Συγχωνεύσεις λιμανιών ετοιμάζει η κυβέρνηση με στόχο να επιτύχει οικονομίες κλίμακας σε συνθήκες δημοσιονομικής ασφυξίας. Τη συζήτηση ανοίγει με συνέντευξή του στο «Βήμα» ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου κ. Κωστής Μουσουρούλης, ο οποίος έχει καταθέσει στο γραφείο του Πρωθυπουργού και στην τρόικα μελέτη για την ανάπτυξη των λιμανιών. Οι υψηλής ποιότητας υπηρεσίες αλλά και οι ανταγωνιστικές τιμές είναι δυνατόν να επιτευχθούν, σύμφωνα με το σχέδιο, μόνο με την εμπλοκή ιδιωτών επενδυτών αντί συμφωνημένου ανταλλάγματος και την αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων μέσω ΤΑΙΠΕΔ, αλλά με «δίκαιη» διάχυση στις τοπικές κοινωνίες των οικονομικών και αναπτυξιακών αποτελεσμάτων και διασφάλιση των θέσεων εργασίας. Προτού γίνουν όλα αυτά όμως το «στοίχημα» για το υπουργείο είναι να μη μείνει αυτόν τον χειμώνα κανένα νησί χωρίς πλοίο. Ο κ. Μουσουρούλης πιστεύει ότι θα τα καταφέρει, όπως θα τα καταφέρει, σύμφωνα με τον ίδιο, και η κυβέρνηση.

Ακτοπλόοι δεν αποκλείουν να «δέσουν» πλοία λόγω των ακριβών καυσίμων και της μειωμένης επιβατικής κίνησης. Θα μείνουν νησιά χωρίς πλοίο;

«Το δικαίωμα πρόσβασης και μετακίνησης των νησιωτών είναι υποχρέωση που το κράτος διασφαλίζει με την ακτοπλοΐα, που για τα περισσότερα νησιά αποτελεί βασική υποδομή. Η ακτοπλοΐα διακινεί 23 εκατομμύρια επιβάτες και 3 εκατομμύρια οχήματα τον χρόνο από και προς 160 νησιά, εκ των οποίων τα 72 δεν διαθέτουν ελικοδρόμιο ή αεροδρόμιο. Το έργο αυτό επιτελούν με τα χιλιάδες δρομολόγιά τους, 210 πλοία όλων των κατηγοριών, μέσω τακτικής ελεύθερης δρομολόγησης σε περισσότερες από 200 γραμμές και όπου δεν εκδηλώνεται επιχειρηματικό ενδιαφέρον, δηλαδή σε 90 «άγονες», όπως λέγονται, γραμμές, με ανάθεση δημόσιας υπηρεσίας αντί ή άνευ μισθώματος εφόσον υπάρχει αποκλειστικότητα. Οι δυνατότητες επέκτασης της κρατικής χρηματοδότησης είναι ανύπαρκτες, αλλά κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αποφύγουμε την περικοπή δρομολογίων ή προσεγγίσεων. Δεν υπάρχει ούτε μία λύση ή πρόταση λύσης που να μην έχουμε διερευνήσει σε βάθος. Η παρέμβαση στο ακτοπλοϊκό δίκτυο είναι αναγκαία για να αποφευχθεί ο κίνδυνος εγκατάλειψης των μη αποδοτικών συνδέσεων ή περιορισμού της ακτοπλοϊκής εξυπηρέτησης μόνο στις περιόδους αιχμής».

Ερχονται νέες μειώσεις μισθών, ενώ εκατοντάδες νησιώτες είναι άνεργοι. Υπογράψατε ωστόσο αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων, όπως ζητούσαν οι ακτοπλόοι.
«Από το 2002 οι ναύλοι για όλες τις κατηγορίες επιβατών και οχημάτων καθορίζονται ελεύθερα βάσει ποσοτικών και γεωγραφικών κριτηρίων σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία. Εξαίρεση αποτελούν οι άγονες γραμμές και οι συνδέσεις νησιών που δεν πληρούν τα κριτήρια αυτά. Εκεί το κράτος καθορίζει ανώτατη τιμολόγηση για την οικονομική θέση επιβατών, τα ΙΧΕ οχήματα μήκους ως 4,25 μέτρα, καθώς και ανά μέτρο για τα φορτηγά, την οποία και αναπροσαρμόζει κάθε χρόνο ανάλογα με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου. Παρά τους κινδύνους που εγκυμονεί η κατάσταση του κλάδου, το κρατικό ναυλολόγιο αναπροσαρμόστηκε κατά 2,4%, ακριβώς στο ποσοστό που αντιστοιχεί στην αύξηση του περυσινού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή όπως ορίζει ο νόμος. Η αναπροσαρμογή αυτή δεν έχει σχέση με τα αιτήματα που έχουν υποβληθεί. Η προσπάθεια αποφυγής υπερβολικών χρεώσεων είναι διαρκής».

