Οι διατάξεις του σχεδίου νόμου για τα ναρκωτικά

Με καινοτομίες, όπως η δυνατότητα χορήγησης μεθαδόνης (ή άλλου υποκατάστατου), ακόμη και σε κρατούμενους για ναρκωτικά στις φυλακές, αλλά και η διεύρυνση των αποδεικτικών μέσων για την κατάταξη ενός κατηγορουμένου στους χρήστες ναρκωτικών ώστε να τύχει των ευεργετικών ποινικών διατάξεων, η κυβέρνηση προχωρεί σε νομοθετική μεταρρύθμιση για τα εγκλήματα που σχετίζονται με τη χρήση και διακίνηση ναρκωτικών.

Προωθείται, όπως ανέλυσε ο υπουργός Δικαιοσύνης και στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, «η πλήρης αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών», αλλά αντιμετωπίζονται ως βαριά εγκλήματα οι σοβαρές περιπτώσεις διακίνησης ναρκωτικών. Επιχειρείται επίσης η διεύρυνση των εγγράφων που αποδεικνύουν τη χρήση ναρκωτικών, ώστε να περιοριστούν στο ελάχιστο οι πραγματογνωμοσύνες που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και «αθωώνουν» εμπόρους ναρκωτικών ουσιών. «Το Βήμα» παρουσιάζει σήμερα τις βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου, το οποίο συντάχθηκε από επιτροπή υπό την προεδρία του καθηγητή Ποινικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο κ. Νίκου Παρασκευόπουλου.

** Η χρήση ναρκωτικών δεν αποτελεί με τον νέο νόμο αξιόποινη πράξη. Τιμωρείται με πταισματική ποινή (κράτηση μέχρι τριών μηνών ή πρόστιμο μέχρι 1.000 ευρώ) η προμήθεια, κατοχή ναρκωτικών και η καλλιέργεια φυτών κάνναβης σε αριθμό ή έκταση που δικαιολογούνται για την αποκλειστική χρήση του δράστη. Ως ιδιαίτερη καινοτομία αντιμετωπίζεται από τον νόμο (άρθρο 29, παρ. 2) η διάταξη σύμφωνα με την οποία τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών όποιος καταρτίζει πλαστή ιατρική συνταγή χορήγησης ναρκωτικών ουσιών, καθώς και όποιος νοθεύει ή χρησιμοποιεί μια τέτοια συνταγή με σκοπό να χρησιμοποιήσει ο ίδιος τα σχετικά ναρκωτικά.

** Με τον νέο νόμο προτείνεται ο απεγκλωβισμός του δικαστηρίου της ουσίας της υπόθεσης από τη χρήση μόνο της πραγματογνωμοσύνης ως αποδεικτικού μέσου για την εξάρτηση του κατηγορουμένου, που οδηγεί σε μείωση της ευθύνης του. Θα συνυπολογίζονται και άλλα έγγραφα ως αποδεικτικά μέσα, όπως θεραπευτικών προγραμμάτων αναγνωρισμένων υπηρεσιών απεξάρτησης (ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ κ.λπ.).

** Καθιερώνεται το δικαίωμα στη θεραπεία του εξαρτημένου κρατουμένου και προβλέπεται η δυνατότητα επιβολής εναλλακτικών μέτρων απεξάρτησης από το δικαστήριο. Η διάταξη 34 προβλέπει για πρώτη φορά τη συμμετοχή και των κρατουμένων σε προγράμματα απεξάρτησης, αν το επιθυμούν, την εισαγωγή τους σε ειδικό θεραπευτικό κατάστημα και την ενδεχόμενη χρήση υποκατάστατων για την αποτοξίνωσή τους.

** Τυποποιείται όμως ως βασικό έγκλημα (άρθρο 20) η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, χαρακτηρίζεται ως κακούργημα και τιμωρείται με ποινή κάθειρξης και σωρευτικά με χρηματική ποινή, ενώ διατηρούνται οι παρεπόμενες ποινές, όπως απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος, δήμευση, απαγόρευση διαμονής κ.λπ.). Κρίθηκε ότι είναι εντελώς άσκοπη η διατήρηση ως εγκλήματος της διακίνησης από αμέλεια, ενώ στο βασικό έγκλημα διευρύνθηκε το πλαίσιο ποινής προς τα κάτω από 10-20 χρόνια κάθειρξης σε 5-20, ώστε να μπορεί ο δικαστής να εκτιμά σωστά την περίπτωση.

** Ηπιότερη μεταχείριση προβλέπεται για τον δράστη διακίνησης μικροποσότητας ναρκωτικών ή προμήθευσης οικείου, όπως αναφέρεται και το «κέρασμα». Προσδιορίζονται ακριβώς και τα κριτήρια, που είναι η πιεστική ανάγκη εξασφάλισης της δόσης, η έλλειψη σκοπού κέρδους και η ψυχολογική πίεση που ασκείται στον δράστη και από άλλους χρήστες. Επίσης ως κριτήρια ρητώς αναφέρονται το είδος των ναρκωτικών, η καθαρότητα και η ποσότητα της ουσίας, αλλά και οι ιδιαίτερες ανάγκες του χρήστη, όπως προκύπτουν από το ιστορικό του.

** Στις διακεκριμένες μορφές διακίνησης προβλέπονται αυξημένες ποινές για πράξεις που τελούνται από συγκεκριμένα πρόσωπα, που απειλούνται με κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών (10-20 χρόνια) και σωρευτική χρηματική ποινή από 50.000 ως 500.000 ευρώ. Ως τέτοια πρόσωπα ορίζονται οι υπάλληλοι που νόμιμα ασχολούνται με τα ναρκωτικά ή άλλα που ενεργοποιούνται σε ευαίσθητους χώρους, όπως τα στρατόπεδα, τα σχολεία, οι φυλακές κ.λπ. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται και οι φαρμακοποιοί που χορηγούν ναρκωτικά εν γνώσει τους ή οι γιατροί που εκδίδουν χωρίς ιατρική ένδειξη συνταγή για ναρκωτικά ή ουσίες για να παρασκευαστούν ναρκωτικά. Τα διακεκριμένα αυτά αδικήματα δεν απαιτούν οποιαδήποτε κρίση αναφορικά με την ποσότητα, επομένως και περιπτώσεις μικροποσότητας δεν μπορούν να έχουν τα προνόμια άλλων δραστών.

** Οι ιδιαίτερα διακεκριμένες περιπτώσεις τιμωρούνται με ποινή ισοβίων ή και με πρόσκαιρη κάθειρξη 10-20 ετών και χρηματική ποινή, που μπορεί να φθάσει και τις 600.000 ευρώ. Ως τέτοια περίπτωση εντοπίζεται η κατ’ επάγγελμα μεγαλοδιακίνηση ή χρηματοδότηση μεγαλοδιακίνησης ναρκωτικών. Η επικινδυνότητα του δράστη προσδιορίζεται και από τη μεγάλη ποσότητα της διακίνησης, που προκύπτει από το ύψος του οικονομικού οφέλους, που πρέπει να είναι από 50.000 και πάνω.