Εκατομμύρια γενετικά τροποποιημένα κουνούπια θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στις γειτονιές των Φλόριντα Κιζ εφόσον οι Αρχές εγκρίνουν τη χρήση τους για την καταπολέμηση δύο επώδυνων ασθενειών, του δάγγειου πυρετού και του ιού τσικουνγκούνια.
Η βρετανική Oxitec, μια εταιρεία που ίδρυσαν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, περιμένει την άδεια της FDA (Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων) για να απελευθερώσει αρσενικά κουνούπια στα οποία έχει εισαχθεί ένα γονίδιο που προκαλεί πρόωρο θάνατο.
Ελεγχόμενη αναπαραγωγή για περιορισμό του κινδύνου
Η ιδέα είναι ότι τα κουνούπια αυτά θα προλάβουν να ζευγαρώσουν με θηλυκά κουνούπια στη φύση, οι απόγονοί τους όμως θα πεθάνουν λόγω του θνησιγόνου γονιδίου. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί ο πληθυσμός των κουνουπιών στην περιοχή.
Τα «μεταλλαγμένα» κουνούπια ανήκουν στο είδος Aedes aegypti, φορέα του δάγγειου πυρετού και του ιού τσικουνγκούνια, ο οποίος προκαλεί πυρετό και πόνο στις αρθρώσεις. Το συγκεκριμένο είδος, συγγενής του διαβόητου «κουνουπιού τίγρη», απαντάται τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα.
Το σχέδιο των αρχών των Φλόριντα Κιζ έχει ωστόσο προκαλέσει αντιδράσεις, καθώς περισσότεροι από 130.000 κάτοικοι έχουν υπογράψει αίτηση στο Change.org για την ακύρωση του πειράματος.
Ένας από τους φόβους που εκφράζονται είναι ότι η εταιρεία δεν θα καταφέρει να διασφαλίσει ότι απελευθερώνονται μόνο αρσενικά κουνούπια που δεν τσιμπούν -οι υπάλληλοι της Oxitec πρέπει να αφαιρούν με το χέρι τα γενετικά τροποποιημένα θηλυκά.
Σε περίπτωση απόδρασης, τα θηλυκά θα μπορούσαν να τσιμπήσουν ανθρώπους και να τους «μολύνουν» με ξένο DNA. Τα γονίδια που έχουν εισαχθεί στα έντομα προέρχονται από τον ιό του απλού έρπητα, το βακτήριο E.coli, από κοράλλια και από το λαχανο. Η εταιρεία διαβεβαιώνει ότι τα γονίδια αυτά δεν μπορούν να περάσουν στον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ οι πρωτεΐνες που παράγονται από τα γονίδια αυτά δεν είναι τοξικές ούτε αλλεργιογόνες.
Παρόμοιες απόπειρες
Η Oxitec, εξάλλου, έχει ήδη απελευθερώσει περίπου 70 εκατομμύρια κουνούπια σε αρκετές χώρες. Το 2012, περίπου 3,3 έντομα αφέθηκαν ελεύθερα στα Νησιά Κέιμαν στην Καραϊβική και μείωσαν τον πληθυσμό των κουνουπιών Aedes aegypti κατά 96%. Δύο χρόνια αργότερα, το 2014 η Βραζιλία έγινε η πρώτη χώρα του κόσμου που εγκρίνει τη χρήση των εντόμων της Oxitec. Ανάλογα σχέδια έχουν επίσης η Μαλαισία και ο Παναμάς.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Oxitec Κρις Κριζ, στις δοκιμές που έχουν πραγματοποιηθεί ως σήμερα δεν έχουν αναφερθεί παρενέργειες στον άνθρωπο, παρά την ενθάρρυνση της επίσημης αναφοράς τυχόν προβλημάτων.
Η FDΑ, από την πλευρά της, τόνισε ότι καμία δοκιμή πεδίου δεν θα πραγματοποιηθεί στις ΗΠΑ προτού η υπηρεσία «εξετάσει ενδελεχώς όλες τις απαραίτητες πληροφορίες».
Εκτός από κουνούπια, η Oxitec έχει επίσης δημιουργήσει στείρους αρσενικούς δάκους, οι οποίοι δοκιμάστηκαν σε μικρή κλίμακα στην Κρήτη και περιμένουν τώρα έγκριση για χρήση στους ελαιώνες της Ισπανίας.