Προσφάτως καταθέσατε προς μελέτη στο γραφείο του Πρωθυπουργού και στην τρόικα την εθνική στρατηγική ανάπτυξης για τα λιμάνια. Τι περιλαμβάνει;
«Η αναμόρφωση της εθνικής στρατηγικής και του συστήματος λιμενικής διακυβέρνησης είναι αναγκαία λόγω των μεγάλων αλλαγών που συντελούνται στο διεθνές ναυτιλιακό εμπόριο και στο ευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών, αλλά και επιβεβλημένη. Η χώρα μας διαθέτει εκατοντάδες λιμάνια διαφορετικού μεγέθους και μεγάλης χωροταξικής διασποράς και ποικιλίας χρήσεων. Στα περισσότερα από αυτά οι ελλείψεις είναι εμφανείς, η επενδυτική δραστηριότητα περιορισμένη, όπως και η ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν, ενώ μεγάλο μέρος των εσόδων έχουν χαμηλή ανταποδοτικότητα, αν δεν διαφεύγουν εντελώς. Τα λιμάνια θα πρέπει να παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες σε ανταγωνιστικές τιμές και αυτό μπορεί να γίνει κυρίως μέσω επενδύσεων και εισαγωγής τεχνογνωσίας. Ο εξορθολογισμός θα προκύψει με τη διάκριση των δραστηριοτήτων και λειτουργιών (διοικητικές και εμπορικές) ακόμη και αν ο ίδιος φορέας θα έχει την ευθύνη και των δύο κατηγοριών, όπως και είναι το πιθανότερο. Η ανάθεση των εμπορικών δραστηριοτήτων σε ιδιώτες επενδυτές με κατάλληλη εμπειρία και θέση στην παγκόσμια αγορά, αντί συμφωνημένου ανταλλάγματος και υποχρέωσης υλοποίησης αναγκαίων επενδύσεων αλλά και διασφάλισης θέσεων εργασίας, θα επιδιωχθεί μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, έπειτα από μελέτη των πλεονεκτημάτων και των χαρακτηριστικών των λιμανιών και βάσει του επενδυτικού ενδιαφέροντος. Το σχέδιο αυτό προσβλέπει στην αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων των λιμανιών μας, μέσω συνεργειών, συμπληρωματικότητας και εξοικονόμησης πόρων και θα προνοεί για την ορθολογική και δίκαιη διάχυση στις τοπικές κοινωνίες των οικονομικών και αναπτυξιακών αποτελεσμάτων. Ολα αυτά θα διασφαλιστούν μέσα από την εφαρμογή ελάχιστων προδιαγραφών διαφάνειας, οικονομικού ελέγχου και διοικητικής λειτουργίας για κάθε λιμάνι».

Μελέτες δείχνουν ότι τουλάχιστον 77 λιμάνια σε Αιγαίο και Ιόνιο έχουν σημαντικά προβλήματα. Πώς θα τα αντιμετωπίσετε;
«Δεν μπορεί κάθε λιμάνι να κάνει τα πάντα: φορτοεκφορτώσεις, κρουαζιερόπλοια, ακτοπλοΐα. Ούτε μια χώρα που διαθέτει εκατοντάδες λιμάνια να τα αναπτύξει όλα με δημόσιες επενδύσεις. Καθένας μπορεί να αντιληφθεί ότι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων δεν αντέχει κάτι τέτοιο. Ωστόσο η ανάπτυξη αποκλειστικά με κρατική πρωτοβουλία είναι ανέφικτη και για άλλους λόγους, όπως οι χρονοβόρες διαδικασίες, η παρωχημένη οργανωτική δομή, η αδυναμία προσέλκυσης μεγάλων πελατών και η απουσία τεχνογνωσίας διαχείρισης μεγάλων τουριστικών ή εμπορευματικών ροών. Οι ομαδοποιήσεις δραστηριοτήτων προσφέρουν ασφαλώς καλύτερους όρους προσέλκυσης επενδύσεων. Αυτό άλλωστε συμβαίνει σε όλον τον κόσμο».

