Πώς το ΑΠΘ έγινε «βρώμικο»

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης δεν ήταν πάντα ένα «βρώμικο» πανεπιστήμιο. Ηταν όμως σε μεγάλες περιόδους του ένα πανεπιστήμιο «θολών» δραστηριοτήτων. Μικροσκάνδαλα, καταγγελίες για πελατειακές σχέσεις, σύννεφα αμφιβολίας συνοδεύουν επί δύο δεκαετίες το μεγαλύτερο πανεπιστημιακό ίδρυμα της χώρας. Η περίοδος που διανύει σήμερα ωστόσο, από πλευράς εντυπώσεων, είναι σίγουρα η χειρότερη. Πώς έφθασε ένα Ιδρυμα με 70.000 φοιτητές να παραμένει κλειστό σχεδόν για δύο μήνες, παραδομένο σε τόνους σκουπιδιών, με υπαλλήλους οι οποίοι δεν ανήκουν καν στο μόνιμο προσωπικό να κάνουν κατάληψη και τη διοίκησή του να μην καλεί την Αστυνομία ή να επιβάλλει την τάξη; Αντ’ αυτού μάλιστα οι πρυτανικές αρχές και η Σύγκλητος του ΑΠΘ με σειρά ανακοινώσεών τους χαρακτήρισαν πρόσφατα δίκαιο τον αγώνα των εργαζομένων, οι οποίοι έμμεσα ζητούν μονιμοποίησή τους, και μάλιστα χωρίς καν μείωση μισθών…

Αποτελεί σίγουρα τη χειρότερη δυσφήμηση για το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, το μεγαλύτερο Ιδρυμα των Βαλκανίων, το να υποδέχεται τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια, αντί εντός των κτιρίων του Πανεπιστημίου, στο κτίριο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, για την πολυαναμενόμενη επέτειο των 100 ετών από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης που έγινε την περασμένη Παρασκευή. Η γιορτή του πολιούχου της Θεσσαλονίκης Αγίου Δημητρίου και η επέτειος της απελευθέρωσης της πόλης και του έπους του ’40 «θάφτηκαν» έτσι τελικά κάτω από τα… σκουπίδια.

Οι κακεντρεχείς λένε ότι η διοίκηση του Ιδρύματος δεν ειδοποιεί τις Αρχές και δεν λαμβάνει μέτρα για την επίλυση του προβλήματος, καθώς επιθυμεί να πιέσει το υπουργείο Παιδείας για να νομιμοποιήσει εκ των υστέρων όλες τις επιλογές της (πολλές από τις οποίες κινούνται στο όριο της νομιμότητας) και να αυξήσει τη χρηματοδότηση του, σε περίοδο μάλιστα κατά την οποία όλα τα «έξτρα» κόβονται.

Οι καλοπροαίρετοι, πάλι, λένε ότι απλά ένας πρύτανης αριστερών πεποιθήσεων έχει φορτωθεί στους ώμους του ένα πρόβλημα δεκαετιών και προσπαθεί να το λύσει χωρίς καμία απόλυση αλλά και χωρίς να απευθυνθεί ανοιχτά στις Αρχές.

Το δεδομένο; Το Ιδρυμα αποτελεί μια υγειονομική «βόμβα» για την περιοχή της Θεσσαλονίκης και το θέμα αυτό απαιτεί άμεση λύση. Τις λεπτομέρειές του και το ποιος έχει ευθύνες ερευνά μάλιστα ένας ακόμη εισαγγελέας. Η απεργία ωστόσο συνεχίζεται με την ελάχιστη των προϋποθέσεων: το προσωπικό ασφαλείας, για το οποίο χρειάστηκε προσφυγή (των εργολάβων) στα δικαστήρια για να οριστεί σε μόνιμη βάση.

Πρόσθετο στοιχείο που σοκάρει: το Ιδρυμα πληρώνει σήμερα σχεδόν το 70% της ετήσιας χρηματοδότησής του σε εργολαβικούς υπαλλήλους (17 εκατ. ευρώ από τα 26 εκατ. που πήρε εφέτος).

Η περίπτωση του Αριστοτελείου εγείρει για την Πολιτεία και το υπουργείο Παιδείας ένα τεράστιο πρόβλημα, το οποίο και δεν «θεράπευσε» ο νέος νόμος-πλαίσιο: το πρόβλημα της διαχείρισης των ταμείων των ΑΕΙ από τις διοικήσεις τους, καθώς η απόφαση του γραμματέα-οικονομικού μάνατζερ που είχε θεσπίσει η υπουργός κυρία Μαριέττα Γιαννάκου δεν εφαρμόστηκε ποτέ…

«Δεν κάνουν για όλους οι θέσεις στη διοίκηση και όταν το ρολόι δεν μπορεί να δουλέψει, θα πρέπει απλά να πιάσεις τους δείκτες και να τους γυρίσεις μόνος σου» έλεγε χαρακτηριστικά στο «Βήμα» πρύτανης μεγάλου πανεπιστημίου της χώρας.

