Ο εμφύλιος για την Ιστορία

Το θέμα της διδασκαλίας της Ιστορίας έχει προκαλέσει εμφύλιο τον τελευταίο χρόνο τόσο στο υπουργείο Παιδείας όσο και στον χώρο των ΑΕΙ. Ετσι, ενώ σε 188 νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια εφαρμόστηκε εφέτος το πιλοτικό πρόγραμμα των νέων αναλυτικών προγραμμάτων, στην Ιστορία το εγχείρημα δεν επιχειρήθηκε. Σχετική επιτροπή βέβαια συγκροτήθηκε, αλλά με πρόεδρο πολιτικό επιστήμονα και με μία πρόταση η οποία τελικά δεν υιοθετήθηκε. «Επέλεξαν πολιτικό επιστήμονα επειδή φοβήθηκαν, για άλλη μία φορά, τις αντιδράσεις των ακροδεξιών, ειδικά την περίοδο που διανύουμε» λέει στο «Βήμα» ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας.

«Με το θέμα της Ιστορίας υπάρχει μια ευαισθησία και πρέπει στις αποφάσεις που θα ληφθούν να υπάρξει συναίνεση» λέει στο «Βήμα» ο κ. Χρ. Δούκας, αντιπρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και επικεφαλής των ομάδων εργασίας που επεξεργάστηκαν και προώθησαν τα νέα αναλυτικά προγράμματα στα σχολεία, για τα οποία – να σημειωθεί – δεν έχουν γραφτεί ακόμα νέα βιβλία. «Εκφράστηκαν διαφορετικές απόψεις για το θέμα, τα μέλη των επιτροπών δεν συμφώνησαν» αναφέρει.

Τα σενάρια για τη διδασκαλία της Ιστορίας τα τελευταία δύο χρόνια ήταν πολλά. Η αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων ξεκίνησε από το δημοτικό και το γυμνάσιο. Πριν από ενάμιση χρόνο, επί υπουργίας της κυρίας Αννας Διαμαντοπούλου, συγκροτήθηκε επιτροπή επιστημόνων για τα νέα αναλυτικά προγράμματα. Πρόεδρος ορίστηκε – όπως προαναφέρθηκε – πολιτικός επιστήμονας και η σύνθεσή της ήταν επίσης πολιτικοκοινωνικού χαρακτήρα, χωρίς τη συμμετοχή εκπροσώπου των τμημάτων Ιστορίας των μεγαλυτέρων πανεπιστημίων της χώρας, Αθηνών και Θεσσαλονίκης.

Στην πρόταση που τελικά υποβλήθηκε, όπως αναφέρουν πηγές από το υπουργείο Παιδείας, εκφράστηκε η άποψη ότι η Ιστορία πρέπει να αντιμετωπιστεί ενιαία και όχι με μια κυκλική μορφή όπως ισχύει ως σήμερα. Δηλαδή η Αρχαία Ιστορία να διδάσκεται μόνο στην Δ’ Δημοτικού αναλυτικά και στη συνέχεια, στο γυμνάσιο, ο μαθητής να εμβαθύνει κυρίως στη Νεότερη Ιστορία (18ου και 19ου αιώνα), «επιστρέφοντας» στην Αρχαία και Βυζαντινή μόνο θεματικά και μέσα από επεισόδια και παραπομπές στη Νεότερη.

Σήμερα διδάσκεται Αρχαία, Βυζαντινή και Νεότερη Ιστορία σε διαφορετικούς κύκλους στο δημοτικό, στο γυμνάσιο και στο λύκειο. Με τη νέα πρόταση, οι μαθητές θα έκαναν στην Δ’ Δημοτικού Αρχαία Ιστορία, στην Ε’ Βυζαντινή και Μεσαιωνική και στη Στ’ και στο Γυμνάσιο κυρίως Νεότερη. Η πρόταση αυτή ωστόσο προκάλεσε αντιδράσεις. Οι δύο σύμβουλοι του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου διαφώνησαν και διαχώρισαν τη θέση τους, η υπουργός Παιδείας το έλαβε υπόψη και το πρόγραμμα δεν προχώρησε.

«Δεν ιεραρχώ τι πρέπει να διδάσκεται πιο πολύ και τι λιγότερο» λέει σχετικά ο κ. Λιάκος. «Η Αρχαία Ιστορία υπάρχει για να μάθουμε τις βασικές αρχές και η Νεότερη για να δούμε πώς προχωράει ο πολιτισμός μας και πού βαδίζουμε. Η επιτροπή που συγκροτήθηκε έκανε μια επιστημονική δουλειά επιεικώς σωστή, θα της έβαζα «λίαν καλώς». Ωστόσο εκείνο που έπρεπε να γίνει είναι να συγκεντρωθούν έλληνες και ξένοι εμπειρογνώμονες, να κάνουν μια τεκμηριωμένη έκθεση για τη διδασκαλία του μαθήματος και αυτή να προωθηθεί πέρα από άλλες σκοπιμότητες» προσθέτει.

Μετά την άκαρπη πρώτη προσπάθεια, στο υπουργείο Παιδείας συγκροτήθηκε νέα επιτροπή. Και πάλι αγνοήθηκαν τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Και πάλι η επιτροπή διχάστηκε.

Τελικά ο νέος υπουργός Παιδείας κ. Γ. Μπαμπινιώτης συγκρότησε τρίτη επιτροπή, διευρυμένη αυτή τη φορά και με τα Τμήματα Ιστορίας των μεγάλων πανεπιστημίων, προκειμένου να συνταχθεί το αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της Ιστορίας από το νηπιαγωγείο ως το λύκειο. Στην επιτροπή συμμετέχουν μεταξύ άλλων οι κυρίες Αναστασία Παπαδία-Λάλα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χριστίνα Κουλούρη από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, οι κκ. Ιάκωβος Μιχαηλίδης από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Πολυμέρης Βόγλης από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Χρήστος Σταυράκος από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

«Δύο φορές συγκροτήθηκε από το υπουργείο Παιδείας επιτροπή για τα αναλυτικά προγράμματα στην Ιστορία και τις δύο έλειπε το Πανεπιστήμιο Αθηνών» δηλώνει στο «Βήμα» η καθηγήτρια του Τμήματος κυρία Μαρία Ευθυμίου. «Είναι απερίγραπτο αυτό που έγινε. Αγνοήθηκαν επιστήμονες τεράστιου κύρους διεθνώς προκειμένου να επιλεγούν άλλα πρόσωπα. Πρόκειται για μια παρέα που κάνει ό,τι θέλει; Το θέμα της διδασκαλίας της Ιστορίας στα σχολεία είναι τεράστιο και πρέπει να αξιολογηθεί από ιστορικούς που διδάσκουν καθημερινά εκατοντάδες άτομα και έχουν εμπειρία και αναγνωρισμένη επιστημονική αξία».

«Γνωρίζω τη δουλειά που έκανε η επιτροπή και πιστεύω ότι πρόκειται για αξιόλογη» δηλώνει σχετικά η κυρία Εφη Γαζή, επίκουρη καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. «Νομίζω ότι οι επιστήμονες που συμμετείχαν έριξαν βάρος σε άξονες ιστορικής γνώσης σχετικούς με το πολλαπλό εγχειρίδιο στην Ιστορία, την επαφή με ποικιλία ιστορικών πηγών, τη διευρυμένη οπτική γωνία πάνω στα ιστορικά γεγονότα. Πιστεύω ότι αυτή η δουλειά θα έπρεπε να αξιοποιηθεί» προσθέτει η κυρία Γαζή.