Το πώς αισθάνεται ο ασθενής καλύτερος δείκτης υγείας από τις εξετάσεις

Αυτό που οι ίδιοι οι ασθενείς πιστεύουν σχετικά με την υγεία τους –με λίγα λόγια το πώς νιώθουν όταν τους ρωτά ο γιατρός για την κατάστασή τους –αποτελεί καλύτερο προγνωστικό δείκτη για την πορεία της νόσου τους αλλά και για το ενδεχόμενο θανάτου σε σύγκριση με τις συμβατικές κλινικές εξετάσεις, σύμφωνα με νέα μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου Ράις.

Το πώς νιώθω δείχνει το πώς είμαι

Η μελέτη με επικεφαλής τον Κρίστοφερ Φαγκούντες, επίκουρο καθηγητή Ψυχολογίας, και τη μεταδιδακτορική ερευνήτρια Κάιλι Μέρντοκ δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Psychοneuroendocrinology». Ερχεται να προστεθεί σε άλλα προηγούμενα στατιστικά στοιχεία τα οποία ενισχύουν την άποψη ότι αυτό που νιώθει ο ίδιος ο ασθενής είναι τελικώς πολύ δηλωτικό για την κατάσταση της υγείας του.

«Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια «έκρηξη» εργασιών τόσο στο πεδίο της ψυχολογίας όσο και της Ιατρικής σχετικά με την έκβαση ασθενών με βάση τις ίδιες τις δηλώσεις τους για τη νόσο τους. Η ιδέα είναι ότι αυτό που αισθάνονται οι ίδιοι οι ασθενείς και αυτό που εκφράζουν για το πώς αισθάνονται φαίνεται να αποτελούν καλύτερο προγνωστικό δείκτη νοσηρότητας και θνησιμότητας από όλες τις εξετάσεις αίματος που διενεργούν οι γιατροί» σημειώνει ο δρ Φαγκούντες. Προσθέτει πως «το εύρημα αυτό ήταν παράξενο, αφού κάποιος θα πίστευε ότι αντικειμενικοί δείκτες όπως η αρτηριακή πίεση θα ήταν πιο ακριβείς. Ωστόσο εμείς ως ψυχολόγοι σκεφτόμαστε ότι τα άτομα αυτά νιώθουν κάτι, αισθάνονται πως κάτι δεν πάει καλά. Και έτσι οδηγηθήκαμε στη συγκεκριμένη μελέτη».

Η ερευνητική ομάδα αναζήτησε λοιπόν στοιχεία που θα συνέδεαν το πώς ένιωθαν οι ασθενείς με την τελική έκβαση της υγείας τους. Ανακάλυψε αυτά τα στοιχεία σε υπάρχοντα δεδομένα που αφορούσαν τα συναισθήματα των ασθενών σε συνδυασμό με τα επίπεδα δραστηριότητας του ιού του έρπητα, ενός σημαντικού δείκτη σχετικά με την κακή ανοσολογική απόκριση των κυττάρων που οδηγεί σε υψηλά επίπεδα φλεγμονής.

Ο δρ Φαγκούντες έχει μακρά συνεργασία με συναδέλφους του στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Γκάλβεστον και έτσι κατάφερε να αποκτήσει πρόσβαση σε μια μοναδική βάση δεδομένων τα οποία είχαν συλλεχθεί πριν από μία δεκαετία στο πλαίσιο της μελέτης Texas City Health and Stress Study. Στη μελέτη εκείνη αποτυπωνόταν η σχέση μεταξύ του στρες και της υγείας στην κοινότητα –σε μια περιοχή των ΗΠΑ όπου κυριαρχούν τα πετροχημικά εργοστάσια.

Οι επιστήμονες είχαν συγκεντρώσει στοιχεία σχετικά με το πώς έβλεπαν την υγεία τους 1.500 άτομα μέσω ενός ερωτηματολογίου που περιελάμβανε 36 ερωτήσεις. Είχαν υποβάλει επίσης τους εθελοντές σε εξετάσεις αίματος. Τα δείγματα αίματος αναλύθηκαν σχετικά με τα επίπεδα ενεργών τύπων του ιού του έρπητα και βιοδεικτών φλεγμονής.

Η νέα ανάλυση των στοιχείων από τους ειδικούς του Πανεπιστημίου Ράις έδειξε πως «το να δηλώνει ένα άτομο πως δεν αισθάνεται καλά στην υγεία του συνδεόταν με επανενεργοποίηση των ιών του έρπητα», όπως εξήγησε η δρ Μέρντοκ. Η ερευνήτρια διευκρίνισε ότι «δεν μιλούμε για τη σεξουαλικώς μεταδιδόμενη νόσο αλλά για τύπους του ιού του έρπητα που συνδέονται με εκδηλώσεις όπως τα στοματικά έλκη (άφθες), τα οποία είναι ευρέως διαδεδομένα στους ενηλίκους».

