ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ έργο- αυτή τη φορά οι Νέοι Αυτοκινητόδρομοι Αττικής- έχει προκαλέσει και πάλι έριδες στην ελληνική κοινωνία. Στη μια πλευρά του… μετώπου, το ΥΠΕΧΩΔΕ και όσοι ωφελούνται από την κατασκευή του έργου το χαρακτηρίζουν ως ένα «πολύ σημαντικό περιβαλλοντικό έργο με το οποίο θα αντιμετωπιστεί το σημερινό κυκλοφοριακό χάος». Στην άλλη πλευρά, κάτοικοι
και δήμαρχοι των περιοχών από όπου θα διέρχονται οι νέοι αυτοκινητόδρομοι, κοινωνικοί φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις υπογραμμίζουν ότι θα καταστρέψουν το οικοσύστημα του Υμηττού, ενώ δεν θα αποτρέψουν μακροπρόθεσμα τη διερχόμενη, σήμερα υπερτοπική κυκλοφορία οχημάτων από το επιβαρημένο οδικό δίκτυο. Στην κατασκευή κάθε μεγάλου έργου, τα κέρδη και οι ζημιές «ζυγίζονται» ανάλογα με την οπτική, το όραμα και τις προτεραιότητες όσων τάσσονται υπέρ ή κατά ενός σχεδιασμού. Και στην περίπτωση της χάραξης των
νέων αυτοκινητοδρόμων της Αττικής, σε συνδυασμό με το προσχέδιο του νέου Προεδρικού Διατάγματος για τον Υμηττό, βαρύνουν στον δημόσιο διάλογο τα υπέρ και τα κατά, είτε ως συμβολή στην κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση της Αθήνας, μαζί με την προοπτική ανάπτυξης των περιοχών όπου καταλήγουν, είτε από την άλλη πλευρά ως πριμοδότηση του ΙΧ, αντί για πολιτικές αποθάρρυνσής του, περιβαλλοντική υποβάθμιση του βουνού, ατού για έκρηξη της δόμησης, αλλά και της επιχειρηματικής δραστηριότητας για λίγους. Πάντως, οι αρμόδιοι υπόσχονται
ότι οι περιοχές που ταλαιπωρούνται από τη διαμπερή (υπερτοπική κίνηση) θα ανακουφιστούν, θα αυξηθούν οι μέσες ταχύτητες και θα μειωθούν οι ρύποι από το «σταμάτα- ξεκίνα». Ωστόσο, κοινωνικοί και επιστημονικοί φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις αντιτείνουν ότι η «νέα ανάπτυξη» θα φέρει νέα κυκλοφορία στις περιοχές που διασχίζουν, οι οδικοί άξονες θίγουν αρχαιολογικούς τόπους, δάσος και συνολικά το οικοσύστημα του Υμηττού, ενώ θα γίνει «χρυσοτόκος όρνιθα» για τα επιχειρηματικά συμφέροντα.
ΤΑ ΚΕΡΔΗ
* Τα οχήματα υπάρχουν και πρέπει να διοχετευτούν εκτός του αστικού ιστού. Οι Νέοι Αυτοκινητόδρομοι Αττικής, σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ, είναι ένα στρατηγικό έργο για την Αττική, καθώς σταματούν οι περιπορείες των αυτοκινήτων από και προς το κέντρο, αλλά και τις παραλίες της Αττικής, και μειώνονται σημαντικά τα οχηματοχιλιόμετρα με οφέλη περιβαλλοντικά, ενεργειακά και οικονομικά.
* Για να διανυθούν σήμερα τα 14,5 χλμ. από τον ανισόπεδο κόμβο της Κατεχάκη ως τη λεωφόρο Ποσειδώνος, σε ώρες εκτός αιχμής, οι οδηγοί δαπανούν πάνω από 40 λεπτά, εντός του οικιστικού ιστού. Ο χρόνος αυτός θα περιοριστεί στα 8 με 10 λεπτά εκτός του οικιστικού ιστού. Αντίστοιχα, για τη διαδρομή από τον ανισόπεδο κόμβο της Κατεχάκη ως τα νότια παράλια απαιτείται σήμερα περίπου μία ώρα, ενώ με τον νέο οδικό άξονα μέσω της μεγάλης Σήραγγας Υμηττού ο χρόνος αυτός περιορίζεται στα 13 με 15 λεπτά.
