ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ στην Πάτρα το 1963, στη συνοικία Αγιος Αλέξης, πέντε λεπτά από το λιµάνι. Η αίσθηση του ταξιδιού που είχα ήταν πάντα συνδεδεµένη µε το λιµάνι και τα φεριµπότ που πηγαινοέρχονταν στην Ιταλία. Ως παιδί θυµάµαι να περιµένω τον θείο µου από το Τουρίνο, να βγει από την µπουκαπόρτα µε το Fiat 850… Το όνοµά µου είναι Κώστας Μοσχοχωρίτης. Ο παππούς µου, από τη µεριά της µητέρας µου, ήταν ιταλικής καταγωγής. Είχε έρθει στα τέλη του 1800, από τη Νότια Ιταλία. Τότε µετανάστευαν πολλοί Ιταλοί στην Πάτρα, για πολιτικούς και κυρίως για οικονοµικούς λόγους. Πολλοί Ιταλοπατρινοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Πάτρα µετά το τέλος του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου. Ο παππούς µου έµεινε, γιατί είχε παντρευτεί Ελληνίδα και είχε την ελληνική υπηκοότητα. Εζησα την πτώση της xούντας. Την εισαγωγή της δηµοτικής στο σχολείο. Την τραγωδία της Κύπρου, το διάγγελµα στο ραδιόφωνο, τα εµβατήρια. Οι δύο θείοι µου επιστρατεύτηκαν. Από τότε κάθε φορά που άκουγα εµβατήρια φοβόµουν µήπως γίνει κάτι κακό. Εζησα την Πάτρα της δεκαετίας του ‘80, όπου στη γειτονιά µου όλα τα χωράφια έγιναν τσιµέντο. Οταν έρχοµαι τώρα στην Πάτρα µε το πλοίο, αντικρίζω ένα πράγµα όλο τσιµέντο. Η Πάτρα είναι ευλογηµένο µέρος, θα µπορούσαν να γίνουν όλα αλλιώς. Τόσες ευκαιρίες δοσµένες γενναιόδωρα από τη φύση και την καλή τύχη πήγαν στράφι. Η Πάτρα παρ’ όλα αυτά είναι η πόλη µου. Κάθε φορά που επιστρέφω είναι εκεί οι φίλοι και τα µέρη που περπάτησα.
Από µικρός περιεργαζόµουν πρίζες και ηλεκτρικές συσκευές. Το ηλεκτρικό ρεύµα έρρεε στις φλέβες µου. Ηθελα πάντα να γίνω ηλεκτρολόγος µηχανικός και το πέτυχα σπουδάζοντας στο Πολυτεχνείο της Πάτρας. Πήρα το πτυχίο το 1991, πήγα φαντάρος και µόλις επέστρεψα έπιασα δουλειά. Σε κατασκευαστική εταιρεία που έφτιαχνε δηµόσια έργα. Είχα µια άνετη ζωή αλλά δεν µε γέµιζε σαν άνθρωπο. Αρχισα να σκέφτοµαι να φύγω έξω, µε κάποια ανθρωπιστική οργάνωση. Εκανα αίτηση στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και στις 29 Σεπτεµβρίου 1995 ήµουν στο αεροπλάνο για το Ερεβάν, την πρωτεύουσα της Αρµενίας. Ηταν η πρώτη φορά που γνώριζα τον έξω κόσµο όχι σαν τουρίστας. Εφθασα στην Αρµενία τις ηµέρες του πολέµου µε το Αζερµπαϊτζάν για το Ναγκόρνο-Καραµπάχ. Η χώρα ήταν αποκλεισµένη από τους γείτονές της. Στους εννιά µήνες που δούλεψα ως τεχνικός στην Αρµενία έµαθα ότι ανθρωπιστική οργάνωση σηµαίνει όχι απλά αισθήµατα ανθρωπισµού αλλά, κυρίως, άψογος επαγγελµατισµός. Οταν αντιµετωπίζεις µια επιδηµία, οι καλές προθέσεις δεν φθάνουν. Στην Αρµενία προσπαθούσαµε να στηρίξουµε το σύστηµα υγείας της χώρας, που ήταν υπό κατάρρευση. Θυµάµαι µια µέρα που µπήκαµε σε ένα ψυχιατρείο, στην πόλη Βαρντενίς. Οι συνθήκες ήταν τόσο τραγικές που µε πήραν τα κλάµατα. Είχα διαβάσει πολλά πράγµατα, είχα δει ένα σωρό ταινίες. Αλλά µόνο όταν τη βλέπεις και την ακουµπάς από κοντά την καταλαβαίνεις την πραγµατικότητα. Τη µυρωδιά εκείνου του ψυχιατρείου δεν θα την ξεχάσω ποτέ… Από την άλλη, συνάντησα συγκλονιστική φιλοξενία σε συνθήκες απόλυτης ένδειας. Αυτό που µου έκανε φοβερή εντύπωση ήταν ότι οι περισσότεροι είχαν πιάνο στο σπίτι. Τουλάχιστον ένα µέλος της οικογένειας ήξερε να παίζει πιάνο. Στην Αρµενία µού συνέβη κάτι πολύ σηµαντικό: γνώρισα τη σηµερινή µου σύζυγο. ∆ούλευε στην ίδια αποστολή, Ιταλίδα, από τη Φλωρεντία…
Γύρισα στην Αθήνα, όπου δούλεψα µε τους κούρδους πρόσφυγες από το Ιράκ, και το 1998, µαζί µε τη γυναίκα µου, φύγαµε σε αποστολή στην Αφρική, στη Λιβερία. Η πρώτη µου επαφή µε την Αφρική. Οταν σκεφτόµουν την Αφρική, το µυαλό µου πήγαινε συνήθως στη Σαχάρα. Ανακάλυψα όµως ότι στη ∆υτική Αφρική βρέχει έξι µήνες συνέχεια. Επίσης για µένα ήταν αδιανόητο να υπάρχει σπίτι χωρίς νερό τρεχούµενο. Σε πολλά µέρη της Αφρικής όµως αυτός ήταν ο κανόνας. Ανακάλυψα ακόµη ότι η Αφρική δεν είναι ένα ενιαίο πράγµα: η Αίγυπτος και η Σιέρα Λεόνε διαφέρουν σχεδόν σε όλα… Η Λιβερία έβγαινε τότε από επτά χρόνια εµφυλίου πολέµου. ∆εν θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια του Ντόλο, ενός από τους οδηγούς µας. «Είµαι ζωντανός, επιβίωσα στον πόλεµο, η οικογένειά µου είναι καλά, τι άλλο θέλω;» µου είπε µια µέρα. Ο προϋπολογισµός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ήταν µεγαλύτερος από τον προϋπολογισµό του υπουργείου Υγείας της χώρας. Μια χώρα µε 3 εκατοµµύρια κατοίκους είχε µόνο 25 γιατρούς! Το µεγαλύτερο πρόβληµα που αντιµετωπίζαµε ήταν η ενδηµική χολέρα, που ξεκινάει όταν αρχίζουν οι βροχές. Στη Λιβερία έµεινα 16 µήνες. Από εκεί πήγαµε για τρεις µήνες στην Αιθιοπία, στην περιοχή όπου µένουν οι Σοµαλοί της χώρας. Μια περιοχή όπου βρέχει λίγο και τους ανθρώπους τούς σαρώνει ο λοιµός. Πήγαµε για να φροντίσουµε τα παιδιά κάτω των πέντε ετών και δουλεύαµε µε εξοντωτικούς ρυθµούς. Επειδή δεν υπήρχε νερό, έπρεπε να σκάψουµε καινούργια πηγάδια. Θυµάµαι ότι το µεσηµέρι φύσαγε δυνατά, σηκωνόταν άµµος και δεν έβλεπες µπροστά σου. Η άµµος έµπαινε µέσα στο πετσί µας. Σε αυτή την αποστολή είδα για πρώτη φορά στη ζωή µου καµήλες και ήπια από το γάλα τους.
