Καύσωνες και πλημμύρες στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια

Ολόκληρες περιοχές της χώρας έως το τέλος του αιώνα θα έχουν καλυφθεί από τη θάλασσα εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα αναστροφής της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας για τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που παρουσιάστηκε την Τετάρτη, η μέση στάθμη εκτιμάται ότι έως το 2100 θα ανέβει έως και δύο μέτρα. Υψηλής επικινδυνότητας παράκτιες περιοχές αποτελούν τα δέλτα:

– Εύηνου στο Μεσολόγγι,
– Καλαμά στην Ηγουμενίτσα,
– Αχελώου,
– Μόρνου στον Κορινθιακό (κοντά στη Ναύπακτο),
– Πηνειού και Αλφειού στην Ηλεία,
– Αλιάκμονα και Αξιού στον Θερμαϊκό,
– Πηνειού στο Βορειοδυτικό Αιγαίο (κοντά στον Πλαταμώνα),
– Στρυμόνα στην Αμφίπολη,
– Νέστου (προς τα Αβδηρα) και Εβρου,

Επίσης ευάλωτες στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας είναι και οι δελταϊκές περιοχές στον Μαλιακό, στον Αμβρακικό, στον Λακωνικό, στον Μεσσηνιακό και στον Αργολικό κόλπο.

Οπως είπε την Τετάρτη (1/6) σε εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής ο επιστημονικός υπεύθυνος της έκθεσης, ακαδημαϊκός, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χρήστος Ζερεφός, η Ελλάδα είναι μια χώρα με εξαιρετικά μεγάλο μήκος ακτογραμμής, περίπου 16.300 χλμ., εκ των οποίων τα 1.000 χλμ. αποτελούν περιοχές υψηλής ευπάθειας στην κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με τον ίδιο, το συνολικό κόστος εξαιτίας των μεταβολών στη στάθμη της θάλασσας ανέρχεται σε πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ κατ’ έτος.

Οσον αφορά τις βροχοπτώσεις, οι μελετητές εκτιμούν ότι κατά το τέλος του 21ου αιώνα, λόγω της ανθρωπογενούς παρέμβασης, η βροχή θα μειωθεί 5% με 19% ανά την επικράτεια (ανάλογα με το επιστημονικό σενάριο). Αντίστοιχα και η θερμοκρασία μέσα στα επόμενα 90 χρόνια αναμένεται ότι θα αυξηθεί από 3 έως και 4,5 βαθμούς Κελσίου.

Αναπτύσσονται οι ΑΠΕ
Οι προσομοιώσεις που υλοποίησαν οι επιστήμονες της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής καταλήγουν και σε μια θετική διαπίστωση όσον αφορά τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Παρουσιάζουν αύξηση της μέσης προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας (μεταξύ 2,3 W/τετρ. μ. και 4,5 W/τετρ. μ.) στο σύνολο της επικράτειας, καθώς και αύξηση της έντασης των ετησίων ανέμων κατά 10% προς το τέλος του 21ου αιώνα.

Μπορεί όμως τα νέα για τις ΑΠΕ να είναι καλά, οι προβλέψεις όμως δείχνουν αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας για ψύξη το καλοκαίρι. «Στα πεδινά ηπειρωτικά της Ελλάδος θα υπάρχει αυξημένη ανάγκη ψύξης έως και 40 επιπλέον ημέρες το χρόνο κατά την περίοδο 2071-2010, ενώ στις νησιωτικές και ορεινές περιοχές οι αυξήσεις θα είναι μικρότερες. Μια θετική πτυχή της αλλαγής του κλίματος αποτελεί η μείωση των ενεργειακών απαιτήσεων για θέρμανση που προβλέπεται για τη χειμερινή περίοδο», τόνισε ο κ. Ζερεφός.

Μεταβολές αναμένονται επίσης ως προς τις ραγδαίες βροχοπτώσεις. Για παράδειγμα στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα και τη Βορειοδυτική Μακεδονία η ποσότητα του νερού που πέφτει σε τρεις μέρες θα αυξηθεί έως και 30%. Αντίθετα στη Βόρεια Κρήτη αναμένονται επιπλέον 20 ημέρες ξηρασίας το διάστημα 2021-2050 και επιπλέον 40 ημέρες το διάστημα 2071-2100.

Τρία σενάρια
Οσον αφορά στις εκτιμήσεις των οικονομικών επιπτώσεων, εκπονήθηκαν εξειδικευμένες μελέτες για τρία σενάρια: Σύμφωνα με το δυσμενέστερο σενάριο (ανυπαρξία κάθε δράσης για μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών των αερίων που προκαλούν την κλιματική αλλαγή) το ΑΕΠ της Ελλάδος θα μειωθεί, σε ετήσια βάση, κατά 2% το 2050 και κατά 6% το 2100. Το συνολικό σωρευτικό κόστος του Σεναρίου Μη Δράσης για την ελληνική οικονομία, για το χρονικό διάστημα έως το 2100, εκφρασμένο ως μείωση του ΑΕΠ του έτους βάσης, ανέρχεται στα 701 δισεκατομμύρια ευρώ (σε σταθερές τιμές του 2008).

