O Γεράσιμος είναι ιδιοκτήτης καφετέριας/μπαρ στην Κεφαλλονιά. Δέχεται πληρωμές σε μετρητά, πιστωτικές κάρτες και bitcoin. «Ως τώρα οι συναλλαγές που έχουν γίνει με bitcoin στο κατάστημα μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Στην Αμερική και σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες το bitcoin είναι ένα αποδεκτό μέσο συναλλαγής για αγορές μέσω Διαδικτύου, σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και για να πληρώσεις τον καφέ σου ή το φαγητό σου σε ένα εστιατόριο». Μάλιστα, τον Απρίλιο που μας πέρασε η αμερικανική εταιρεία online delivery Foodler ανακοίνωσε πως δέχεται bitcoin ως τρόπο πληρωμής για τα γεύματα που παραδίδει. «Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως είναι ένα καθιερωμένο στο μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού μέσο συναλλαγής ακόμη και σε χώρες με υψηλότερα ποσοστά χρήσης του Διαδικτύου. Προσωπικά, το έχω χρησιμοποιήσει για να αγοράσω διαδικτυακά είδη που σχετίζονται με τον εξοπλισμό του γραφείου μου ή του υπολογιστή μου. Ειδικά όσον αφορά μεταχειρισμένα προϊόντα, συγκρίνοντας τις τιμές με το e-bay, όσοι δέχονται bitcoin συνήθως προσφέρουν χαμηλότερες τιμές» λέει ο Γεράσιμος.

Τι ακριβώς είναι το bitcoin; Πρόκειται για ένα ψηφιακό νόμισμα με βασική ιδιότητα τη μη ύπαρξη κάποιας κεντρικής αρχής (κεντρική τράπεζα ή άλλος αντίστοιχος φορέας) που να ρυθμίζει την έκδοση και την κυκλοφορία του. Οι συναλλαγές γίνονται ανώνυμα αλλά δημόσια στο Διαδίκτυο. Βασίζεται σε ένα peer-to-peer δίκτυο εξυπηρετητών (servers) για τη μετάδοση και επιβεβαίωση των συναλλαγών.

Προκειμένου να θεωρηθεί μια συναλλαγή έγκυρη πρέπει να τη δει ένας μίνιμουμ αριθμός χρηστών ώστε να επικυρωθεί το γεγονός πως τα bitcoin έφυγαν από τον αγοραστή και έφτασαν στον πωλητή, επομένως δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά για την ίδια αγορά. Η ανωνυμία και η μη μεσολάβηση τρίτων παραγόντων είναι κάτι που το κάνει δημοφιλές και για παράνομες συναλλαγές (π.χ. εμπόριο ναρκωτικών). Ως και το 2010 ήταν μια δραστηριότητα που αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά κάποιους φανατικούς της πληροφορικής. Πλέον γίνεται όλο και πιο γνωστό, με όσες ιστοσελίδες το διαφημίζουν να στέκονται είτε στα πλεονεκτήματα της συναλλαγής με αυτό είτε να το αντιμετωπίζουν ως επένδυση.
Το πρώτο bitcoin δημιουργήθηκε το 2008 από τον «Σατόσι Νακαμότο» –πιθανότατα δεν πρόκειται για το πραγματικό ονοματεπώνυμο κάποιου αλλά για το ψευδώνυμο ενός ή περισσοτέρων ανθρώπων. Η πρώτη αγορά υλικού αγαθού με bitcoin έγινε τον Μάιο του 2010. Μια πίτσα αγοράστηκε αντί 10.000 bitcoin. Σήμερα, αν κάποιος θελήσει να αγοράσει ένα bitcoin σε κάποιο διαδικτυακό ανταλλακτήριο θα πληρώσει περίπου 85-90 ευρώ.
Η υψηλότερη τιμή του σημειώθηκε στα μέσα Απρίλη του 2013, όταν και έφτασε τα 173 ευρώ (230 δολάρια, γεγονός που αποδόθηκε σε μεγάλο βαθμό στην κυπριακή κρίση που εξελισσόταν εκείνη την περίοδο). Από εκεί και πέρα η τιμή του ακολούθησε πτωτική πορεία φτάνοντας ως και τα 50 δολάρια και εδώ και κάποιες εβδομάδες είναι σχετικά σταθερή.
Η δημιουργία των bitcoins, που γίνεται είτε με την αξιοποίηση μιας ή περισσοτέρων καρτών γραφικών είτε με την αγορά εξειδικευμένων υπολογιστών γι’ αυτήν ακριβώς τη δουλειά, ονομάζεται mining (εξόρυξη: αναφορά στο κυνήγι του χρυσού του 19ου αιώνα). Ο εξοπλισμός αυτός κοστίζει από κάποιες εκατοντάδες ως και δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Σημειωτέον ότι βάσει της δομής του bitcoin δεν μπορεί να δημιουργηθούν πάνω από 21 εκατ. bitcoins (αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 11,5 εκατ.), ενώ όσο περισσότερα bitcoins δημιουργούνται τόσο δυσκολεύει η «εξόρυξη» του επόμενου.