Εξι εισαγγελικές έρευνες «τρέχουν» αυτή τη στιγμή για θέματα που αφορούν τη διοίκηση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και οι δύο από αυτές αφορούν τα θέματα των εργολαβικών υπαλλήλων του. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο μέσω εργολαβιών απασχολεί σήμερα 200 διοικητικούς υπαλλήλους, κάτι που από τον νόμο απαγορεύεται (επιτρέπονται εργολαβίες μόνο για φύλαξη και καθαριότητα). Το απόστημα αυτό έχει ανοίξει εδώ και δύο δεκαετίες, ενώ κανένας πρύτανής του δεν κατήγγειλε ποτέ τις συμβάσεις αυτές. Μόνο αίτημα που υποβλήθηκε από τη νυν πρυτανεία στο υπουργείο Παιδείας ήταν η αναζήτηση μεθόδου υπογραφής συμβάσεων έργου των υπαλλήλων και «απελευθέρωσής» τους από τους εργολάβους.

Μιλώντας πάντως στο «Βήμα» οι περισσότεροι πρυτάνεις ΑΕΙ της χώρας συμφωνούν ότι το αίτημα για μονιμοποίηση των εργαζομένων αυτών αποτελεί μεγάλο λάθος, γι’ αυτό και πρέπει να τηρούνται αποστάσεις.

Τι ακριβώς γίνεται με τις υπηρεσίες της φύλαξης και της καθαριότητας; Ο νόμος ορίζει ότι οι θέσεις αυτές καλύπτονται εφόσον εγκριθούν πιστώσεις από την Πολιτεία. Τα τελευταία χρόνια όμως οι αντίστοιχες θέσεις έχουν περιοριστεί δραματικά. Τα πανεπιστήμια για τις υπηρεσίες αυτές απευθύνονται σε εργολάβους (ο νόμος δεν τους δίνει τη δυνατότητα να κάνουν προσλήψεις). Οι εργολάβοι επιλέγονται έπειτα από διαγωνισμούς, ενώ επιβαρύνουν με 30% της αμοιβής τους το Ιδρυμα. Σε πολλές περιπτώσεις με αδιαφανείς τρόπους, εκβιασμούς, πελατειακές σχέσεις, «ριζώνουν» τελικά οι ίδιες εταιρείες εργολάβων σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς τους επί δεκαετίες.

«Πρόκειται για την κακή όψη της αυτοδιοίκησης» λέει στο «Βήμα» πρύτανης περιφερειακού πανεπιστημίου. «Υποτίθεται ότι το κράτος ήθελε να αποφύγει τη λογική των συμβασιούχων και δημιουργεί στρατιές ανθρώπων που εργάζονται σε συνθήκες σύγχρονης σκλαβιάς» συνεχίζει.

«Πρόκειται για ένα πολύπλοκο σύστημα που δεν είναι εύκολο να αλλάξει, καθώς προηγήθηκαν συσσωρευμένες αδράνειες του παρελθόντος» λέει ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Θωμάς Σφηκόπουλος. «Συχνά η προσπάθεια να διορθώσεις τα πράγματα μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις. Και σύντομα να φτάσεις να έχεις περισσότερα προβλήματα από αυτά που είχες, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η ομαλή λειτουργία του Ιδρύματος» ομολογεί.

Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με κτίρια σε όλο το κέντρο της πρωτεύουσας και μια τεράστια πανεπιστημιούπολη στην περιοχή Ζωγράφου, δαπανώνται 4,5 εκατ. ευρώ ετησίως για τους εργολάβους που έχουν αναλάβει τη φύλαξη και την καθαριότητά του και απασχολούν περίπου 150 άτομα.

«Εμείς έχουμε μόνο μία εργολαβία καθαριότητας με 60 καθαρίστριες, η οποία αλλάζει κάθε δύο περίπου χρόνια» δηλώνει σχετικά ο πρύτανης του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου κ. Σίμος Σιμόπουλος, με πολυετή εμπειρία στη διοίκηση και την πρόσφατη εμπειρία του υπηρεσιακού υπουργού Μεταφορών.