* Οι νέοι οδικοί άξονες οργανώνουν την ανάπτυξη των περιοχών της Ανατολικής και της Νότιας Αττικής. Στο τμήμα από τον ανισόπεδο κόμβο Μεσογείων ως τον ημικόμβο Βάρης- Κορωπίου για την προστασία του περιβάλλοντος και την αποφυγή δημιουργίας κινήτρων για νέα δόμηση αποφεύγονται οι ενδιάμεσοι ανισόπεδοι κόμβοι.
* Μπαίνουν οι βάσεις για την απευθείας διοχέτευση της κυκλοφορίας από το νότιο και ανατολικό Λεκανοπέδιο, προς την Εθνική οδό Αθηνών- Λαμίας, με την προβλεπόμενη επέκτασή του ως την Εθνική οδό, στην περιοχή Αφιδνών, μήκους 25 χλμ., οπότε θα εκτονώνει σχεδόν το μισό Λεκανοπέδιο. * Θα αντιμετωπιστεί το σημερινό κυκλοφοριακό χάος στον κεντρικό δρόμο της Καισαριανής με την κατασκευή σήραγγας μέσα από τη γειτονική Πανεπιστημιούπολη, απελευθερώνοντας την περιοχή από τη διαμπερή κυκλοφορία. * Με τη μείωση των διανυόμενων αποστάσεων και των συνολικών χρόνων διαδρομών, καθώς και με την αύξηση των μέσων ταχυτήτων, περιορίζεται η ατμοσφαιρική ρύπανση στο Λεκανοπέδιο. Σύμφωνα με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, δεν παρατηρείται σημαντική επιβάρυνση πλησίον κατοικιών για όλους τους εξεταζόμενους ρύπους (διοξείδια του αζώτου και του θείου, μονοξείδιο του άνθρακα και μικροσωματίδια). * Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο συμφωνεί με την κατασκευή των έργων και τις περιβαλλοντικές μελέτες, κάνοντας παράλληλα συγκεκριμένες παρατηρήσεις-επισημάνσεις, οι οποίες θα ενσωματωθούν στην τελική λύση, όπως επισημαίνει σε ανακοίνωσή του το ΥΠΕΧΩΔΕ, προκειμένου να προστατευθούν οι αρχαιολογικοί χώροι και οι αρχαιότητες που θα βρεθούν στον δρόμο του έργου.
* Τα διόδια στα νέα κομμάτια που θα κατασκευαστούν μπορεί να είναι φθηνότερα από αυτά της υφιστάμενης Αττικής οδού (2,70 ευρώ), αλλά σε καμία περίπτωση ακριβότερα. Η πληρωμή των διοδίων θα γίνεται ανάλογα με τα διανυόμενα χιλιόμετρα και το σύστημα πληρωμής θα είναι μεικτό, δηλαδή ηλεκτρονικό και χειροκίνητο.
* Οι Νέοι Αυτοκινητόδρομοι Αττικής είναι ένα πολύ σημαντικό περιβαλλοντικό έργο. Επελέγη η λύση της σχεδόν πλήρους υπογειοποίησης στις παρυφές του Υμηττού προς Βύρωνα, Ηλιούπολη και Αργυρούπολη. Ετσι προστατεύεται πλήρως το περιβάλλον του Υμηττού. ΟΙ ΖΗΜΙΕΣ
▅ Στον ανισόπεδο κόμβο Σακέτα θα κοπούν 3.800 δένδρα, ενώ ο κόμβος επεκτείνεται πλησίον των αρχαίων λατομείων και της διατηρητέας Μονής Αγίου Γεωργίου Κουταλά. Σύμφωνα με την Πρωτοβουλία Πολιτών για την Προστασία του Υμηττού, οι επιπτώσεις που θα προκληθούν από την κατασκευή του κόμβου και της εισόδου της σήραγγας Υμηττού στα πευκοδάση του Αισθητικού Δάσους Καισαριανής θα είναι μη αναστρέψιμες.
