Το παζάρι που ρίχνει τις τιμές

Το πείραμα του farmer’s market στην Πρέβεζα, της πρώτης ανοιχτής αγοράς παραγωγών στην Ελλάδα, πέτυχε. Μάλιστα το νέο φαίνεται ότι διαδόθηκε γρήγορα και ήδη ετοιμάζονται άλλες δύο αγορές σε Ηλεία και Δράμα, οι οποίες ως τις αρχές Φεβρουαρίου αναμένεται να… κόψουν κορδέλα. Παράλληλα σε Κοζάνη και Χανιά παραγωγοί αγροτικών προϊόντων επεξεργάζονται τις διαδικασίες ώστε να καταφέρουν εντός των επόμενων μηνών να στήσουν και εκείνοι τους πάγκους τους. Η πρώτη προσπάθεια στην Πρέβεζα έδειξε ότι η απουσία των μεσαζόντων μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης δεν έριξε μόνο τις τιμές στους πάγκους της αγοράς αγροτών αλλά ευνόησε και τον υγιή ανταγωνισμό με συνέπεια να πωλούν φθηνότερα και οι έμποροι της πόλης.

Ο πρώτος σκόπελος για τα farmer’s markets ξεπεράστηκε. Την περασμένη Τρίτη το Μονομελές Πρωτοδικείο Πρέβεζας απέρριψε την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων την οποία είχε καταθέσει οΣύλλογος Οπωροπωλών – Παντοπωλών Πρέβεζας κατά της Ενωσης Νέων Αγροτών Πρέβεζας, η οποία λειτουργεί την καινοτόμα αγορά, με την υποστήριξη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Ετσι η πρώτη πιλοτική αγορά αγροτών της χώρας θα συνεχίσει τη λειτουργία της. Ωστόσο οι παραγωγοί που συμμετέχουν σε αυτήν ετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν τα επόμενα «χτυπήματα» σε περίπτωση που οι μανάβηδες της πόλης προσφύγουν αυτή τη φορά στα διοικητικά δικαστήρια.

«Λειτούργησε ο υγιής «ανταγωνισμός»

«Η αγορά αγροτών της Πρέβεζας λειτουργεί νόμιμα και όσοι διαθέτουν πάγκους είναι οι ίδιοι παραγωγοί» λέει στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Ενωσης Νέων Αγροτών (ΕΝΑ) Πρέβεζας κ. Λεωνίδας Ραβανός. Ξεκίνησε να λειτουργεί πειραματικά το περασμένο καλοκαίρι. «Στο διάστημα αυτό καταφέραμε να ρίξουμε τις τιμές κατά 30%-50% σε σύγκριση με εκείνες στα ράφια των σουπερμάρκετ και των μανάβικων. Ωστόσο αυτό δεν άρεσε σε ορισμένους που είχαν συνηθίσει να έχουν το μονοπώλιο καθώς στην Πρέβεζα δεν υπήρχε ούτε μία λαϊκή αγορά. Αλλά δεν θα καταφέρουν να μας κλείσουν» επισημαίνει ο κ. Ραβανός. Αλλωστε, όπως τονίζει ο ίδιος, πολλά μανάβικα αλλά και σουπερμάρκετ της πόλης αναγκάστηκαν να ρίξουν και εκείνα τις τιμές. «Λειτούργησε ο υγιής ανταγωνισμός» σημειώνει.

Η λαϊκή λειτουργεί κάθε Σάββατο. «Στην αρχή είχε καμιά δεκαριά πάγκους αλλά τώρα οι παραγωγοί και οι συνεταιρισμοί που συμμετέχουν είναι 30-35. Και πωλούν κηπευτικά, φρούτα, λάδι, ελιές, μέλι και φρέσκα ψάρια πελαγίσια, όχι ιχθυοτροφείου. Την περασμένη εβδομάδα πωλούσαν λαβράκι για 7 ευρώ το κιλό και τσιπούρα για 9 ευρώ το κιλό. Τώρα «πολεμάμε» να βάλουμε στους πάγκους και τα κτηνοτροφικά –για τα γαλακτοκομικά είναι σίγουρο. Εκεί να δείτε διαφορά στις τιμές. Σύντομα πάγκους θα στήσουν και δύο γυναικείοι συνεταιρισμοί που παρασκευάζουν από παραδοσιακές πίτες ως τραχανάδες» λέει ο κ. Ραβανός. Και προσθέτει: «Στόχος είναι η διάθεση αγροτικών προϊόντων μία φορά την εβδομάδα, κάθε Σάββατο. Δεν θέλουμε να παρακάμψουμε το εμπόριο στην πόλη».

