ΑΝΗΣΥΧΙΑ επικρατεί στην ελληνοεβραϊκή κοινότητα μετά την πυρπόληση της ιστορικής Συναγωγής των Χανίων. Η Ελλάδα αποτελεί τη δεύτερη χώρα της Δυτικής Ευρώπης μετά τη Γαλλία όπου ένας οίκος θρησκευτικής λατρείας παραδίδεται στην πυρά. Χαρακτηριστικό της ανησυχίας που κυριαρχεί είναι τα όσα αναφέρει σε επιστολή του προς τον πρωθυπουργό κ. Γ. Παπανδρέου ο πρόεδρος της ιστορικής Ισραηλιτικής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης, της mandre d΄ Ιsrael
κ. Δαυΐδ Σαλτιέλ, ο οποίος καλεί την πολιτεία να τεθεί επικεφαλής του αγώνα κατά του αντισημιτισμού στην Ελλάδα. Οπως μάλιστα επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου κ. Μωυσής Κωνσταντίνης «στις έξι δεκαετίες της ζωής μου ακόμη και όταν υπηρέτησα στο τότε βασιλικό πολεμικό ναυτικό δεν βίωσα ποτέ αντισημιτικά φαινόμενα από τους χριστιανούς συμπατριώτες μου. Τώρα όμως ανησυχώ ». Ανήσυχος δηλώνει και ο κ. Χάιντς Κούνιο από τη Θεσσαλονίκη ο οποίος έχοντας στο χέρι χαραγμένο τον αριθμό 109565 βίωσε, όπως
και χιλιάδες άλλοι ομόθρησκοί του, τη φρίκη στο Αουσβιτς. « Πρέπει να αντιδράσουμε» τονίζει και προσθέτει: «Φοβάμαι μήπως το θηρίο του φασισμού ξυπνάει και πάλι ». Οσον αφορά τους δράστες λέει ότι δεν μπορεί να διανοηθεί πως πίσω από τα χτυπήματα βρίσκονται έλληνες χριστιανοί. Οι έλληνες χριστιανοί, συνεχίζει, «διαθέτουν μεγάλο σεβασμό στη θρησκεία.Είναι θεοσεβούμενοι και ξέρουν να σέβονται τη θρησκεία του άλλου. Αν είναι χριστιανοί Ελληνες τότε πρόκειται για άτομα που έχουν παραστρατήσει από τη διδασκαλία του Θεού και είναι φανατικοί».
O αριθμός των μελών της εβραϊκής κοινότητας στην Κρήτη δεν ξεπερνά τα δάχτυλα του ενός χεριού καθώς σχεδόν η συντριπτική πλειονότητά της εξολοθρεύτηκε όταν βυθίστηκε στο Αιγαίο το πλοίο Ταναΐς που τους μετέφερε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οσο για την ιστορικής σημασίας Συναγωγή των Χανίων αποτελεί μία από τις παλαιότερες που διασώζονται στον ελλαδικό χώρο αλλά λειτουργεί ελάχιστες φορές τον χρόνο καθώς δεν έχει ραβίνο. Κι όμως την τελευταία εβδομάδα αυτή η κοινότητα και η Συναγωγή απασχόλησαν τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς δύο φορές σε μία βδομάδα δέχθηκαν χτυπήματα αντισημιτών, μερικές μάλιστα ημέρες πριν από τις τελετές μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι, όταν έγινε η πρώτη προσπάθεια πυρπόλησης, η Συναγωγή σώθηκε εξαιτίας της σωτήριας παρέμβασης ενός Παλαιστινίου και ενός Αλβανού.
Τo State Department, η ευρωπαϊκή προεδρία, η κυβέρνηση του Ισραήλ, δεκάδες ομογενειακές οργανώσεις, με πρώτους τους ΑΧΕΠΑΝΣ και τον άλλοτε πρόεδρο του Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού κ. Αντριου Αθενς, καθηγητές Πανεπιστημίου, εξέφρασαν την αντίθεση και τον αποτροπιασμό τους στα γεγονότα των Χανίων. Οι ηγέτες πολλών εβραϊκών οργανώσεων του εξωτερικού τόνισαν με ανακοινώσεις τους την ανάγκη άμεσης σύλληψης των δραστών καθώς δεν είναι λίγοι εκείνοι που αποδίδουν το φαινόμενο σε ακραίες οργανώσεις. Οι αστυνομικές αρχές του νησιού τα τελευταία εικοσιτετράωρα δέχθηκαν έντονες πιέσεις για τον εντοπισμό και τη σύλληψη των δραστών ενώ πολλοί τούς πιστώνουν αδράνεια καθώς δεν έλαβαν ειδικά μέτρα όταν σημειώθηκαν τα πρώτα γεγονότα.
Ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου κ. Κωνσταντίνης εκτιμά ότι πίσω από την πυρπόληση της Συναγωγής βρίσκονται ακραίες οργανώσεις. Και ο γνωστός, εβραίος το θρήσκευμα, δημοσιογράφος κ. Ζακ Κοέν δηλώνει στο «Βήμα» ότι «θα πέσω από τα σύννεφα αν οι δράστες είναι μετανάστες». Οπως προσθέτει χαρακτηριστικά «δεν διαθέτω κάποια στοιχεία, όμως η διαίσθησή μου δεν μου δείχνει ότι είναι μετανάστες πίσω από το χτύπημα».
Γέννημα-θρέμμα των Χανίων, ο Μητροπολίτης Γερμανίας κ. Αυγουστίνος δηλώνει έκπληκτος από το ενδεχόμενο ότι μπορεί να υπάρχει συμμετοχή ελλήνων χριστιανών στα γεγονότα. «Δεν μπορώ να το πιστέψω. Ολοι, χριστιανοί και εβραίοι, ζήσαμε τη λαίλαπα του ναζισμού. Ιδιαίτερα στη γενέτειρά μου την Κρήτη που εκατοντάδες άνθρωποι διώχθηκαν και εκτελέστηκαν- ανάμεσά τους και οι εβραίοι συμπατριώτες μας ».
Σύμφωνα με τους ηγέτες των ελληνικών εβραϊκών κοινοτήτων τα τελευταία δύο χρόνια στον ελλαδικό χώρο έχουν εκδηλωθεί πολλές αντισημιτικές πράξεις. Στα Χανιά και στα Ιωάννινα, όπου επανειλημμένα έχουν ξεθαφτεί σοροί νεκρών από το εβραϊκό νεκροταφείο, τούς κάνει να δηλώνουν ότι στη χώρα μας υπάρχει αντισημιτισμός που εκπορεύεται από ακροδεξιές οργανώσεις. Μάλιστα ο ίδιος ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης δηλώνει διά της επιστολής του στον Πρωθυπουργό ότι οι πράξεις αυτές δείχνουν αντισημιτισμό ο οποίος, όπως επισημαίνει, « δεν έχει θέση στη σύγχρονη δημοκρατική Ελλάδα και πρέπει να καταπολεμηθεί και να εξαλειφθεί διά παντός και η ελληνική πολιτεία οφείλει να τεθεί επικεφαλής του αγώνα αυτού».
Σχεδόν όλοι οι έλληνες εβραίοι ζητούν να σταματήσει το φαινόμενο εν τη γενέσει του. «Πρέπει να αντιδράσουμε, αλλιώς το θηρίο του ναζισμού, του φασισμού, θα ξυπνήσει» επισημαίνει ο κ. Κούνιο. Και ο κ. Ζακ Κοέν δηλώνει ότι αν « οι επίσημες ελληνικές αρχές δεν σταματήσουν να αδιαφορούν και δεν καταδικάζουν άμεσα τα φαινόμενα τότε γρήγορα η Ελλάδα θα φέρει τον αντισημιτισμό στο επόμενο επίπεδο το οποίο θα είναι οι επιθέσεις κατά ανθρώπων ».
