Εφυγε για το μεγάλο ταξίδι η Μαρία Πασχάλη

Για το πιο μεγάλο της ζωής μας ταξίδι δεν θα γράψουμε ποτέ. Από αυτό το ταξίδι που ξεκίνησε την Τετάρτη, τελευταία ημέρα του Ιουλίου, η Μαρία Πασχάλη, είναι το μοναδικό που δεν θα δημοσιεύσει φωτογραφίες και κείμενα. Δεν θα δούμε την προσωπική της ματιά, όπως αυτή που καταφέραμε να έχουμε στα ταξίδια που δημοσιεύαμε στο «Βήμα της Κυριακής» και μετά στον ιστότοπο www.tovima.gr.

Δεν έχουμε ρεπορτάζ από κανέναν, γι αυτό τούτο το ταξίδι είναι ένα μεγάλο μυστήριο. Δεν μπορώ να φανταστώ πως μπορεί να είναι η πτήση στον άλλον κόσμο, ούτε αν θέλεις να την μοιραστείς με άλλους, γιατί όταν γράφεις για ένα ταξίδι το κάνεις δεύτερη φορά και το ζεις εντονότερα.

Καταλαβαίνω όμως πως θα ήθελε να είναι μια ταξιδιάρικη ψυχή όπως της Μαρίας. Να ξεκινά με μια ανάλαφρη πτήση πάνω από το πουπουλένιο παραβάν που τυλίγουν τα σύννεφα πάνω από ηπείρους και ωκεανούς. Να είναι μακρινή ως τα βασίλεια των Μάγιας στη Νότιο Αμερική ή των Μαορί στην Ωκεανία. Να γεμίζει τα μάτια το ουράνιο τόξο των καταρρακτών της Βικτώρια στην Αφρική, ή από το βάθος της συμφωνίας των ανθισμένων κερασιών την εποχή του «χαναμί» στο Κιότο της Ιαπωνίας, ακούγεται μια άλλη συμφωνία κλασικής μουσικής που τόσο αγαπούσε και είχε σπουδάσει η Μαρία.

Να πάλλεται η ζωή των ανθρώπων στην Ποκάρα, το Νέο Δελχί, την Αγία Πετρούπολη, την Κωνσταντινούπολη. Κι όλα να τα περιβάλλει η αιώνια μνήμη της Ιστορίας. Όμως όλα αυτά και ακόμη πιο πολλά –είχε ταξιδέψει σε διπλάσιες χώρες από τα χρόνια που έζησε, ήταν 51 ετών –η Μαρία τα είχε δει, τα είχε ζήσει, τα είχε αισθανθεί, τα είχε φωτογραφίσει και είχε γράψει για αυτά. Γι αυτό, το τελευταίο της ζωής της ταξίδι θα πρέπει να είναι πιο μακρινό, πιο μυστηριώδες, πιο πολύπλοκο. Ξέρω, ότι αυτό θα το ήθελε πολύ και εύχομαι να είναι τέτοιο το ταξίδι της, γεμάτο πάθος, όπως και όλα τα προηγούμενα σε αυτή τη ζωή.

Είμαι σίγουρος ότι εκείνη θα ήθελε να μοιραστεί την εμπειρία της με τους αναγνώστες, πάντα το ήθελε πολύ, αλλά το σύμπαν δεν θα αφήσει να καταστρέψει το μυστήριο της ζωής, αποκαλύπτοντας το τέλος της. Ας μείνουμε λοιπόν στην αρχή αυτής της ιστορίας. Σε ένα από τα πολλά κομμάτια που έγραψε σαν μια προσωπική ιστορία για την Αίγυπτο, είχε αναφέρει νομίζω και την ψυχή της, τον Ναγκίμπ Μαχφούζ. Σε αυτό το τελευταίο ταξίδι, φαντάζομαι, ότι η Μαρία θα άρχιζε με τα λόγια του μεγάλου αιγύπτιου συγγραφέα, από το «Η σοφία μια ζωής»: «Πάνω-κάτω, θάνατος-ανάσταση, πολίτης-στρατιώτης, ας συνεχίσει ο κόσμος την πορεία του… Εγώ ετοιμάζομαι για ένα διαφορετικό ταξίδι».

Ας είναι καλό και το αιώνιο ταξίδι σου Μαρία…