Γιατρός… τσέπης για τη νόσο του Πάρκινσον

Διάγνωση της νόσου του Πάρκινσον από το κινητό; Τεχνολογία για «έξυπνα» κινητά, η οποία αποκαλύφθηκε στο Βρετανικό Φεστιβάλ Επιστήμης (British Science Festival) που έλαβε χώρα στο Μπέρμιγχαμ από τις 6 ως τις 11 Σεπτεμβρίου, επιτρέπει τη διάγνωση και την καλύτερη αντιμετώπιση της νευροεκφυλιστικής νόσου.

Ο γιατρός στην… τσέπη των ασθενών

Το νέο λογισμικό για smartphone αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήμιο του Αστον και θα μεταφέρει τον γιατρό μέσα στην… τσέπη των ασθενών. Οι γιατροί θα μπορούν να εξετάζουν την κινητικότητα και την ομιλία των πασχόντων εξ αποστάσεως. Μάλιστα αυτή τη στιγμή οι ειδικοί από το Αστον βρίσκονται σε διαδικασία online συλλογής εθελοντών –τόσο ασθενών με Πάρκινσον όσο και υγιών ατόμων –προκειμένου να διερευνήσουν την αξιοπιστία του καινούργιου συστήματος.

Η νόσος του Πάρκινσον είναι μία από τις πιο κοινές νευροεκφυλιστικές νόσους. Η διάγνωσή της βασίζεται στον εντοπισμό συμπτωμάτων όπως οι τρόμοι, η δυσκαμψία και η δυσκολία στην κινητικότητα αλλά και στην εκφορά του λόγου. Ωστόσο μελέτες έχουν δείξει ότι ποσοστό που φθάνει το 20% των ατόμων με Πάρκινσον δεν εμφανίζει ένδειξη της νόσου στις μετά θάνατον εξετάσεις.

Τώρα ο δρ Μαξ Λιτλ, ερευνητής του πεδίου των Μαθηματικών, και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο του Αστον ανέπτυξαν ένα λογισμικό το οποίο χρησιμοποιεί το μικρόφωνο καθώς και τον ανιχνευτή κίνησης ενός συμβατικού «έξυπνου» κινητού τηλεφώνου ώστε να προσφέρει στον γιατρό επιπλέον πληροφορίες για την κατάσταση του ασθενούς πέραν της κλασικής κλινικής εξέτασης.

Αλλαγή στη φωνή, σημάδι Πάρκινσον

Η αλλαγή στη φωνή μπορεί να αποτελέσει πρώιμο σημάδι Πάρκινσον. Η φωνή μπορεί να γίνει πιο σιγανή, να εμφανίζει «τρέμουλο» και σκαμπανεβάσματα στον τόνο.

Τα τελευταία οκτώ χρόνια η ομάδα του δρος Λιτλ αναπτύσσει εργαλεία προκειμένου να συλλάβει και να ποσοτικοποιήσει αυτές τις αλλαγές στη φωνή τόσο στο εργαστήριο όσο και εντός του σπιτιού των ασθενών. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι με χρήση του λογισμικού τους είναι πλέον σε θέση να διαχωρίζουν με μεγάλη ακρίβεια τα άτομα με Πάρκινσον από εκείνα που δεν πάσχουν από τη νόσο –συγκεκριμένα η διάγνωση του λογισμικού συμφωνεί κατά 99% με τη διάγνωση των νευρολόγων. Η πιο πρόσφατη μελέτη της ομάδας με τίτλο Parkinson’s Voice Initiative περιελάμβανε 17.000 άτομα τα οποία παρείχαν δείγμα της φωνής τους μέσω τηλεφώνου. Τα smartphones χρησιμοποιούν επιταχυνσιόμετρα για τον προσανατολισμό της οθόνης τους. Οι ανιχνευτές που διαθέτουν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή στοιχείων σχετικά με το Πάρκινσον ενώ το τηλέφωνο βρίσκεται μέσα στην τσέπη του ασθενούς, εντοπίζοντας για παράδειγμα το «πάγωμα» της κίνησης κατά τη βάδιση ή άλλα χαρακτηριστικά σημάδια της νόσου.

