Τον χαμένο κρίκο μεταξύ του βιολογικού ρολογιού του οργανισμού μας και του συστήματος μεταβολισμού των σακχάρων εντόπισαν αμερικανοί επιστήμονες. Το εύρημα είναι εξαιρετικά σημαντικό καθώς ανοίγει το δρόμο για την αποφυγή των παρενεργειών των γλυκοκορτικοστεροειδών,. Τα γλυκοκορτικοστεροειδή, με πιο γνωστή την κορτιζόνη, είναι φάρμακα που χορηγούνται σε ασθένειες όπως το άσθμα, οι αλλεργίες και η αρθρίτιδα.
Τα ευρήματα
Σύμφωνα με το άρθρο των ερευνητών του Ινστιτούτου Βιολογικών Επιστημών Salk το οποίο δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature, (Nature, 2011; DOI: 10.1038/nature10700), τα κρυπτοχρώματα, μια σειρά πρωτεϊνών που ελέγχουν τους βιορυθμούς μας, βρέθηκαν να αλληλεπιδρούν με μεταβολικούς διακόπτες οι οποίοι είναι και στόχοι ορισμένων αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Το παραπάνω εύρημα σημαίνει ότι οι παρενέργειες των φαρμάκων αυτών θα μπορούσαν να αποφευχθούν είτε λαμβάνοντας υπόψιν το βιολογικό ρολόι των ασθενών κατά τη χορήγησή τους, είτε με την ανάπτυξη νέων φαρμάκων που θα στοχεύουν στα κρυπτοχρώματα.
«Γνωρίζαμε ότι ο κύκλος ύπνου-εγρήγορσης συνδεόταν με το πότε ο οργανισμός μας μεταβολίζει θρεπτικά συστατικά, αλλά το πώς γινόταν αυτό σε γενετικό και μοριακό επίπεδο παρέμενε ένα απόλυτο μυστήριο» λέει ο Ροναλντ Εβανς, ο καθηγητής που ηγήθηκε της μελέτης και προσθέτει: «Τώρα ανακαλύψαμε τον κρίκο που συνδέει αυτά τα δύο σημαντικά συστήματα».
Δράσεις και παρενέργειες
Τα γλυκοκορτικοειδή είναι στεροειδείς ορμόνες οι οποίες υπάρχουν στον οργανισμό μας και συμβάλλουν στον έλεγχο των επιπέδων των σακχάρων στο αίμα μας. Ετσι, τα επίπεδα σακχάρων είναι αυξημένα το πρωί για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας, αλλά πέφτουν προς το βράδυ. Η δράση των γλυκοκορτικοειδών ασκείται μέσω ειδικών υποδοχέων (μοριακών διακοπτών στο εξωτερικό του πυρήνα των κυττάρων) οι οποίοι ανακαλύφθηκαν από τον Εβανς το 1985.
Τα γλυκοκορτικοειδή όμως λαμβάνουν μέρος και στην ρύθμιση της φλεγμονής. Γι αυτή τους την ιδιότητα χορηγούνται ως αντιφλεγμονώδη φάρμακα για ασθένειες που προκύπτουν από το υπερδραστήριο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι αλλεργίες το άσθμα και η αρθρίτιδα.
Εξαιτίας του ρόλου τους στο μεταβολισμό των σακχάρων όμως, η χορήγηση γλυκοκορτικοστεροειδών διαταράσσει τον μεταβολισμό των ασθενών προκαλώντας επικίνδυνες παρενέργειες, όπως υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, αντίσταση στην ινοσυλίνη, διαβήτη και πρόσληψη βάρους.
Ελπίδες για ασφαλέστερα φάρμακα
Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Salk ανακάλυψαν έναν ακόμη ρόλο για τα κρυπτοχρώματα 1 και 2, τα οποία είναι γνωστό ότι ρυθμίζουν το βιολογικό ρολόι μας. (Για την ακρίβεια, λειτουργούν σαν φρένο για τη μείωση του ρυθμού του μεταβολισμού μας κάθε βράδυ). Όπως ανακάλυψαν όπως οι αμερικανοί επιστήμονες, τα κρυπτοχρώματα αυτά αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς των γλυκοκορτικοειδών, συμβάλλοντας στη ρύθμιση του τρόπου με τον οποίο ο οργανισμός αποθηκεύει ή χρησιμοποιεί τα σάκχαρα.
Λαμβάνοντας υπόψιν την ημερήσια αυξομείωση των επιπέδων των κρυπτοχρωμάτων στον οργανισμό, λένε οι ερευνητές, οι γιατροί θα μπορούσαν να καθορίσουν σωστότερα το χρόνο χορήγησης των κορτικοστεροειδών και να επιτύχουν μείωση των παρενεργειών τους. Μια άλλη πιθανότητα που ανοίγεται είναι ο σχεδιασμός νέων φαρμάκων τα οποία θα στοχεύουν στα κρυπτοχρώματα.