▅ Στην περιοχή του ημικόμβου Κύπρου, στα όρια των δήμων Αργυρούπολης- Γλυφάδας- Ελληνικού για την κατασκευή του έργου θα απαιτηθεί η αποψίλωση 130 υψηλόκορμων δένδρων, δηλαδή η εξαφάνιση ενός μικρού πάρκου.
▅ Οι περιοχές από τις οποίες προβλέπεται να περάσουν οι νέοι αυτοκινητόδρομοι στον Υμηττό περιλαμβάνονται στην Α΄ και Β΄ Ζώνη Προστασίας του βουνού, καθώς και εντός της περιοχής Νatura, όπως επισημαίνει η υπεύθυνη πολιτικής για το φυσικό περιβάλλον στο WWF Ελλάς κυρία Ιόλη Χριστοπούλου.
▅ Ο νέος ανατολικός οδικός άξονας, εκτός των δασικών χώρων που διασχίζει, κινείται εντός του αρχαιολογικού χώρου Κόντρα Γκλιάντε, στο Κίτσι.
▅ Η λύση του κυκλοφοριακού αναζητείται στις ίδιες τις λογικές που το δημιούργησαν και το οξύνουν, όπως αυτή της πριμοδότησης της χρήσης του ΙΧ αυτοκινήτου.
▅ Ο ανισόπεδος κόμβος Σακέτα θα διοχετεύσει ένα μεγάλο αριθμό οχημάτων προερχόμενων από τα Μεσόγεια και το νέο αεροδρόμιο, μέσω της σήραγγας Υμηττού, προς το ήδη προβληματικό οδικό δίκτυο του Δήμου Βύρωνα και αντιστρόφως. Σοβαρά προβλήματα αναμένεται να δημιουργηθούν στην έξοδο προς τη λεωφόρο Ούλοφ Πάλμε.
▅ Ο ημικόμβος Ηλιούπολης, συνδεόμενος με το οδικό δίκτυο των δήμων Ηλιούπολης και Αργυρούπολης, αναμένεται να δημιουργήσει σοβαρά κυκλοφοριακά προβλήματα, όπως και ο ημικόμβος Κύπρου, στα όρια των δήμων Αργυρούπολης- Γλυφάδας- Ελληνικού και ο ανισόπεδος κόμβος Βουλιαγμένης.
▅ Η προβλεπόμενη Νοτιοδυτική Περιφερειακή λεωφόρος Υμηττού δεν πρόκειται να αποτρέψει τη διερχόμενη σήμερα υπερτοπική κυκλοφορία οχημάτων από το επιβαρημένο οδικό δίκτυο των δήμων Ηλιούπολης- Αργυρούπολης. Η λεγόμενη «Κατεχάκη- Καρέα – Αλίμου» θα συνεχίσει να λειτουργεί και να χρησιμοποιείται από το 75% περίπου των οχημάτων που σήμερα τη χρησιμοποιούν.
▅ Οι οδικοί άξονες προηγούνται του πολεοδομικού σχεδιασμού και δημιουργούν προϋποθέσεις οικιστικών επεκτάσεων σε περιοχές που δεν έχουν επιλεχθεί ως οικιστικές από το ισχύον και θεσμοθετημένο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας. Σύμφωνα με τον πολεοδόμο κ. Π. Τότσικα από τη Διαδημοτική Επιτροπή για τη Διάσωση του Υμηττού, μια τέτοια περιοχή είναι οι νοτιοανατολικές παρυφές του Υμηττού, πάνω από το Κορωπί και τη Βάρη και μια δεύτερη είναι ο χώρος του πρώην Αεροδρομίου του Ελληνικού. Η νοτιοανατολική πλευρά του Υμηττού αποτελεί φιλέτο οικιστικής επέκτασης. Ακόμη, εμπορικές χρήσεις μεγάλης κλίμακας θα αναπτυχθούν στον κάμπο των Μεσογείων.