Ο κ. Πολ Χάγουελ, εβραίος της Θεσσαλονίκης, δηλώνει την ντροπή του για την εκκωφαντική, όπως τη χαρακτηρίζει, σιωπή του πολιτικού κόσμου. Μέλος του ΔΣ του Εβραϊκού Μουσείου, ο κ. Χάγουελ τονίζει ότι αυτό που « χρειάζεται είναι παιδεία για την εμπέδωση ότι ο εβραίος Ελληνας είναι Ελληνας.Το ζητούμενοδεν είναι αν οι δράστες τυγχάνουν Ελληνες ή αλλοδαποί,προβοκάτορες ή όχι.Το ζητούμενο είναι η αντίδραση της κοινωνίας,των πολιτών ασχέτως θρησκεύματος, του Κράτους, της Εκκλησίας της Ελλάδος.Το ευκταίο ήταν και είναι λ.χ. η άμεση και καθολική καταδίκη από σύσσωμο τον πολιτικό κόσμο, κάτι πολύ σύνηθες σε περίπτωση τρομοκρατικής ενέργειας. Η πραγματικότητα όμως,και ως Ελληνας ντρέπομαι γι΄ αυτό,είναι το εντελώς αντίθετο:εκκωφαντική σιγή τις πρώτες μέρες,με το σταγονόμετρο οι δηλώσεις τις επόμενες μέρες ». Πολυεθνική η ομάδα των δραστών
Oι εικόνες από τις κάμερες του κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης των χώρων της εβραϊκής Συναγωγής και οι πληροφορίες που κατάφεραν να συλλέξουν οι αξιωματικοί της Ασφαλείας Χανίων, τους οδήγησαν στα ίχνη των δραστών της διπλής εμπρηστικής επίθεσης που έγινε πριν από μερικές ημέρες. Οι άνδρες της ΕΛ.ΑΣ. συνέλαβαν δύο υπηκόους Μεγάλης Βρετανίας ηλικίας 33 και 23 ετών και έναν 24χρονο Ελληνα, ενώ αναζητούνται δύο Αμερικανοί. Αστυνομικές πηγές ανέφεραν ότι οι συλληφθέντες διαμένουν στα Χανιά και εργάζονται σε νυχτερινά κέντρα της περιοχής ως «πορτιέρηδες» και σερβιτόροι. Οταν ρωτήθηκαν από τους αστυνομικούς τι ήταν αυτό που τους οδήγησε στους εμπρησμούς, σύμφωνα με πληροφορίες υποστήριξαν ότι δεν τους άρεσε να βλέπουν τους εβραίους στην πόλη των Χανίων. Μέχρι στιγμής δεν έχει προκύψει συμμετοχή των κατηγορουμένων σε ακροδεξιές οργανώσεις.
Από την έρευνα των αστυνομικών προέκυψε ότι τη φωτιά, η οποία ξέσπασε στις 5 Ιανουαρίου, την έβαλε ένας από τους Αμερικανούς ενώ τη δεύτερη, η οποία εκδηλώθηκε στις 16 Ιανουαρίου, ένας από τους αλλοδαπούς οι οποίοι συνελήφθησαν. Και στις δύο περιπτώσεις οι συνεργοί τους παρέμεναν εκτός του κτιρίου, εποπτεύοντας τον χώρο.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία καταδικάζει
Με επιστολή του προς τον κ. Κωνσταντίνη ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος καταδίκασε τα γεγονότα και δήλωσε τη συμπαράστασή του στους έλληνες εβραίους. Και όπως εκτιμάται αυτή η επιστολή – η οποία εστάλη τρία εικοσιτετράωρα μετά τα γεγονότα- «έσωσε την τιμή των όπλων» καθώς ουδείς κληρικός είχε λάβει θέση δημόσια. Το γεγονός προκάλεσε πολλά ερωτηματικά αφού κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής πολλοί ιεράρχες που υπηρετούσαν στον ελλαδικό χώρο με πρώτους τον τότε Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό Παπανδρέου και τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιο Αλεξιάδη περιέθαλψαν, στήριξαν και πολλές φορές διέσωσαν έλληνες εβραίους με κίνδυνο ακόμη και την ίδια τους τη ζωή.
Ως και σήμερα ουδείς ορθόδοξος κληρικός έχει επισκεφθεί την κατεστραμμένη συναγωγή και επί τέσσερα εικοσιτετράωρα οι ιεράρχες της Εκκλησίας της Κρήτης σιωπούσαν.
Ο Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου της ημιαυτόνομης Εκκλησίας της Κρήτης και καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κ. Ανδρέας μιλώντας στο «Βήμα» τονίζει ότι τέτοιου είδους «εκδηλώσεις βίας και φανατισμού είναι καταδικαστέες από οπουδήποτε και αν προέρχονται και εναντίον όποιου και αν στρέφονται». Ιδιαίτερα, όπως προσθέτει, στον «αιώνα μας που δίνονται αγώνες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης για τον σεβασμό των θρησκειών και των πολιτισμών».
Τα φαινόμενα αυτά « για να αντιμετωπιστούν χρειάζεται η καλλιέργεια της κοινωνίας και του σεβασμού της πίστης και της θρησκείας. Και πάνω απ΄ όλα η καλλιέργεια του μηνύματος του Ευαγγελίου στις καρδιές όλων μας » δηλώνει ο Μητροπολίτης Γερμανίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως επισημαίνεται από την πλευρά των ελλήνων εβραίων δηλώσεις δεν υπήρξαν και από ιεράρχες της Ελλαδικής Εκκλησίας για τις επανειλημμένες καταστροφές του νεκροταφείου των Ιωαννίνων.
