειψης. Η αξιοποίηση του χώρου ώστε να γίνει και πάλι σημείο συνάντησης γειτόνων, γονέων και παιδιών αποτέλεσε πρόκληση για τους ανθρώπους του «Παραδείγματος Χάριν». Ετσι η ιδιαίτερη αυτή παιδική χαρά της Ακρόπολης έγινε –μαζί με μία ακόμη στην οδό Ραφτοπούλου στον Νέο Κόσμο –το πρώτο «δείγμα γραφής» της οργάνωσης.
Τα έξι κατώφλια



Η παιδική χαρά στον πεζόδρομο της οδού Καλλισπέρη, πίσω από το Μουσείο της Ακρόπολης, πριν από την παρέμβαση του «Παραδείγματος Χάριν» και στην κάτω φωτογραφία μετά

«Ο χώρος ξεπερνά τα όρια αυτού που έχουμε στο μυαλό μας ως μια τυπική παιδική χαρά γιατί δεν είναι μια οριοθετημένη περιοχή όπου τα παιδιά θα περάσουν αρκετή ώρα. Μένουν εδώ λίγα λεπτά φεύγοντας από το σχολείο, κάνουν έναν γρήγορο γύρο καθώς οι μαμάδες τους συζητούν λίγο πιο πέρα, συγχρόνως περνούν περαστικοί που πάνε στις δουλειές τους» αναφέρει ο αρχιτέκτονας κ. Στεφάν Μπέργκερ. Εμπνευσή του για την ανάπλαση του πεζοδρόμου της Καλλισπέρη ο πίνακας «Children’s Games» του Pieter Bruegel που φιλοτεχνήθηκε το 1560 και εικονίζει παιδιά διαφόρων ηλικιών να παίζουν παιχνίδια όπως κούκλες, στεφάνια τύπου «χούλα-χουπ» και ξυλοπόδαρα μέσα στον αστικό ιστό της εποχής.

Αντλώντας έμπνευση από αυτό το έργο αλλά και αξιοποιώντας τον ξεχωριστό χαρακτήρα των οικιών που είναι χτισμένες απέναντι από το σχολείο οι αρχιτέκτονες μεταμόρφωσαν τον χώρο σε έναν λειτουργικό προορισμό.
Κεντρική ιδέα αποτέλεσαν τα «Εξι κατώφλια», οι είσοδοι δηλαδή των έξι ιδιοκτησιών οι οποίες είναι σαν να «διηγούνται» την ιστορία της περιοχής. Ετσι διαμορφώθηκαν έξι ξεχωριστές ζώνες, με πιο αγαπημένη των παιδιών εκείνη προς το Μουσείο της Ακρόπολης. Της έχουν δώσει μάλιστα την ονομασία «Οι πλανήτες», καθώς οι στρογγυλές σαν βότσαλα κατασκευές συνθέτουν ένα «σύμπαν» όπου μπορούν να καθήσουν όλα μαζί σε κύκλο για να παίξουν και να συζητήσουν.
Σημαντικό ρόλο για την ανάπλαση έπαιξε ακόμη το φυσικό περιβάλλον, που ενισχύθηκε με το καθάρισμα και το κλάδεμα των δέντρων, τη φύτευση νέων δέντρων, καθώς και τη δημιουργία ενός παρτεριού που θα διατρέχει, όταν ανθίσει, τον περιβάλλοντα τοίχο του σχολείου.
Ειδική πρόνοια έχει ληφθεί φυσικά για την ασφάλεια των παιδιών. Προς τούτο έχει τοποθετηθεί ειδικό δάπεδο το οποίο διασφαλίζει ακόμη και την πτώση από ύψος τριών μέτρων, καθώς και παιχνίδια που πληρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας που ορίζει ο νόμος.
Παρεμβάσεις στις παιδικές χαρές της Αθήνας


Η πρώτη φάση του προγράμματος «π.χ. Αθήνα» θα ολοκληρωθεί με την ανάπλαση ακόμη τεσσάρων παιδικών χαρών, στα όρια της 1ης και 2ης δημοτικής κοινότητας, σε συνεργασία πάντα με τον Δήμο Αθηναίων και χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Σε δεύτερη φάση οι παρεμβάσεις μικρής κλίμακας θα συνεχιστούν σε οκτώ ακόμα παιδικές χαρές του Δήμου Αθηναίων που παρουσιάζουν εικόνα εγκατάλειψης. «Η Παραδείγματος Χάριν κινητοποιώντας χορηγούς και δωρητές προσπαθεί να συγκεντρώσει το απαραίτητο κεφάλαιο για να γίνουν παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο που στοχεύουν στη στήριξη των μεσαίων στρωμάτων, τα οποία πλήττονται περισσότερο από την κρίση» τονίζει μιλώντας στο «Βήμα» η αρχιτέκτων και εκ των ιδρυτών της οργάνωσης κυρία Δήμητρα Κατσώτα.

Δημοσιεύτηκε στο Helios Plus στις 2 Απριλίου 2014

HeliosPlus