▅ Με τον νέο οδικό άξονα το οικοσύστημα θα κατακερματιστεί, ενώ θα υπάρξουν επιπτώσεις από την ατμοσφαιρική ρύπανση και τον θόρυβο στα οικοσυστήματα, τη χλωρίδα και την πανίδα.
▅ Οι αυτοκινητόδρομοι αυτοί θα κατασκευαστούν με σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και θα τους εκμεταλλεύεται οικονομικά, με την είσπραξη των διοδίων, η ανάδοχος εταιρεία. Δεν θα αποτελούν μια δημόσια υποδομή, αλλά μία ακόμη κερδοφόρα επένδυση.
▅ Ακολουθώντας τη διαδρομή των Νέων Αυτοκινητοδρόμων
Κόμβοι προβλημάτων
Ακολουθώντας τα ίχνη των Νέων Αυτοκινητοδρόμων στην ευρύτερη περιοχή του Υμηττού, αποτυπώσαμε τη διαδρομή των νέων αξόνων με βάση τους προβλεπόμενους κόμβους. Από τη λεωφόρο Ούλοφ Πάλμε, στα όρια του Δήμου Καισαριανής και του Δήμου Ζωγράφου, θα ξεκινά οδικός άξονας που θα οδηγεί είτε προς την υφισταμένη Αττική οδό είτε προς τον κόμβο Σακέτα. Η διασταύρωση για να επιλέξει κανείς ποια από τις δύο κατευθύνσεις θα ακολουθήσει διαμορφώνεται από τον προβλεπόμενο κόμβο Καισαριανής, που θα γίνει στο ύψος του σημερινού νεκροταφείου της Καισαριανής, κοντά στο γήπεδο του Εθνικού Αστέρα και στο Θέατρο «Αντώνης Καλογιάννης». Σημείοκλειδί είναι ο κόμβος Σακέτα. Πολλοί τον χαρακτηρίζουν «φαραωνικό» λόγω του τεράστιου όγκου του, μια και από εκεί ανοίγει μια τριπλέτα αυτοκινητοδρόμων. Μέσω ενός τούνελ 3.900 μέτρων οδηγεί από τη μία (βορειοανατολικά) προς Μεσόγεια, όπου βρίσκονται οι υπό ανάπτυξη περιοχές γύρω από το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», και από την άλλη (νότια) προς το Σούνιο, στην παραλιακή ζώνη της Αγίας Μαρίνας- σημείο με ελκυστικές επιχειρηματικές και οικιστικές προοπτικές. Από τον τρίτο αυτοκινητόδρομο (νοτιοδυτικά) οι οδηγοί θα φτάνουν στο Ελληνικό, στην περιοχή του πρώην αεροδρομίου, η οποία επίσης θεωρείται «φιλέτο» και επιχειρηματικός πόλος με σχέδια τουριστικής και οικιστικής ανάπτυξης.
Ο κόμβος Σακέτα θα είναι πολύ κοντά στη Μονή Αγίου Γεωργίου του Κουταλά, αλλά και δίπλα στα λατομεία που υπάρχουν από τους κλασικούς χρόνους (γι΄ αυτό άλλωστε την περασμένη Τετάρτη το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο κάλεσε το ΥΠΕΧΩΔΕ να μεταφέρει το έργο του κόμβου προς τα βορειοδυτικά). Μια περιδιάβασή μας την περασμένη Πέμπτη στην περιοχή όπου προβλέπεται να γίνει ο κόμβος μάς αφήνει έκπληκτους για την ομορφιά του δάσους που απολάμβαναν οι περιπατητές ανάμεσα στα ψηλόκορμα δέντρα, μαζί με τους αραχτούς στα παγκάκια που δεν χόρταιναν την ανοιξιάτικη φύση, τους πιτσιρικάδες στο μικρό γηπεδάκι ποδοσφαίρου και τον ποδηλάτη που σκαρφάλωνε στο μονοπάτι προς τη Μονή Καισαριανής. Οι ταμπέλες της Φιλοδασικής Εταιρείας θυμίζουν ανά διαστήματα ότι το Αισθητικό Δάσος Καισαριανής είναι ένας από τους ελάχιστους πνεύμονες πρασίνου που έχουν απομείνει στο λεκανοπέδιο της Αττικής.
