«Δεν χρειάζεται να πας στο καλύτερο πανεπιστήμιο της καλύτερης χώρας για να πετύχεις. Νομίζω ότι μετράει αρκετά και το να έχεις μια καλή φοιτητική ζωή. Οταν φεύγεις από την Ελλάδα για σπουδές έχεις άγνοια κινδύνου. Δεν είναι το ίδιο όμωςόπως το να πηγαίνεις να σπουδάσεις στην Κρήτη…». Ο 23χρονος Αγαμέμνων Παπάζογλου τελείωσε εφέτος τις σπουδές του ως ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στην Αγγλία. Ξέρει ότι το πανεπιστήμιό του τον εφοδίασε με ανεκτίμητης αξίας εμπειρίες. Ξέρει ότι προετοιμάστηκε νωρίς και εντατικά για την ένταξή του στην αγορά εργασίας, κάποιος έσκυψε και αναζήτησε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις κλίσεις του, άλλος τον κατηύθυνε. Ομως βρήκε την όλη διαδικασία της «φοιτητικής μετανάστευσης» κάπως επώδυνη. «Τελικά δεν μου άρεσε το Μπρίστολ» λέει. «Ηθελα να επιστρέψω. Αναρωτιόμουν αναξίζει τώρα όλο αυτό». Οπως λέει χιουμοριστικά φίλος και συμφοιτητής του που παρακολουθεί τη συζήτηση, «εδώ είναι πιο… Ελλάδα».
Η Αγγλία αποτελεί επί σειρά ετών τον Νο 1 προορισμό των ελλήνων υποψήφιων φοιτητών. Στην ίδια χώρα, στην Ευρωπαϊκή Ενωση συνολικά, στην Αμερική ή στην Ασία οι επιλογές είναι απεριόριστες στην «αγορά» της ανώτατης εκπαίδευσης. Στις μητροπόλεις του κόσμου αν είσαι υποψήφιος φοιτητής μπορείς να ξοδέψεις… όσα έχεις. Η πλειονότητα των νέων που ξενιτεύονται κάθε χρόνο όμως για να σπουδάσουν επειδή δεν μπήκαν σε ένα ελληνικό πανεπιστήμιο- ή δεν τους ενδιέφεραν καν οι πανελλαδικές εξετάσεις- δεν ανήκουν στην κατηγορία εκείνων που μπορούν να ξοδέψουν όσα θέλουν. Πρέπει να κοπιάσουν. Ή να κάνουν συντηρητική ζωή. Και σίγουρα δεν μπορούν να επισκεφθούν τους γονείς τους για να φάνε ένα ζεστό πιάτο φαΐ ή για να πάρουν τα ρούχα τους σιδερωμένα. Τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί φανερώνουν ότι περίπου 65.000 έλληνες φοιτητές σπουδάζουν σήμερα στο εξωτερικό, ενώ σχεδόν 1 δισ. ευρώ «βγαίνει» ετησίως από τη χώρα μας για σπουδές σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή τις ΗΠΑ. Τσουχτερή… παράταση
Τα ίδια στοιχεία όμως φανερώνουν ότι και στα ελληνικά πανεπιστήμια που δεν απαιτούν δίδακτρα το κόστος δεν διαφέρει πολύ. Με δεδομένο το επιπλέον κόστος από την παράταση των σπουδών τουλάχιστον κατά δύο έτηελάχιστοι στη χώρα μας ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στο προκαθορισμένο χρονικό διάστημα των τεσσάρων ετών-, μάλλον σε κάποιες περιπτώσεις οι σπουδές στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι… ακριβότερες απ΄ ό,τι στο εξωτερικό. Οπως λέει μάλιστα ο Αγαμέμνων, για μια άνετη φοιτητική ζωή (και εφόσον δεν μένεις στους περιζήτητους δρόμους του κέντρου του Λονδίνου) αρκούν 9.700 ευρώ.Μαζί με τα δίδακτρα ενός πανεπιστημίου μεσαίας κλίμακας, το ποσό ανεβαίνει στα 12.000
ως 13.000 ευρώ ετησίως για σπουδές στην περιζήτητη Βρετανία, ενώ φοιτητές που σπουδάζουν σε ελληνικά πανεπιστήμια αλλά είναι μακριά από τον τόπο κατοικίας τους δηλώνουν ότι ξοδεύουν 10.000 ως 11.000 ευρώ. Χαμηλότερα δίδακτρα αλλά και κόστος ζωής συναντούν οι φοιτητές στη Γερμανία, ενώ για τη Γαλλία ένα μέσο ετήσιο κόστος για σπουδές είναι οι 12.000 ευρώ. Στη Γερμανία υπολογίζεται ότι φοιτούν σήμερα πάνω από 4.000 Ελληνες και στη Γαλλία σχεδόν 2.000.
Στις ΗΠΑ, οι οποίες αποτελούν τον πρώτο εκπαιδευτικό προορισμό παγκοσμίως, φοιτούν σήμερα περίπου 2.000 προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί έλληνες φοιτητές, κυρίως στις οικονομικές σπουδές, στη διοίκηση επιχειρήσεων και στις θετικές επιστήμες. Η επιλογή των εισακτέων στα πανεπιστήμια δεν βασίζεται στους βαθμούς του Λυκείου, αλλά σε συγκεκριμένα τεστ. Σταθερά όμως αυξάνεται το ενδιαφέρον για χώρες των Βαλκανίων οι οποίες έχουν πλέον γίνει μέλη της ΕΕ και προσφέρουν αναγνωρισμένα πτυχία.
Θα έφευγαν και άλλοι!
Στη χώρα μας η φοιτητική μέριμνα καλύπτει κατά μέσο όρο μόνο το 15% των αναγκών. Σύμφωνα με την έκθεση της εκπαιδευτικής υπηρεσίας «Ευρυδίκη» της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το 2009, η φοίτηση των νέων στα ελληνικά ΑΕΙ αυξήθηκε κατά 75% την τελευταία δεκαετία. Ο μέσος όρος στην αντίστοιχη κατηγορία των «27» της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι μόλις 25%. Με δε δομένη τη ζήτηση για πτυχία της ανώτατης εκπαίδευσης, εκπαιδευτικοί αλλά και αναλυτές της εκπαίδευσης δηλώνουν ότι εάν δεν είχαμε μπροστά μας τα αποτελέσματα μιας οικονομικής κρίσης θα γινόμασταν μάρτυρες νέας «απογείωσης» της εξόδου φοιτητών από τη χώρα.