Επομένως, είστε υπέρ των συγχωνεύσεων λιμανιών;
«Ναι. Σε πρώτη φάση τα μεγαλύτερα λιμάνια της χώρας που τα διοικούν και τα διαχειρίζονται οι δώδεκα υφιστάμενες ΑΕ θα μετατραπούν σε «οργανισμούς» ή «αρχές λιμένων» και θα συγχωνευθούν σε τέσσερα περιφερειακά σχήματα ή λιμενικά δίκτυα. Οι νέοι οργανισμοί θα είναι αρμόδιοι για την κατάρτιση του αναπτυξιακού σχεδίου τους και των σχεδίων ασφαλείας των λιμανιών αρμοδιότητάς τους, την έκδοση όλων των διοικητικών πράξεων που αφορούν τη χερσαία ζώνη, τον καθορισμό των λιμενικών τελών και την είσπραξή τους από τους χρήστες, την υλοποίηση έργων και τη συντήρηση υποδομών ή εξοπλισμού, συνεργαζόμενοι στενά με όλους τους αρμόδιους φορείς, π.χ. για θέματα ασφάλειας και αστυνόμευσης, τελωνείων κ.λπ.».

Η ψηφοφορία στη Βουλή
«Βιάζονται όσοι στοιχηματίζουν σε ναυάγιο»

Η πολιτική φουρτούνα των τελευταίων ημερών μπορεί να εξελιχθεί σε κυβερνητικό ναυάγιο;
«Πρώτη φορά σχηματίζεται στη χώρα μας μια τρικομματική κυβέρνηση με ορίζοντα τετραετίας, πρώτη φορά παραλαμβάνει ένας πρωθυπουργός τη χώρα στο όριο της εξόδου από το ευρώ και καλείται να την κρατήσει εντός της ευρωζώνης και να τη φέρει γρήγορα στον δρόμο της ανάπτυξης. Οσοι βιάζονται να στοιχηματίσουν πάνω σε ναυάγιο σύντομα θα βγουν ηττημένοι».
Θεωρείτε ότι θα ψηφιστούν τα νέα μέτρα;
«Θεωρώ ότι πρέπει να ψηφιστούν και ότι θα ψηφιστούν. Εχει γίνει μια πολύ σκληρή, πρωτόγνωρη θα έλεγα, διαπραγμάτευση από την κυβέρνηση συνολικά και ιδίως από τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά. Μπορώ να σας φέρω ως παράδειγμα το υπουργείο Ναυτιλίας, όπου δώσαμε μια δύσκολη μάχη για να πείσουμε την τρόικα να αλλάξει την αρχική της στάση σχετικά με την ακτοπλοΐα και τη ναυτεργασία».
Αν περάσουν χωρίς η κυβέρνηση να εξασφαλίζει το 50%+1 πιστεύετε ότι μπορεί να συνεχίσει;
«Πιστεύω ότι τα μέτρα θα ψηφιστούν με την απαιτούμενη πλειοψηφία και ότι ο λαός σύντομα θα αγκαλιάσει την προσπάθειά μας και θα κλείσει τα αφτιά τους στις «Σειρήνες» του λαϊκισμού, που ακούγονται αριστερά και δεξιά του πολιτικού φάσματος. Στις πολύ δύσκολες στιγμές που περνάμε, η ιστορική γνώση πολλές φορές μπορεί να φανεί χρήσιμη. Ενα παράδειγμα από την αρχαία ελληνική ιστορία: το φθινόπωρο του 415 π.Χ., οι αθηναίοι πολίτες προτίμησαν να μην ακούσουν τον έμπειρο και διορατικό Νικία, αλλά να ψηφίσουν υπέρ της πρότασης του λαϊκιστή Αλκιβιάδη και να εκστρατεύσουν στη Σικελία. Αυτή η απόφασή τους ήταν και η αρχή του τέλους της Αθηναϊκής Συμμαχίας».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