«Δεν πιστεύω ότι πρόκειται για φούσκα ή ότι το bitcoin δημιουργήθηκε ως μια μορφή απάτης»
σχολιάζει από την πλευρά του ο κ. Αντώνης Τσακούμης που εργάζεται στον τομέα της ασφάλειας υπολογιστών και παράλληλα είναι ο ιδρυτής της ιστοσελίδας BitcoinX.gr, της ελληνικής κοινότητας για το αποκεντρωμένο ψηφιακό νόμισμα. «Η δημοφιλία του σάιτ μας είναι ανάλογη με την πορεία του ψηφιακού νομίσματος. Το τελευταίο πεντάμηνο οι αναγνώσεις του σάιτ έχουν ξεπεράσει τις 61.000. Τον Ιούνιο που μας πέρασε κάναμε την πρώτη μας συνάντηση στην Αθήνα. Παραβρέθηκαν 25 άτομα, διαφορετικών ειδικοτήτων και επαγγελμάτων. Αυτό δείχνει πως το bitcoin έχει ξεφύγει από τα στενά πλαίσια των ανθρώπων της πληροφορικής. Οι επαγγελματίες που ήταν εκεί έκαναν λόγο για ενσωμάτωση του bitcoin σε δραστηριότητες όπως λειτουργία mini market, κομμωτήριο, ηλεκτρονικά κυκλώματα, προμήθεια αγροτικών προϊόντων κτλ.». Ο κ. Τσακούμης δεν παραγνωρίζει τις αντιρρήσεις των οικονομολόγων για τα πιθανά προβλήματα. «Νομίζω πως είναι υπερβολικές οι ανησυχίες. Εδώ και κάποιο καιρό η τιμή του έχει σταθεροποιηθεί. Εγώ λέω σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για το θέμα, είτε ως μέσο συναλλαγής είτε ως επένδυση, να μην τοποθετήσει περισσότερα χρήματα από αυτά που αντέχει να χάσει».

Οι στιγμές – σταθμός:
2009
Δημιουργούνται τα πρώτα bitcoins.
2010
Γίνονται οι πρώτες συναλλαγές. Μια περίφημη συναλλαγή αφορά την αγορά μιας πίτσας έναντι 10. 000 bitcoins.
2012 Σεπτέμβριος
Ιδρύεται το Ιδρυμα Bitcoin (Bitcoin Foundation).
Επίσημα από τη Γερμανία
Η γερμανική κυβέρνηση αποφάσισε να αναγνωρίσει επίσημα το bitcoin ως λογιστική μονάδα η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συναλλαγές ιδιωτών και, μάλιστα, να το φορολογήσει! Ωστόσο, επιχειρήσεις που επιδιώκουν να το χρησιμοποιήσουν για εμπορικές συναλλαγές θα χρειαστεί να πάρουν άδεια από την Ομοσπονδιακή Αρχή Χρηματοοικονομικής Εποπτείας. Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών δεν λογίζει το bitcoin ως ηλεκτρονικό χρήμα, συνάλλαγμα ή λειτουργικό νόμισμα, αλλά ως χρηματοοικονομικό εργαλείο. Ηδη, όσοι χρησιμοποιούν το bitcoin θα κληθούν να πληρώσουν ΦΠΑ.


