Τα τζάκια της Αθήνας σκοτώνουν

Συναγερμό σημαίνει μια έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών την ώρα που τις εφετινές κρύες ημέρες πληθαίνουν τα πνευμονολογικά περιστατικά και οι εισαγωγές στα νοσοκομεία της Αττικής λόγω της «έκρηξης» σωματιδίων από την καύση ξύλων για θέρμανση. H έρευνα αποτυπώνει τις μέσες συγκεντρώσεις των αιωρούμενων σωματιδίων (PM-10 –σωματίδια με διάμετρο 10 μm) ανά δήμο στο πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας και τις συνδέει με αύξηση της θνησιμότητας (κάθε 10 μgr/m³ αύξηση της συγκέντρωσης των αιωρούμενων σωματιδίων πάνω από τα θεσμοθετημένα όρια αντιστοιχεί σε αύξηση θνησιμότητας 0,87%) αξιοποιώντας στοιχεία του διεθνούς επιδημιολογικού προγράμματος APHEA.

Στο «κόκκινο»

Σε ορισμένες περιοχές, όπως σε Ελληνικό, Περιστέρι, Αιγάλεω, Μοσχάτο, Νέα Σμύρνη και Δάφνη, όπου τα αιωρούμενα σωματίδια χτυπούν κόκκινο, εκτιμάται ότι στους 1.000 που χάνουν σήμερα τη ζωή τους θα προστεθούν άλλοι 10-12, κυρίως στις ηλικίες άνω των 65 ετών.

«Είναι σαφές ότι οι τιμές που καταγράφονται –περισσότερο στους κεντρικούς δήμους και λιγότερο σε αυτούς στα βόρεια και ανατολικά προάστια –επισημαίνουν το πρόβλημα και δημιουργούν εύλογες ανησυχίες για τις επιδημιολογικές επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών. Οι ανησυχίες ενισχύονται και από τις πρόσφατες υπερβάσεις στις συγκεντρώσεις των αιωρούμενων σωματιδίων» επισημαίνει στο «Βήμα» ο αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κώστας Καρτάλης.

«Είναι φανερό ότι η πρωτεύουσα αντιμετωπίζει μια νέα εκδοχή ατμοσφαιρικής ρύπανσης, χωρίς δυστυχώς να έχει απαλλαγεί πλήρως από την προηγούμενη, την οποία άλλωστε διοίκηση και κάτοικοι «έμαθαν» να ανέχονται» υπογραμμίζει.

Παράλληλα, αν και συνολικά τον πρώτο μήνα του 2013 οι εισαγωγές στα νοσοκομεία με πνευμονολογικά προβλήματα εμφανίζονται αυξημένες μόνο κατά 2,14%, ορισμένες ημέρες η εικόνα αλλάζει ολοκληρωτικά, σύμφωνα με στοιχεία της Ομάδας Εκτίμησης Κινδύνου του Τμήματος Επιχειρησιακού Σχεδιασμού του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ). Παρατηρήθηκε ότι τις ημέρες που οι κλιματικές συνθήκες (πολύ κρύο και ασθενείς άνεμοι) επέτρεπαν την παραμονή των ρύπων πάνω από την πόλη στην οποία «κάπνιζαν» τζάκια και ξυλόσομπες αυξάνονταν οι προσελεύσεις και οι εισαγωγές στις πνευμονολογικές κλινικές.

Στα νοσοκομεία

Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 4-5 Φεβρουαρίου οι επτά σταθμοί μέτρησης σωματιδίων στην Αττική χτύπησαν κόκκινο. Η μέση συγκέντρωση ήταν 184,1 μgr/m³ και οι προσελεύσεις στις πνευμονολογικές κλινικές έφτασαν τις 239, όταν συνήθως δεν ξεπερνούν τις 100, ενώ οι εισαγωγές τις 41. Το ζητούμενο είναι οι επιστήμονες να εστιάσουν στην ποιοτική ανάλυση των νοσημάτων απομονώνοντας από τις εισαγωγές μόνο τις πνευμονολογικές ασθένειες που επηρεάζονται από την ατμοσφαιρική ρύπανση των PM 10.

«Το ΕΚΕΠΥ τον περασμένο Νοέμβριο, όταν για πρώτη φορά εμφανίστηκε αυξημένη συγκέντρωση των μικροσωματιδίων, ενεργοποίησε την Επιχειρησιακή Ομάδα Εκτίμησης Κινδύνου στην οποία συμμετέχουν ο καθηγητής του Χάρβαρντ κ. Π. Μπεχράκης, πολλοί επιστήμονες, όπως και ειδικοί του ΕΚΕΠΥ. Το επόμενο βήμα ήταν η συνεργασία με τους Ιατρικούς Συλλόγους Αθηνών και Πειραιώς για την αξιοποίηση περαιτέρω στοιχείων από τους ιδιώτες γιατρούς» τονίζει ο πρόεδρος του ΕΚΕΠΥ κ. Παναγιώτης Ευσταθίου.

Οπως αναφέρει ο κ. Ευσταθίου, πραγματοποιείται ποιοτική ανάλυση των εισαγωγών ανάλογα με παθήσεις όπως το βρογχικό άσθμα, η χρόνια βρογχίτιδα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), οι πνευμονίες και οι παροξύνσεις των παραπάνω καταστάσεων. «Μέχρι στιγμής δεν είχαμε οξύ συμβάν δημόσιας υγείας. Διατηρούμε ωστόσο μια επιφύλαξη για την εκτίμηση των τελικών αποτελεσμάτων ως τα μέσα Μαρτίου» σημειώνει.

Η αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης προϋποθέτει σοβαρές αλλαγές στον αστικό σχεδιασμό, οι οποίες θα οδηγήσουν στη βελτίωση της κυκλοφορίας των οχημάτων, στη δημιουργία (πολλών και μικρών) χώρων πρασίνου στον αστικό ιστό αλλά και στην εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια ώστε να μειωθεί η κατανάλωση υλικών που ενισχύουν την παραγωγή αιωρούμενων σωματιδίων. «Οσον όμως καθυστερεί –ενοχλητικά –το νέο Ρυθμιστικό (δηλαδή, ο καμβάς οργάνωσης της πόλης και καθορισμού των χρήσεων γης ανά περιοχή), ο αστικός σχεδιασμός θα είναι ελλιπής και το πρόβλημα θα παραμείνει» λέει ο κ. Καρτάλης.

Επιβαρυντικός παράγοντας σήμερα είναι και η στροφή των νοικοκυριών λόγω της οικονομικής κρίσης σε θερμαντικά σώματα (λ.χ., ξυλόσομπες) και στη χρήση υλικών για θέρμανση (όπως πέλετ). Σύμφωνα με τον κ. Καρτάλη, «η Πολιτεία ακόμη για μία φορά αιφνιδιάστηκε. Αν είχαν προδιαγραφές και ήταν πιστοποιημένα, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα».