Ενας από τους ελάχιστους σημαντικούς υγρότοπους της Αττικής απειλείται με καταστροφή. Αν τελικά υλοποιηθούν τα σχέδια για τη διευθέτηση της κοίτης του ποταμού Ερασίνου- με σημείο εκκίνησης τον υγρότοπο της Βραυρώνας- περίπου το ένα τρίτο του βιοτόπου θα πληγεί, όπως καταγγέλλουν περιβαλλοντολόγοι. Στην περιοχή- ανήκει στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Νatura 2000- έχουν καταγραφεί σπάνια είδη ζώων και 176 είδη πουλιών, εκ των οποίων πολλά θεωρούνται απειλούμενα. Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία προσέφυγε πριν από λίγες ημέρες στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας τη διακοπή της δημοπράτησης του έργου για τη διευθέτηση του ρέματος Ερασίνου. Προχθές έστειλε επιστολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στα αρμόδια υπουργεία καταγγέλλοντας ότι καταπατείται η κοινοτική νομοθεσία, η οποία προβλέπει τη διατήρηση της ακεραιότητας των περιοχών Νatura και την ουσιαστική εξέταση εναλλακτικών λύσεων για έργα που ενδέχεται να τις επηρεάσουν. Οπως αναφέρουν μέλη της περιβαλλοντικής οργάνωσης είναι οξύμωρο το γεγονός ότι «από το ίδιο χρηματοδοτικό μέσο (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον) από το οποίο είχε πριν από 10 χρόνια χρηματοδοτηθεί μελέτη για τη σωτηρία του υγροτόπου (για λογαριασμό του Οργανισμού Αθήνας) σήμερα προσπαθούν να χρηματοδοτήσουν τα έργα καταστροφής του, αγνοώντας τις προηγούμενες μελέτες».
Η υλοποίηση των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας στην καρδιά του υγροτόπου της Βραυρώνας, σύμφωνα με την υπεύθυνη πολιτικής της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας κυρία Μαλαμώ Κορμπέτη, θα έχει ως άμεση συνέπεια «την ολοσχερή καταστροφή μεγάλου μέρους της περιοχής Νatura». Ο υγρότοπος, όπως αναφέρει η ίδια μιλώντας στο «Βήμα», κινδυνεύει να απολέσει περίπου 50 στρέμματα, δηλαδή το ένα τρίτο της έκτασής του και το πιο αξιόλογο από οικολογικής απόψεως.
Με βάση τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους του έργου προβλέπεται μεταξύ άλλων η διευθέτηση της σημερινής κοίτης του ποταμού Ερασίνου σε μήκος 5,5 χιλιομέτρων. Στο τμήμα των εκβολών του ποταμού η διατομή θα έχει πλάτος 45 μέτρων. Θα συνοδεύεται δε από ανάχωμα ύψους 3 μέτρων και συνολικού πλάτους 17,5 μέτρων που θα διατρέχει τη νότια όχθη της διευθετημένης κοίτης σε ολόκληρο το μήκος της, εντός της ζώνης Α του υγροτόπου, δηλαδή για 850 μέτρα. «Η διευθετημένη κοίτη θα επενδυθεί με λιθοπλήρωτα συρματοκιβώτια,θα χάσει δηλαδή το φυσικό της υπόστρωμα,το υγροτοπικό έδαφος που αποτελεί μία από τις βασικές συνιστώσες του οικοσυστήματος, υπόστρωμα ανάπτυξης της υγροτοπικής βλάστησης και καταφύγιο για πολλούς υδρόβιους οργανισμούς κατά την ξηρή περίοδο του έτους» σημειώνει ο επιστημονικός διευθυντής της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας κ. Τ. Δημαλέξης.
Ο σχεδιασμός των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής έχει ξεκινήσει εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία, με τρόπο αποσπασματικό, αφού έχουν διαχωριστεί επιμέρους τμήματα του έργου (ταμιευτήρας ανάσχεσης πλημμυρών, διευθέτηση του ανάντη τμήματος του Ερασίνου) από το έργο της διευθέτησης του κάτω ρου. Ετσι, όπως καταγγέλλει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, δεν υπάρχει ούτε ολοκληρωμένος σχεδιασμός. «Για παράδειγμα, χωρίς τον ταμιευτήρα ανάσχεσηςδεν είναι δυνατόν να υπάρξει ελεγχόμενη τροφοδότηση του υγροτόπου με νερό,αν και αυτό προβλέπεται από τη Μελέτη Περιβαλλοντικών
Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου της κατάντη διευθέτησης» εξηγεί ο κ. Δημαλέξης.
Σύμφωνα με την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (είχε εκπονηθεί το 1999 για λογαριασμό του Οργανισμού Αθήνας) αλλά και τη ΜΠΕ του έργου, ο υπόγειος υδροφορέας στην ευρύτερη περιοχή των εκβολών Ερασίνου βρίσκεται σε βάθος 0,2 ως 5 μέτρων, εμπλουτίζεται δε από τις βροχοπτώσεις αλλά κυρίως από την κοίτη του ποταμού, η οποία σε μεγάλο μήκος είναι υπόγεια. Με τη διευθέτηση του ποταμού, όπως σημειώνει ο κ. Δημαλέξης, μεγάλο μέρος των επιφανειακών κατακρημνίσεων θα οδηγείται από τη διευθετημένη κοίτη (ανοιχτό αγωγό) γρήγορα στη θάλασσα και δεν θα καταλήγει στον υδροφορέα όπως συμβαίνει σήμερα.
Η προοπτική αυτή, σε συνδυασμό με την ύπαρξη εκατοντάδων παράνομων γεωτρήσεων, μπορεί να οδηγήσει σε πτώση της στάθμης του υδροφορέα, με επιπτώσεις στις αρδευόμενες καλλιέργειες, αλλά και στην προστατευόμενη περιοχή. «Μετά τον Σχινιά και το Ολυμπιακό Κωπηλατοδρόμιο που κατέστρεψε σημαντικό τμήμα τού εκεί υγροτόπου, έρχεται σήμερα η σειρά του δεύτερου και τελευταίου υγρότοπου Νatura της Αττικήςνα δεχτεί τη “φροντίδα” του ΥΠΕΧΩΔΕ» σημειώνει ο επιστημονικός διευθυντής της Ορνιθολογικής, προτρέποντας τους πολίτες να επισκεφτούν τη Βραυρώνα για να διαπιστώσουν τι θα χάσουν αν επιτρέψουν να γίνουν τα συγκεκριμένα έργα.
Η διευθέτηση της κοίτης του ποταμού, σύμφωνα με τους ειδικούς της περιβαλλοντικής οργάνωσης, θα καταστρέψει τα υπολείμματα φυσικών παραποτάμιων βιοτόπων (δενδρώδεις και θαμνώδεις συστάδες, καλαμώνες), πολύτιμων για την πανίδα. Ακόμη, η επιτάχυνση της κίνησης του νερού (χαρακτηριστικό όλων των διευθετήσεων σε σύγκριση με τις φυσικές κοίτες) θα αλλάξει και τους ρυθμούς απόθεσης φερτών στις εκβολές, γεγονός που θα επηρεάσει άμεσα τους παράκτιους και θαλάσσιους οικοτόπους της περιοχής.
Ο υγρότοπος της Βραυρώνας αποτελεί μια όαση, η οποία επιτρέπει την επιβίωση προστατευόμενων υδρόβιων οργανισμών όπως η ντάσκα (ενδημικό ψάρι) και η ποταμοχελώνα και σπάνιων ειδών όπως οι νυχτερίδες. Με τη διευθέτηση όμως της κοίτης του Ερασίνου η εικόνα θα αλλάξει αφού, όπως αναφέρει ο κ. Δημαλέξης, η παροχή νερού στον υγρότοπο κατά την ξηρή περίοδο του έτους θα μειωθεί ή θα μηδενιστεί. Και καταλήγει: «Οι αρχαίοι μας πρόγονοι έφτιαξαν τον ναό της Αρτέμιδος, προστάτιδας της φύσης, στην περιοχή της Βραυρώναςεπειδή εκεί υπήρχε υγρότοπος. Η καταστροφή του δεν θα υποβαθμίσει μόνο τη φύση αλλά και τον αρχαιολογικό χώρο, στερώντας του ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του πολύτιμου αττικού τοπίου που τον περιβάλλει».