Σύμφωνα με τον καθηγητή Φαγκούντες η δραστηριότητα του ιού του έρπητα αποτελεί έναν πολύ καλό λειτουργικό δείκτη της κυτταρικής ανοσίας, επειδή σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουν εκτεθεί σε κάποιον τύπο ερπητοϊού. Αυτό δεν σημαίνει ότι το άτομο νοσεί. Πιθανότατα οι ιοί του έρπητα παραμένουν εν υπνώσει στα κύτταρα κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ατόμου. Εξαιτίας όμως του ότι οι ιοί του έρπητα επανενεργοποιούνται σε κυτταρικό επίπεδο και ωθούν το ανοσοποιητικό σύστημα στο να τους πολεμήσει, αποτελούν έναν πολύ καλό δείκτη σχετικά με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. «Μπορείτε να φανταστείτε πως όταν το ανοσοποιητικό σύστημα πολεμά έναν εχθρό εμφανίζεται περισσότερη φλεγμονή σε όλο το σώμα και η φλεγμονή συμβάλλει στην εμφάνιση ασθενειών».

Προηγούμενες μελέτες από τον δρα Φαγκούντες και άλλους ερευνητές είχαν δείξει τη σύνδεση μεταξύ της ενεργοποίησης του ιού του έρπητα και της φλεγμονής. Και παρότι οι ίδιοι ασθενείς πιθανότατα δεν γνωρίζουν τους ενεργούς ερπητοϊούς ή τη φλεγμονή, οι ερευνητές υποπτεύονται ότι ένας μηχανισμός ισχυρότερος από το απλό ένστικτο τούς κάνει να εκφράζουν πως δεν αισθάνονται καλά. «Ανακαλύψαμε ότι το να δηλώνει το άτομο πως δεν είναι καλά στην υγεία του συνδεόταν με μεγαλύτερη επανενεργοποίηση των ιών του έρπητα που βρίσκονταν σε ύπνωση, γεγονός που με τη σειρά του συνδεόταν με μεγαλύτερη φλεγμονή. Γνωρίζουμε πως και τα δύο αυτά σχετίζονται με νοσηρότητα και θνησιμότητα καθώς και με κάποιες μορφές καρκίνου, με τον διαβήτη τύπου 2 και τα καρδιαγγειακά νοσήματα» σημείωσε η δρ Μέρντοκ.

Μέσω της ανάλυσής τους οι επιστήμονες είδαν ότι τα άτομα που δήλωναν πως ένιωθαν πως είχαν καλή υγεία εμφάνιζαν χαμηλά επίπεδα ιών και φλεγμονής, ενώ όσα δήλωναν πως δεν αισθάνονταν καλά παρουσίαζαν υψηλά επίπεδα ιικού φορτίου και φλεγμονής.

Οι κλινικοί γιατροί πρέπει να ακούν όσα τους λένε οι ασθενείς

Ο δρ Φαγκούντες τόνισε πως οι γιατροί πολύ σπάνια ελέγχουν τη δραστηριότητα του ιού του έρπητα ή τα επίπεδα φλεγμονής στους ασθενείς. «Είναι δύσκολο και χρονοβόρο κάτι τέτοιο. Οι γιατροί μετρούν δείκτες όπως ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων στους ασθενείς με καρκίνο αλλά δεν κάνουν ποτέ τεστ για τον ιό του έρπητα, ενώ και οι εξετάσεις για τα επίπεδα φλεγμονής είναι σπάνιες. Ωστόσο αυτοί είναι καλοί δείκτες της μακροπρόθεσμης υγείας».

Ο ειδικός προσέθεσε ότι οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη ανακαλύψει το πώς οι ίδιοι οι ασθενείς αντιλαμβάνονται χωρίς να έχουν γίνει εξετάσεις πως κάτι δεν πάει καλά με τον οργανισμό τους. Μια θεωρία είναι ότι η κύρια ένδειξη είναι η κόπωση. «Εχω ακούσει πολλούς κλινικούς γιατρούς να αναφέρουν πως δεν έχουν δει ποτέ τους άτομο που τελικώς πάσχει από κάποια νόσο χωρίς να δηλώνει το ίδιο ότι αισθάνεται απίστευτη κούραση». Μια άλλη πιθανότατα είναι μια αίσθηση ανισορροπίας στη βακτηριακή χλωρίδα του εντέρου –αυτό το ερευνητικό μονοπάτι είναι πολύ ενδιαφέρον για αναζήτηση στο μέλλον.

Οπως και να έχει, οι γιατροί πρέπει να προσέχουν πολύ το τι τους λένε οι ασθενείς τους. «Οταν ο ασθενής αναφέρει πως δεν αισθάνεται ότι είναι καλά στην υγεία του, αυτό έχει βιολογική βάση, ακόμη και αν δεν εμφανίζει συμπτώματα νόσου. Πολλοί γιατροί λένε «η ασθένεια είναι στο μυαλό σου». Ναι, όντως η ασθένεια είναι στο μυαλό αυτών των ανθρώπων, αλλά υπάρχει λόγος…» κατέληξε ο δρ Φαγκούντες.