Δυο νέες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι τα στρατιωτικά σόναρ προκαλούν σοβαρά προβλήματα στις φάλαινες, ακόμη και σε επίπεδα θορύβου πολύ χαμηλότερα από τα επιτρεπόμενα, περιγράφοντας πώς επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους. Οι δυο δημοσιεύσεις επαναφέρουν σύμφωνα με τους ειδικούς επιτακτικά το ζήτημα της θέσπισης διεθνών κανονισμών για την ηχορύπανση στις θάλασσες αν θέλουμε να σώσουμε από την εξαφάνιση τα θαλάσσια θηλαστικά.
Διπλή επιβεβαίωση
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες διαπιστώνουν ότι τα στρατιωτικά σόναρ προκαλούν σοβαρά προβλήματα στις φάλαινες, στις οποίες η αίσθηση της ακοής είναι πολύ σημαντική (όσο σημαντική είναι η αίσθηση της όρασης στους ανθρώπους). Η πρώτη μελέτη μάλιστα που έδειξε ότι τα όργανα του είδους μπορούν να προκαλέσουν τον μαζικό θάνατο των φαλαινών-ζιφιών έγινε από τον έλληνα βιολόγο και επιστημονικό διευθυντή του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών «Πέλαγος», Αλέξανδρο Φραντζή: αφορούσε 12 φάλαινες που εκβράστηκαν το 1996 στον Κυπαρισσιακό Κόλπο και δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature» (μπορείτε να διαβάσετε το πλήρες κείμενο από την ιστοσελίδα του Ινστιτούτου εδώ).
Οι δυο νέες μελέτες φέρνουν ωστόσο στο φως νέα στοιχεία. Η μια δείχνει για πρώτη φορά ότι και οι γαλάζιες φάλαινες, οι οποίες επικοινωνούν με ήχους πολύ χαμηλότερων συχνοτήτων από αυτούς των στρατιωτικών σόναρ και γι’ αυτό εθεωρείτο ότι μάλλον δεν θα επηρεάζονταν από αυτά, υφίστανται εξίσου έντονο στρες. Η δεύτερη εντοπίζει για πρώτη φορά σε πειράματα πώς τα σόναρ αλλάζουν τη συμπεριφορά των φαλαινών-ζιφιών.
Αφήνουν το γεύμα στη μέση
Η μελέτη στις γαλάζιες φάλαινες έγινε από ερευνητές του Cascadia Research Collective στην Πολιτεία της Ουάσινγκτον των Ηνωμένων Πολιτειών και δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Proceedings of the Royal Society B». «Παίζοντας» ήχους στρατιωτικού σόναρ σε θαλάσσια περιοχή της Νότιας Καλιφόρνιας οι επιστήμονες είδαν ότι αν και οι γαλάζιες φάλαινες που αναζητούσαν τροφή κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας παρέμεναν ανεπηρέαστες, εκείνες που βουτούσαν πιο βαθιά άφηναν την τροφή τους και έφευγαν προσπαθώντας να απομακρυνθούν από την πηγή του ήχου.
Η γαλάζια φάλαινα, το μεγαλύτερο ζώο του πλανήτη το οποίο απειλείται σοβαρά με εξαφάνιση καθώς οι πληθυσμοί της έχουν μειωθεί κατά 95% μέσα στον προηγούμενο αιώνα, έχει ανάγκη από τεράστιες ποσότητες τροφής. Οι ερευνητές υπολόγισαν ωστόσο ότι ένα από τα ζώα που φοβήθηκαν από τον ήχο του σόναρ κατά τη διάρκεια των πειραμάτων τους έχασε περίπου το φαγητό μιας ολόκληρης ημέρας «Για τον λόγο αυτό υποστηρίζουμε ότι η διακοπή του φαγητού εξαιτίας των στρατιωτικών σόναρ μπορεί να έχει σημαντική και ως τώρα μη καταγεγραμμένη επίδραση στην υγεία κάθε φάλαινας ξεχωριστά αλλά και του πληθυσμού των φαλαινών συνολικά» δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Τζέρεμι Γκκολντμπόκεν.
Κάνουν σαν τρελές
Η μελέτη στις φάλαινες-ζιφιούς, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Biology Letters», έγινε επίσης στη Νότιο Καλιφόρνια από ερευνητές του Πανεπιστημίου Σεντ Αντριους’ της Σκωτίας. Οι επιστήμονες κατόρθωσαν να περάσουν ειδικά τσιπ σε φάλαινες ώστε να παρακολουθούν την ένταση του ήχου στον οποίο εξετίθεντο και τις αντιδράσεις τους. Στη συνέχεια «έπαιξαν» τον ήχο στρατιωτικού σόναρ στη θαλάσσια περιοχή όπου κινούνταν. Είδαν ότι η αντίδραση των ζώων ήταν άμεση και έντονη, ακόμη και σε επίπεδα θορύβου πολύ πιο κάτω από τα επιτρεπόμενα στις ασκήσεις του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού.
Αρχικά άφηναν την τροφή τους και σταματούσαν να κινούνται. Στη συνέχεια τρέπονταν σε φυγή για να αποφύγουν τον θόρυβο και κάποια από αυτά φέρονταν ασυνήθιστα, βουτώντας υπερβολικά βαθιά ή τρέχοντας πολύ μακριά. «Βρήκαμε το χαμένο κομμάτι του παζλ σχετικά με το πώς η συμπεριφορά των φαλαινών αλλάζει και πώς οδηγούνται μαζικά στο να βγαίνουν στη στεριά» δήλωσε η Στέισι ντε Ρούιτερ, εκ των επικεφαλής της μελέτης, προσθέτοντας ότι κάποια ζώα σταματούσαν να τρώνε ακόμη και για έξι ως επτά ώρα, διάστημα πολύ σημαντικό για τις διατροφικές τους ανάγκες. «Τα αποτελέσματα αυτά πρέπει να ληφθούν υπόψη από τους νομοθέτες και από τους σχεδιαστές των στρατιωτικών ασκήσεων».