Εκτός από την πτώση των τιμών, η αγορά των αγροτών έφερε κι άλλη αλλαγή, όπως υποστηρίζει ο κ. Ραβανός. «Ταυτοποιήσαμε τα ντόπια προϊόντα. Ετσι η ντομάτα Πρεβέζης –η οποία έχει ένα σκληρό «κοτσάνι» στο εσωτερικό της –δεν βαφτίζεται πλέον ως Νότιας Ελλάδας για να πιάνει μεγαλύτερη τιμή. Οι καταναλωτές την αγοράζουν ως Πρεβέζης σε καλύτερη τιμή».

Μετά το «κίνημα της πατάτας»

Μέσα στον επόμενο μήνα αναμένεται, εκτός απροόπτου, να ανοίξει και η αγορά αγροτών της Δράμας. «Δεν ξεκινάμε με σύνθημα «όλα τα λεφτά, όλα τα κιλά», όπως οι πατεράδες μας, γιατί αυτά μας έφτασαν εδώ που είμαστε σήμερα, αλλά με σύνθημα «όλα τα κιλά με τη σωστή τιμή στην αγορά»» λέει ο κ. Χρήστος Γκόντιας, ο οποίος έχει αναλάβει την οργάνωση της αγοράς αγροτών στη Δράμα.

Οπως εξηγεί ο ίδιος, όλα ξεκίνησαν πριν από δύο χρόνια στα μπλόκα των αγροτών στα σύνορα και στις εθνικές οδούς. «Τότε δημιουργήσαμε μια Πανελλαδική Συντονιστική Επιτροπή Αγροτών αλλά δεν μείναμε εκεί. Συνεχίσαμε να επικοινωνούμε. Δεν θέλαμε να είμαστε εφήμεροι αλλά διαχρονικοί» αναφέρει. Και συμπληρώνει: «Ετσι ιδρύσαμε αρχικά στη Δράμα την Ομάδα Παραγωγών Βάμβακος για να επιλύσουμε στρεβλώσεις που υπήρχαν. Οταν πέρυσι είδαμε ότι οι παραγωγοί δεν μπορούσαν να διαθέσουν τις πατάτες, κάναμε την ομάδα στο Νευροκόπι και ακολούθησε το κίνημα της πατάτας. Ακολούθησαν κι άλλες ομάδες (π.χ. για μαλακό σιτάρι). Και αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι μπορούν να «περπατήσουν» προϊόντα από τον παραγωγό κατευθείαν στον καταναλωτή. Αυτή η πρακτική απομακρύνει τουλάχιστον δύο μεσάζοντες, όποτε ρίχνει την τιμή. Αρκεί να δραστηριοποιηθούμε».

Τα τελευταίο δύο χρόνια ο κ. Γκόντιας έχει οργανώσει «παζάρια αγροτών» με πατάτες, ελαιόλαδο και αλεύρι. «Αλλά έγιναν… τσομπάνικα, γιατί αυτό μπορούσαμε τότε, αυτό κάναμε. Και αφού είδαμε ότι «περπατούσαν», αποφασίσαμε με την ευκαιρία που δίνει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης με τα farmer’s markets να προχωρήσουμε πιο οργανωμένα» επισημαίνει. Ως αυτή τη στιγμή έχουν ενδιαφερθεί 15-20 παραγωγοί λαχανικών, μήλων, ροδιών, κυδωνιών και άλλων τοπικών προϊόντων, ενώ θα δοθεί και η δυνατότητα συμμετοχής σε παραγωγούς όμορων νομών, οι οποίοι ωστόσο δεν πρέπει να ξεπερνούν το 20% των πάγκων που θα στηθούν. Στην αγορά θα συμμετέχουν και γυναικείοι συνεταιρισμοί που παρασκευάζουν τις τοπικές χυλοπίτες (γιουφκάδες), μαρμελάδες, γλυκά, πίτες κτλ.

Αγορά αγροτών και στην Ηλεία

«Εδώ και πολλά χρόνια θέλαμε να ξεχωρίσουμε από τους εμπόρους, τους βιοτέχνες και το καρτέλ των λαϊκών αγορών. Εψαχναν οι αγρότες να βρουν μια θέση στις λαϊκές αγορές και δεν έβρισκαν διότι υπάρχουν κάποιοι που τις ελέγχουν εδώ και χρόνια. Είπαμε να το σπάσουμε αυτό» λέει ο πρόεδρος της Επιτροπής για τη δημιουργία της αγοράς αγροτών στην Ηλεία κ. Θοδωρής Βασιλόπουλος.

Μετά την προαναγγελία του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης να υιοθετήσει το αμερικανικό μοντέλο για τα farmer’s markets ξεκίνησαν την προσπάθεια «με τη βοήθεια του υπουργείου, διότι δεν υπάρχει ακόμη κάποιο νομικό πλαίσιο», όπως σημειώνει ο κ. Βασιλόπουλος. Στην αγορά, η οποία θα είναι έτοιμη στις αρχές Φεβρουαρίου, θα συμμετέχουν και παραγωγοί προϊόντων από γειτονικές περιοχές τα οποία δεν παράγονται στην Ηλεία.