Το λογισμικό της ομάδας από το Πανεπιστήμιο του Αστον «παντρεύει» αυτή τη λειτουργία με GPS και άλλες λειτουργίες του κινητού τηλεφώνου και μπορεί να κάνει πολύπλοκες αναλύσεις οι οποίες θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη ενός διαγνωστικού αλγορίθμου για το Πάρκινσον. Για παράδειγμα, το λογισμικό μπορεί να αναλύσει συμπεριφορές όπως πόσα τηλεφωνήματα έκανε το άτομο, πόσο κοινωνική είναι η συμπεριφορά του, πόσο χρόνο περνά εκτός του σπιτιού, αν κυρίως κάθεται ή περπατά, πόσο κινείται μέσα στο περιβάλλον του κ.ά.

Πληθυσμιακός έλεγχος για τη νόσο

«Για πρώτη φορά μπορούμε να κάνουμε πληθυσμιακό έλεγχο για τη νόσο του Πάρκινσον» ανέφερε η δρ Μισέλ Χου, νευρολόγος από το Κέντρο για τη νόσο του Πάρκινσον στην Οξφόρδη, με αφορμή το πρωτοποριακό λογισμικό διάγνωσης, προσθέτοντας ωστόσο πως «δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πόσο ακριβές θα είναι αυτό το εργαλείο σε ό,τι αφορά την πρόγνωση και θα έχουμε τις απαντήσεις μόνο αν μελετήσουμε σε μάκρος χρόνου άτομα υψηλού κινδύνου για Πάρκινσον».

Η ειδικός τόνισε ότι ο πληθυσμός στον δυτικό κόσμο καθίσταται ολοένα και πιο γηρασμένος και ποσοστό της τάξεως του 2%-3% των ανθρώπων άνω των 75 ετών θα αναπτύξει Πάρκινσον. «Στόχος μας είναι να παρέχουμε έναν βιοδείκτη για τη διάγνωση του Πάρκινσον έχοντας ως επίκεντρο τα άτομα υψηλού κινδύνου για τη νόσο».

Σε μελέτη που αφορά χρήση του συγκεκριμένου λογισμικού, επικεφαλής της οποίας είναι η δρ Χου, οι εθελοντές παρακολουθούνται συνεχώς από το «έξυπνο» κινητό τους επί μία εβδομάδα και στη συνέχεια η εξέταση του… κινητού επαναλαμβάνεται κάθε 18 μήνες. «Φαίνεται ότι πρόκειται για μια πολύ καλύτερη μέθοδο εκτίμησης της συνολικής κατάστασης του ασθενούς –για μια καλύτερη μέτρηση της εξέλιξης της νόσου και της απόκρισης στη θεραπεία» είπε η ερευνήτρια.

Η μελέτη του app

Παράλληλα αυτή τη στιγμή ο δρ Λιτλ αναζητεί 2.500 άτομα με ή χωρίς Πάρκινσον προκειμένου να συμμετάσχουν σε μια μελέτη η οποία θα διεξαχθεί σε συνεργασία με το Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ. Οι συμμετέχοντες θα κατεβάζουν μια εφαρμογή στο κινητό τους και θα παίρνουν μέρος σε τεστ που θα αφορούν τη φωνή, τη βάδιση, την επιδεξιότητα και την πνευματική εγρήγορση.

Με δεδομένο ότι ο κάθε ασθενής με Πάρκινσον είναι μοναδικός, ο δρ Λιτλ επιθυμεί να αναπτύξει ένα εργαλείο που θα είναι ουσιαστικώς εξατομικευμένο. Ο ειδικός σχεδιάζει μάλιστα να εφαρμόσει τη συγκεκριμένη τεχνολογία και για άλλες διαταραχές, συμπεριλαμβανομένης της αταξίας του Friedrich στα παιδιά, μιας σπάνιας κληρονομικής νόσου που προκαλεί βλάβες στο νευρικό σύστημα και οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα κινητικότητας. Τα «έξυπνα» ρολόγια που αρχίζουν να γίνονται η νέα μόδα αναμένεται μάλιστα να πάνε ένα βήμα πιο πέρα τις εφαρμογές του λογισμικού της ομάδας.