Κάθετη πτώση στην κατανάλωση τσιγάρων, η οποία συνεπάγεται τη φθίνουσα πορεία των κρατικών εσόδων από τη φορολογία, και στροφή των καπνιστών είτε στην παράνομη αγορά των λαθραίων προϊόντων καπνού είτε στις λεγόμενες «φθηνές» μάρκες του 1,80 ευρώ και στο στριφτό τσιγάρο διαπιστώνουν οι ιδιοκτήτες περιπτέρων της Ελλάδας. Σύμφωνα με σχετική έρευνα της Ενωσης Ιδιοκτητών Περιπτέρων Ελλάδας, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη από τον περασμένο Μάρτιο, η ζήτηση προϊόντων καπνού συνολικά παρουσιάζει πτώση που φθάνει ακόμη και το 50% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι, ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες περιπτερούχων στο κέντρο της Αθήνας η πτώση ξεπερνά το 60%. Παράλληλα παρατηρείται έκρηξη στο παράνομο εμπόριο λαθραίων τσιγάρων, ενώ πολλοί «θεριακλήδες» στρέφονται στα φθηνά πακέτα του 1,80 ή των 2 ευρώ, ωστόσο, όπως υποστηρίζουν οι περιπτερούχοι, η ζήτησή τους δεν ευνοεί την αύξηση του πραγματικού τζίρου τους, αφού αφαιρεθούν οι φορολογικές επιβαρύνσεις.

Με τις αλλεπάλληλες όμως αυξήσεις στον συνολικό ειδικό φόρο κατανάλωσης και τη μείωση στον ειδικό φόρο κατανάλωσης, καθώς και τις αυξήσεις του ΦΠΑ, η μέση διαφορά μεταξύ των ακριβών τσιγάρων, που καθίστανται ακριβότερα, και των φθηνών από περίπου 1,20 ευρώ σκαρφαλώνει πλέον σε 1,40 ευρώ, ενώ αναμένεται να ξεπεράσει τα 2,70 ευρώ, μετά και την προς τα επάνω προσαρμογή των τιμών, λόγω της τελευταίας αύξησης της φορολογίας (Μάιος 2010).

Μάλιστα οι περιπτερούχοι επι σημαίνουν ότι με τα ως σήμερα φορολογικά δεδομένα η αύξηση από τον ειδικό φόρο στα καπνικά προϊόντα κατά το τρέχον έτος θα είναι πολύ μικρή σε σχέση με τα προσδοκώμενα από πλευράς υπουργείου Οικονομικών, με αποτέλεσμα, όπως εκτιμούν, να υπάρχει απόκλιση ακόμη και 1 δισ. ευρώ στα δημόσια έσοδα.

Οι υπολογισμοί αυτοί έχουν ως βάση την ήδη πτωτική πορεία της ζήτησης στα προϊόντα καπνού, ειδικά εκείνα στα οποία έχει αυξηθεί η τιμή πώλησής τους και συνακόλουθα θα απέφεραν μεγαλύτερα έσοδα στον κρατικό κουμπαρά, την παρατηρούμενη στροφή στο παράνομο εμπόριο και την καταναλωτική μετακίνηση των καπνιστών σε φθηνότερες μάρκες και εμπορικά σήματα. Παράλληλα, λόγω της αυξανόμενης παράνομης διάθεσης, το κράτος χάνει επιπλέον 160 εκατ. ευρώ για κάθε 1 δισεκατομμύριο λαθραίων τσιγάρων που κυκλοφορεί στην αγορά και καταλήγει στις τσέπες των καπνιστών.