Εχω δουλέψει σε περίπου 15 χώρες, σε όλες τις ηπείρους. Πρόσφατα δούλεψα στο νησί της Λαµπεντούζα – µε τους πρόσφυγες που έρχονταν από τη Λιβύη. Οι περισσότεροι ήταν από την υποσαχάρια Αφρική και ένα µέρος αυτών είχαν φύγει από τα στρατόπεδα κράτησης του Καντάφι. Μετά τη συµφωνία για τον περιορισµό της µετανάστευσης που έκανε ο Μπερλουσκόνι µε τον Καντάφι το 2009, ο τελευταίος έκλεινε πολλούς πρόσφυγες σε κέντρα, όπου ζούσαν σε τροµακτικές συνθήκες. Εξήντα άτοµα σε 40 τετραγωνικά µέτρα, µε ελάχιστο φαγητό και βασανιστήρια. Οι ίδιοι αφηγήθηκαν τις ιστορίες τους. Ολοι στην Ευρώπη ήξεραν σε τι συνθήκες ζούσαν αλλά λίγοι µίλαγαν. Ανάµεσα στους πρόσφυγες που έφθαναν στη Λαµπεντούζα ήταν και µετανάστες που δούλευαν στη Λιβύη, που δεν είχαν κανένα σκοπό να έρθουν στην Ευρώπη. Εγιναν όµως στόχος µετά την εξέγερση και κινδύνευε ως και η ζωή τους. Συνάντησα έναν πατέρα που είχε χάσει το άρρωστο παιδί του επειδή δεν µπορούσε να το πάει στον γιατρό. Εκατοντάδες άλλοι δεν έφθασαν ποτέ στη Λαµπεντούζα. Πνίγηκαν στη θάλασσα. Μόνο φέτος περίπου 1.800 πρόσφυγες έχουν πνιγεί στη Μεσόγειο. Υποδοµές υποδοχής για τόσο πολλούς πρόσφυγες στη Λαµπεντούζα δεν υπήρχαν. Στην αρχή χιλιάδες άνθρωποι κοιµόντουσαν κάτω από τα αστέρια, σε ψοφόκρυο. Ως Γιατροί Χωρίς Σύνορα στείλαµε µια επιστολή στους πρωθυπουργούς της Ευρώπης όπου αναρωτιόµασταν πόσοι άνθρωποι πρέπει να πνιγούν στη θάλασσα για να συγκινηθούν οι κυβερνήσεις τους. Ως ανθρωπιστική οργάνωση εµείς δεν παίρνουµε πολιτική θέση. Αυτό που λέµε είναι ότι δεν µπορείς να κλείνεις τα αφτιά στις τραγικές ιστορίες των προσφύγων… gazikap@gmail.com
Εδώ και επτά χρόνια ζω με την οικογένειά μου στη Ρώμη. uni0394ιευθύνω το ιταλικό τμήμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. uni0394εν ξέρω αν θα μείνω στην Ιταλία για πάντα. Σε δύο χρόνια μπορεί να βρεθώ στο Ναϊρόμπι. Η Ρώμη είναι μια πανέμορφη πόλη που συνδυάζει τα πάντα, από την αρχαιότητα ως τη μοντέρνα αρχιτεκτονική. Το φως της Ρώμης είναι μοναδικό.
Ταυτόχρονα είναι δύσκολη και κουραστική πόλη…
Τι αποκόμισα από το ταξίδι μου; uni0394εν μετάνιωσα ούτε στιγμή για την επιλογή μου. Το ταξίδι μού χάρισε μεγάλες γνώσεις και η γνώση είναι κάτι που δεν σταματάει ποτέ. Εμαθα να μη βγάζω γρήγορα φιρμάνια, να προσπαθώ να καταλάβω τους ανθρώπους. Είδα ότι κάθε κομμάτι αυτού του κόσμου αρχίζει και γίνεται μια μικρή κοσμόπολη. Οι εμπειρίες που αποκόμισα με άλλαξαν ως άνθρωπο, ως πατέρα, ως σύζυγο. Με έκαναν να νιώθω πιο ανθρώπινα…
Στη στήλη «Grεεκs» οι Ελληνες που ζουν προσωρινά ή μόνιμα, σε διάφορες χώρες του κόσμου αφηγούνται τις αληθινές ιστορίες τους και μιλούν για την Ελλάδα του χθες και του σήμερα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
