Εκ πρώτης όψεως, αυτά τα φτερά που βρέθηκαν παγιδευμένα σε κεχριμπάρι μοιάζουν γνώριμα και φρέσκα σαν χθεσινά. Χρονολογούνται όμως στην εποχή των δεινοσαύρων, και ανήκουν σε μια κατηγορία πρωτόγονων «πτηνών» που δεν υπάρχουν πλέον στον πλανήτη.

Τα ευρήματα
Τα εντυπωσιακά απολιθώματα προέρχονται από μια περιοχή της βορειοανατολικής Μαλαισίας που έχει γίνει διάσημη για το κεχριμπάρι της, μέσα στο οποίο έχουν βρεθεί άκρως καλοδιατηρημένα έντομα, αράχνες, σκορπιού και σαύρες. Τα νέα ευρήματα όμως είναι μακράν πιο εντυπωσιακά: δύο κομμάτια κεχριμπάρι μέσα στα οποία διακρίνονται μικρές φτερούγες, μήκους μόλις δύο εκατοστών, οι οποίες πρέπει να προέρχονται από νεοσσούς 99 εκατομμυρίων ετών.

Το κεχριμπάρι -απολιθωμένο ρετσίνι που παγίδευσε τα άτυχα πουλιά- διατηρεί σε άριστη κατάσταση το δέρμα, τα οστά και τα φτερά, τα οποία μοιάζουν ίδια με τα φτερά των σύγχρονων πτηνών και διατηρούν ακόμα και τα χρώματά τους. Όμως το εντυπωσιακότερο χαρακτηριστικό είναι τρία δάχτυλα με νύχια, τα οποία χρησιμοποιούσε το πτηνό για να γραπώνεται στα δέντρα.


Το κεχριμπάρι διατήρησε όλες τις λεπτομέρειες των φτερών (Πηγή: Lida Xing China University of Geosciences / Ryan McKellar Royal Saskatchewan Museum)

Τα νύχια στις φτερούγες μαρτυρούν ότι πρόκειται για «εναντιόρνιθες» -μια ομάδα προϊστορικών πτηνών που εξαφανίστηκε μαζί με τους προγόνους τους τους δεινόσαυρους πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια. Ξάδελφοι των σύγχρονων πτηνών, οι εναντιόρνιθες όχι μόνο έφεραν νύχια στις φτερούγες αλλά και δόντια στο ράμφος -κατάλοιπο των προγόνων τους των ερπετών.

Το μικροσκοπικό μέγεθος των ευρημάτων μαρτυρά ότι πρόκειται για νεοσσούς, αναφέρει διεθνής ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση «Nature Communications». «Το γεγονός ότι αυτά τα μικρά πτηνά γραπώνονταν στα δέντρα υποδεικνύει ότι οι νεοσσοί ήταν άκρως ανεπτυγμένοι, κάτι που σημαίνει ότι ήταν έτοιμοι για δράση αμέσως μετά την εκκόλαψη» εξηγεί o Δρ Τσι Λίντα του Κινεζικού Πανεπιστημίου Γεωεπιστημών, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.

«Τα πτηνά αυτά δεν περίμεναν στη φωλιά να τα ταΐσουν οι γονείς τους. Αναζητούσαν τροφή μόνα τους, και πιθανώς κόλλησαν στο ρετσίνι λόγω του μικρού μεγέθους τους και της έλλειψης πείρας. Μεμονωμένα φτερά σε άλλα δείγματα κεχριμπαριού δείχνουν ότι τα ενήλικα πτηνά είτε απέφευγαν τον κολλώδη χυμό των δέντρων ή μπορούσαν να ξεκολλήσουν και να απελευθερωθούν» προσθέτει. Οι εναντιόρνιθες αυτές έζησαν σε μια ενδιαφέρουσα εποχή, όταν οι δεινόσαυροι βρίσκονταν στην ακμή τους, τα ανθοφόρα φυτά διαφοροποιούνταν και τα έντομα που τρέφονταν με νέκταρ εξελίσσονταν σε όλο και περισσότερα είδη.

Μερικά εκατομμύρια χρόνια μετά το θάνατο των δύο νεοσσών που παγιδεύτηκαν στο ρετσίνι, ένας αστεροειδής που έπεσε στο Μεξικό οδήγησε στην εξόντωση των εναντιορνίθων και των περισσότερων δεινοσαύρων. Άνοιξε όμως τους ουρανούς για τα σύγχρονα πτηνά, τα οποία όπως φαίνεται διατηρούν το φτέρωμα των προϊστορικών συγγενών τους. Χωρίς τα δόντια και τα νύχια.