Αν ακολουθήσει λοιπόν κάποιος την ανατολική διαδρομή του κόμβου Κουταλά, ο προβλεπόμενος δρόμος- βγαίνοντας από το τούνελ των 3.900 μέτρων- διέρχεται από μια περιοχή που είναι χαρακτηρισμένη Α΄ Ζώνη Προστασίας Υμηττού και είναι ενταγμένη στο Δίκτυο Νatura. Ο δρόμος φτάνει στον κόμβο Μεσογείων, από όπου ξεκινά ένας νέος αυτοκινητόδρομος με κατεύθυνση νότια, ο οποίος είναι επιφανειακός, μήκους περίπου 14 χλμ.μόνο
το ενάμισι χιλιόμετρο είναι υπόγειο- και οδηγεί στη λεωφόρο Σουνίου, στο ύψος της Αγίας Μαρίνας. Διέρχεται από δασικές περιοχές του Υμηττού, όπως και από δύο αρχαιολογικούς
χώρους απολύτου και μέσης προστασίας (αρχαιολογικός χώρος Κόντρα Γκλιάντε, στο Κίτσι, κοντά στη λεωφόρο Βάρης-Κορωπίου), και γι΄ αυτό σύμφωνα με το ΚΑΣ επιβάλλεται η μετακίνησή του.
Από τον κόμβο Σακέτα ξεκινά επίσης η νοτιοδυτική περιφερειακή με κατάληξη το πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού, με πρόβλεψη για υπογειοποίηση των 11 χλμ. από τα συνολικά 14 χλμ. Στην περιοχή Αγίας Μαύρας στην Ηλιούπολη προβλέπεται ο κεντρικός και μοναδικός προς την κατεύθυνση αυτή σταθμός διοδίων, ο οποίος θα είναι έκτασης 4,5 στρεμμάτων, μήκους 900 μέτρων με επιχωματώσεις ύψους 18 μ. και μπετόν για τοιχία. Η ίδια η περιβαλλοντική μελέτη αναφέρει ότι θα φαίνεται από την ευρύτερη περιοχή. Σήμερα μια βόλτα στην περιοχή αυτή, μέσω της οδού Σοφοκλή Βενιζέλου, πάνω από την εκκλησία της Αγίας Μαύρας, αποζημιώνει τους πεζοπόρους που περπατούν ανάμεσα στα δέντρα, στα πολύχρωμα ανοιξιάτικα λουλούδια και στην πλούσια θαμνώδη βλάστηση, στις βραχώδεις πλαγιές, με την υπέροχη θέα προς τη θάλασσα. Μετά την Αγία Μαύρα ο επόμενος ημικόμβος (κόμβος μιας κατεύθυνσης) θα είναι στο ύψος των συνόρων Ηλιούπολης – Αργυρούπολης (ΚΥΤ) και θα εξυπηρετεί επίσης μια ευρύτερη περιοχή: το Καλαμάκι, τον Αλιμο, το Παλαιό Φάληρο, τη Δάφνη και τον Αγιο Δημήτριο. Ο κίνδυνος να υπάρξουν προβλήματα στην κυκλοφορία εντός της Ηλιούπολης και της Αργυρούπολης είναι ορατός, μια και συνδέεται με το τοπικό δίκτυο.
Στη συνέχεια, φτάνοντας στα όρια Αργυρούπολης, Γλυφάδας και Ελληνικού, προβλέπεται ο ημικόμβος Κύπρου, ο οποίος εξαφανίζει ουσιαστικά ένα μικρό πάρκο και καταστρέφει 180 δέντρα. Από εκεί ξεκινά η υπογειοποίηση του δρόμου, ο οποίος διέρχεται κάτω από τον αστικό ιστό (κάτω από σπίτια και δρόμους του Δήμου Ελληνικού) και βγαίνει στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού. Εκεί δημιουργούνται πέντε κόμβοι και ημικόμβοι, που συνδέονται με τη λεωφόρο Βουλιαγμένης και τη λεωφόρο Ποσειδώνος, στην παραλιακή ζώνη του Αγίου Κοσμά.