Στο δεύτερο σενάριο Μετριασμού υποτίθεται ότι η Ελλάδα μειώνει συνεχώς και δραστικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, στο πλαίσιο της παγκόσμιας προσπάθειας να περιοριστεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς Κελσίου. Τότε συνολικό σωρευτικό κόστος έως το 2100, εκφρασμένο ως απώλεια ΑΕΠ, φτάνει τα 436 δισεκατομμύρια ευρώ.. Δηλαδή, το συνολικό κόστος στην περίπτωση του Σεναρίου Μετριασμού είναι κατά 265 δισεκατομμύρια ευρώ μικρότερο από εκείνο του Σεναρίου Μη Δράσης.

Οδικός Χάρτης
Τα στοιχεία από την Εκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας θα είναι χρήσιμα, όπως ανέφερε η υπουργός Περιβάλλοντος κυρία Τίνα Μπιρμπίλη, στον Οδικό Χάρτη της χώρας για την Ενέργεια μέχρι το 2050, τον οποίο επεξεργάζεται η Εθνική Επιτροπή Ενεργειακού Σχεδιασμού. Οι βασικές αρχές του Χάρτη ο οποίος, σύμφωνα με την υπουργό, θα παρουσιαστεί στο τέλος Ιουνίου, είναι:

– Κάλυψη σχεδόν του 100% της παραγωγής ηλεκτρισμού από ΑΠΕ το 2050.
– Αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος των ΑΠΕ σε περίπου 40GW το 2020.
– Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 60% μέχρι το 2050.
– Συγκράτηση της τελικής κατανάλωσης ενέργειας στα σημερινά επίπεδα μέσω μέτρων εξοικονόμησης.
– Αύξηση του μεταφορικού έργου από μέσα σταθερής τροχιάς.
– Ενεργειακή αναβάθμιση όλων των κτηρίων.
– Αύξηση χρήσης βιομάζας και βιοκαυσίμων.
– Βελτίωση και επέκταση των δικτύων.
– Αύξηση αποθηκευτήρων ενέργειας (κυρίως φραγμάτων) και ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων.

«Πολιτικό ζήτημα»
Για να αποφευχθούν οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, όχι μόνο για τη χλωρίδα και την πανίδα, αλλά για το ανθρώπινο είδος, όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός κ. Γιώργο Παπανδρέου, παρουσία του οποίου έγινε την Τετάρτη η παρουσίαση της έκθεσης, οι αναπτυγμένες χώρες πρέπει έως το 2050 να περιορίσουν τα επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 80%-95%, κάτω από τα επίπεδα του 1990. Οπως είπε «τίθεται, πρώτα απ’ όλα, ένα πολιτικό ζήτημα» το οποίο αφορά όλους μας και, κυρίως, τη νέα γενιά.
Η νέα γενιά του πλανήτη σύμφωνα με τον πρωθυπουργό όμως ζει ένα παράδοξο. «Είναι η νέα γενιά που έχει τις μεγαλύτερες ικανότητες, γνώσεις και εργαλεία, που είχε ποτέ η ανθρωπότητα. Ενώ όμως υπάρχουν τεχνογνωσία, τεχνολογία, διαδίκτυο και πόροι, βλέπει ότι οι εξουσίες και οι πόροι συγκεντρώνονται όλο και περισσότερο σε μια μικρή διεθνή ελίτ. Και η ανισότητα αυτή, αντί να δημιουργεί την ώθηση για τη σωστή αξιοποίηση αυτών των πόρων και των δυνατοτήτων, έχει φέρει κρίσεις, αντί να λύνει προβλήματα – από την πυρηνική καταστροφή στη Φουκοσίμα, μέχρι το κραχ στη Wall Street, ή την κρίση στην Ευρωζώνη και, βέβαια, την κλιματική αλλαγή. Δηλαδή, η νέα γενιά της εποχής μας και οι επόμενες γενιές ίσως να αντιμετωπίσουν τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ανθρωπότητα», τόνισε ο κ. Παπανδρέου, επισημαίνοντας ότι αυτό οδηγεί σε ένα δεύτερο παράδοξο.
«Τα προβλήματα της νέας γενιάς σήμερα, για πρώτη φορά στην ανθρωπότητα είναι παρόμοια. Δεν έχουν σύνορα. Θα έλεγα, μάλιστα, ότι οι νέοι συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο, μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης – του Facebook, του Twitter κ.λπ. – την κοινή τους μοίρα, τις κοινές τους ευαισθησίες. Ομως, αυτό τους κάνει και πιο ανήσυχους, γιατί η παγκοσμιότητα των προβλημάτων κάνει και το πρόβλημα πολύ πιο δύσκολο, για να λυθεί. Και όσοι διαδηλώνουν, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε τόσες πλατείες ανά τον κόσμο, απευθύνονται σε εθνικά συστήματα Δημοκρατίας, τα οποία σήμερα είναι αδύναμα, πολύ πιο αδύναμα από ό,τι παλαιά», δήλωσε ο πρωθυπουργός.