Επιστήμονες, επιστημονικές επιθεωρήσεις και ΜΜΕ έχουν πέσει στην παγίδα της καταστροφολογίας και επιμένουν σε αστήρικτες προειδοποιήσεις για την παρακμή των ωκεανών, διαμαρτύρεται σε μια ασυνήθιστη μελέτη διεθνής ομάδα ερευνητών.
Οι διαστάσεις
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης, τον Κάρλος Ντουάρτε του Πανεπιστημίου της Δυτικής Αυστραλίας, προβλήματα όπως η υπεραλίευση έχουν πραγματικά μεγάλες διαστάσεις και όντως απειλούν τους ωκεανούς σε παγκόσμιο επίπεδο.
Άλλα όμως προβλήματα διογκώνονται πέρα από τις πραγματικές τους διαστάσεις, υποστηρίζει η διεθνής ομάδα του Ντουάρτε. Για παράδειγμα, οι προειδοποιήσεις για εισβολές μεδουσών δεν βασίζονται σε επαρκή επιστημονικά ευρήματα, όπως συμβαίνει και με τις εκτιμήσεις για εξαφάνιση των κοραλλιών και άλλων πλασμάτων λόγω της αύξησης της οξύτητας των ωκεανών.
Η μελέτη
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στη βρετανική επιθεώρηση «BioScience», προειδοποιεί ότι η κινδυνολογία απειλεί να δημιουργήσει μια αίσθηση απελπισίας στο ευρύ κοινό, το οποίο είναι πιθανό να εγκαταλείψει ως μάταιη κάθε προσπάθεια σωτηρίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Τονίζει ακόμα ότι οι αβάσιμες αναφορές απειλούν το κύρος και την αξιοπιστία της ερευνητικής κοινότητας. Η μελέτη εξετάζει έναν μεγάλο αριθμό επιστημονικών δημοσιεύσεων και δημοσιογραφικών άρθρων, τα οποία αντιδιαστέλλει με άλλες έρευνες που υποβαθμίζουν τον κίνδυνο καταστροφής.
Ένα από τα άρθρα που επικρίνονται ως «υπερβολικά» είναι ένα δημοσίευμα του CNN με τίτλο «Οι ωκεανοί στα πρόθυρα καταστροφικής κατάρρευσης». Υπερβολικό χαρακτηρίζεται ακόμα και ένα άρθρο στο δικτυακό τόπο του περιοδικού Nature με τίτλο «Το παράκτιο χάος αυξάνει τις μέδουσες». Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, οι ισχυρισμοί για εισβολές μεδουσών βασίζονται κυρίως σε παρατηρήσεις σε τοπικό επίπεδο, τις οποίες ορισμένοι ανάγουν σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η οξύτητα
Το ίδιο, υποστηρίζουν οι συντάκτες της μελέτης, ισχύει για τη λεγόμενη οξίνιση των ωκεανών, δηλαδή την πτώση του pH του νερού. Η αύξηση της οξύτητας μπορεί θεωρητικά να βλάψει τα κοράλλια και άλλους οργανισμούς με ασβεστολιθικό σκελετό, ωστόσο πολλές μελέτες για το θέμα βασίζονται στα «χειρότερα σενάρια» και δεν έχουν αποκλείσει άλλες πιθανές αιτίες για το φαινόμενο.
Και αυτό σημαίνει ότι είναι κινδυνολογικό το άρθρο που δημοσίευσαν το 2013 οι Seattle Times, σύμφωνα με το οποίο η οξίνιση των ωκεανών «απειλεί να αναστατώσει τη θαλάσσια ζωή σε κλίμακα που σχεδόν ξεπερνά τη φαντασία».
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης στο δικτυακό τόπο του nature, ο Ντουάρτε τονίζει ότι η ευθύνη δεν ανήκει μόνο στα ΜΜΕ αλλά και στους ίδιους τους ερευνητές και τον επιστημονικό Τύπο. Ο ερευνητής μάλιστα κατηγορεί μεγάλες επιθεωρήσεις όπως το κορυφαίο Nature ότι υποκύπτουν στις ορέξεις των ΜΜΕ για μελέτες με εντυπωσιακούς τίτλους. Ωστόσο ο αρχισυντάκτης του Nature Φίλιπ Κάμπελ απορρίπτει την κατηγορία, λέγοντας ότι κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει τις αντιδράσεις των ΜΜΕ και του αναγνωστικού κοινού.
Ο Κάμπελ δεν είναι εξάλλου ο μόνος που αντιδρά στους ισχυρισμούς περί καταστροφολογίας. Το ίδιο κάνει ο Ραλφ Κίλινγκ του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας Scripps στην Καλιφόρνια, ο οποίος δέχτηκε τα πυρά της μελέτης λόγω μιας δημοσίευσής του για την επέκταση των λεγόμενων νεκρών ζωνών, θαλάσσιων περιοχών με υπερβολικά χαμηλά επίπεδα οξυγόνου. Ο Δρ Κίλινγκ διαμαρτύρεται λέγοντας ότι ουδέποτε χρησιμοποίησε τη λέξη «καταστροφή» όπως του αποδίδεται. Αντίθετα, αποκάλεσε το πρόβλημα «μια δυνητικά σοβαρή επίπτωση της παγκόσμιας θέρμανσης.
Η μελέτη του Ντουάρτε, λέει ο Κίλινγκ, «είναι ένοχη για την ίδια αμαρτία εναντίον της οποίας καταφέρεται». «Η επιστημονική βιβλιογραφία δεν κάνει λόγο για καταστροφές. Αυτή είναι η δική τους υπερβολική ορολογία».