Τι λένε οι επικριτές
Αντιαναπτυξιακό νόμισμα για την οικονομία

Κατά καιρούς έχουν εμφανιστεί στον διεθνή Τύπο άρθρα από οικονομολόγους και μη που αναφέρονται στις παγίδες του συγκεκριμένου νομίσματος. Αλλοι εστιάζουν στα ζητήματα ασφαλείας που όμως έχει οποιαδήποτε διαδικτυακή συναλλαγή, χωρίς εδώ όμως να υπάρχει κάποια κεντρική αρχή για να αποζημιώσει τους θιγομένους.

«Τις τελευταίες ημέρες έγινε γνωστό πως δημιουργήθηκαν ιοί που επιτίθενται στα ψηφιακά πορτοφόλια των κατόχων bitcoin» λέει ο κ. Δημήτρης Μήτρου, ιδιοκτήτης ΚΤΕΟ στην Ιστιαία, που δέχεται αμοιβές σε bitcoin. «Το έκανα πιο πολύ για διαφημιστικούς λόγους και επειδή με γοητεύει το Διαδίκτυο. Δεν ξέρω αν θα καθιερωθεί τουλάχιστον για τις διαδικτυακές συναλλαγές. Για την ώρα προσφέρει μια εναλλακτική λύση σε μια εποχή που η εμπιστοσύνη στις τράπεζες, τα κράτη και τα παραδοσιακά νομίσματα κλονίζεται».
Πολλοί περισσότεροι επικριτές, ανάμεσά τους ο Paul Krugman και ο Γιάνης Βαρουφάκης, θεωρούν πως το πρόβλημα του ψηφιακού νομίσματος είναι τελικά ακριβώς η ίδια η φύση του που σχετίζεται με τη σπανιότητα και τη δυσκολία δημιουργίας του, έτσι ώστε να καταλήγει να λειτουργεί αποπληθωριστικά και αντιαναπτυξιακά για μια οικονομία.
Είναι δηλαδή μια επαναφορά του «Κανόνα του Χρυσού» και των προβλημάτων που δημιουργούνταν από αυτόν σε ψηφιακό περιβάλλον. Το 2011 ο Κρούγκμαν έγραψε πως «ως τώρα το bitcoin έχει αποδειχθεί καλή επένδυση. Ομως αυτό δεν σημαίνει ότι το πείραμα είναι επιτυχημένο. Αυτό που θέλουμε από ένα νομισματικό σύστημα δεν είναι να κάνει πλούσιο αυτόν που έχει το νόμισμα στα χέρια του, αλλά να βοηθά τις συναλλαγές και να κάνει το σύνολο της οικονομίας να ανθεί. Και αυτό δεν συμβαίνει στην περίπτωση του bitcoin».
Toν Απρίλιο του 2013, εν μέσω της αλματώδους αύξησης της τιμής του bitcoin, o Κρούγκμαν επανήλθε στο θέμα αναφερόμενος στον Ανταμ Σμιθ που «θεωρούσε χαζή την ιδέα να εξαρτόμαστε σε χρυσά και ασημένια νομίσματα που έχουν μόνο συμβολική αξία και πως θα ήταν έξυπνο να αντικατασταθούν με χαρτονομίσματα. Και τώρα σε μια εποχή εξέλιξης της πληροφορικής θεωρείται ξαφνικά πρωτοποριακό να καταναλώνουμε πραγματικές πηγές (π.χ. ηλεκτρικό ρεύμα) με έναν τρόπο που ο Ανταμ Σμιθ θεωρούσε χαζό και αναχρονιστικό το 1776».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