Οι περιπτερούχοι καταθέτουν και μια δέσμη προτάσεων και μέτρων για την ανάσχεση του φαινομένου της μειωμένης ζήτησης και της συνεπαγόμενης καθίζησης των κρατικών εσόδων. Ετσι προτείνουν την υιοθέτηση φορολογικών μέτρων ως απόλυτο ποσό φόρου ανά πακέτο, αποσυνδέοντάς τα από τις εκάστοτε λιανικές τιμές που θέτουν οι καπνοβιομηχανίες, προκειμένου να καλύπτονται και να προστατεύονται και τα κρατικά έσοδα από τη στροφή των καταναλωτών και την επιλογή των φθηνών τσιγάρων. Επικαλούνται μάλιστα παραδείγματα άλλων ευρωπαϊκών κρατών, όπως της Πολωνίας, όπου ο αναλογικός φόρος, που στην Ελλάδα είναι 58,43% της τιμής, είναι 31,4%, ενώ ο πάγιος, που στην Ελλάδα είναι 13,7 ευρώ ανά 1.000 τσιγάρα, είναι 36,3 ευρώ ανά 1.000 τσιγάρα, ή της Ουγγαρίας, όπου αντιστοίχως ο αναλογικός φόρος είναι 28,3% και ο πάγιος ανά 1.000 τσιγάρα είναι 34,4 ευρώ.

Η γνώμη τριών περιπτεράδων
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΑΜΗΣ

«Αν και βρίσκομαι μόνο μία εβδομάδα στο πόστο, διαπιστώνω ότι ο κόσμος δύσκολα πλέον αγοράζει πολλά πακέτα τσιγάρων ή άλλα προϊόντα καπνού, όπως καπνό ή πουράκια. Οι παλιότεροι συνάδελφοι λένε ότι πωλούσαν ακόμη και 150-200 πακέτα την ημέρα, χώρια τα υπόλοιπα προϊόντα καπνού ή τα συνακόλουθα, όπως χαρτάκια και αναπτήρες. Κάθε ημέρα θα πωληθούν γύρω στα 60 πακέτα, και τα περισσότερα θα είναι οι δημοφιλείς μάρκες, εκείνες που διαφημίζονται περισσότερο και έχουν ούτως ή άλλως, αν όχι υψηλή, σταθερή κατανάλωση».

ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΑΠΡΑΪΛΗΣ

«Η αγορά του τσιγάρου έχει πέσει κατά 60%-70%. Οι καπνιστές έχουν στραφεί στον καπνό, που θεωρείται οικονομικότερη λύση. Πολλοί έχουν ανακαλύψει τη “φάμπρικα” του λαθραίου και τους προωθητές του, στην Ομόνοια, στη Σωκράτους και στην Αθηνάς, όπου στέκονται με τις βαλίτσες και πωλούν πακέτα αμφίβολης προέλευσης και σίγουρα πολύ κακής ποιότητας για 1 ή ακόμη και μισό ευρώ, χωρίς έλεγχο και χωρίς κρατική παρέμβαση καταστολής του φαινομένου. Πάντως πολλούς κωδικούς και πακέτα φθηνών τσιγάρων τα έχουμε ήδη αφαιρέσει από τα ράφια. Παρά τη ζήτησή τους δεν αποφέρουν κέρδος στο περίπτερο».

ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ ΣΟΦΙΑΝΟΥ

«Η αγορά καπνού και τσιγάρων έχει πέσει κάθετα με τις συνεχείς αυξήσεις της φορολογίας και τις αλλεπάλληλες επιβαρύνσεις. Ο κόσμος δεν αγοράζει με τους ρυθμούς που ψώνιζε. Η πτώση πρέπει να είναι πάνω από 30%. Στο περίπτερο, λόγω και του χαμηλού τελικού τζίρου που καταλήγει στις τσέπες μας όσο και της μικρής ζήτησης, δεν κάνω παραγγελίες για τα λεγόμενα φθηνά τσιγάρα των 1,80-2 ευρώ καθώς με την αφαίρεση των φόρων και των άλλων κρατήσεων στην τσέπη του περιπτερά δεν μένουν πάνω από 2-6 λεπτά του ευρώ στο πακέτο».