O εγκέφαλος των παχύσαρκων ατόμων εμφανίζει στη μέση ηλικία διαφορές στη λευκή ουσία παρόμοιες με εκείνες που παρουσιάζονται σε αδύνατα άτομα αλλά δέκα έτη μεγαλύτερα! Αυτό έδειξε μια νέα μελέτη επικεφαλής της οποίας ήταν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Η λευκή ουσία του εγκεφάλου είναι ο ιστός που συνδέει τις περιοχές του και τους επιτρέπει να ανταλλάσσουν μεταξύ τους πληροφορίες.
Ο εγκέφαλός μας συρρικνώνεται με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες αναγνωρίζουν πλέον ότι η παχυσαρκία, η οποία έχει ήδη συνδεθεί με νόσους όπως ο διαβήτης, ο καρκίνος και οι καρδιοπάθειες, μπορεί επίσης να επιταχύνει τη γήρανση του εγκεφάλου. Ωστόσο μέχρι σήμερα λείπουν οι μελέτες που ενισχύουν άμεσα αυτή τη σύνδεση.
Η νέα μελέτη
Στη νέα μελέτη οι ερευνητές εξέτασαν την επίδραση της παχυσαρκίας στη δομή του εγκεφάλου σε ολόκληρη την ενήλικη ζωή συμμετεχόντων με στόχο να δουν αν η παχυσαρκία σχετίζεται με αλλαγές του εγκεφάλου χαρακτηριστικές της γήρανσής του. Η ερευνητική ομάδα μελέτησε συγκεκριμένα στοιχεία από 473 άτομα ηλικίας 20-87 ετών, τα οποία είχαν συλλεχθεί από το Κέντρο για τη Γήρανση και τη Νευροεπιστήμη του Κέιμπριτζ.
Οπως αναφέρουν οι επιστήμονες στην επιθεώρηση «Neurobiology of Aging», χώρισαν τα δεδομένα των εθελοντών σε δύο κατηγορίες με βάση το βάρος τους: δεδομένα αδύνατων ατόμων και δεδομένα υπέρβαρων ατόμων.
Ανακάλυψαν σημαντικές διαφορές στον όγκο της λευκής ουσίας του εγκεφάλου των υπέρβαρων ατόμων σε σύγκριση με τον όγκο της λευκής ουσίας των αδύνατων συμμετεχόντων. Συγκεκριμένα, όπως προέκυψε, τα υπέρβαρα άτομα εμφάνιζαν εκτεταμένη μείωση της λευκής ουσίας του εγκεφάλου σε σύγκριση με τα αδύνατα.
Υπέρβαροι 50άρηδες με εγκέφαλο αδύνατων 60χρονων
Στη συνέχεια η ερευνητική ομάδα υπολόγισε πώς ο όγκος της λευκής ουσίας του εγκεφάλου συνδεόταν με την ηλικία στις δύο ομάδες. Είδε ότι ένα υπέρβαρο άτομο 50 ετών εμφάνιζε όγκο λευκής ουσίας αντίστοιχο με εκείνον ενός αδύνατου 60χρονου ατόμου –γεγονός που μαρτυρεί διαφορά στην ηλικία του εγκεφάλου της τάξεως των 10 ετών.
Είναι αξιοσημείωτο πάντως ότι αυτές οι διαφορές παρατηρήθηκαν μόνο από τη μέση ηλικία και μετά, γεγονός που μαρτυρεί ότι ο εγκέφαλός μας είναι ιδιαιτέρως ευάλωτος εκείνη την περίοδο. «Καθώς ο εγκέφαλός μας γηράσκει, συρρικνώνεται με φυσικό τρόπο, ωστόσο δεν είναι σαφές για ποιον λόγο τα υπέρβαρα άτομα παρουσιάζουν μεγαλύτερη μείωση στην ποσότητα της λευκής ουσίας» αναφέρει η πρώτη συγγραφέας της νέας μελέτης δρ Λίζα Ρόναν από το Τμήμα Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και προσθέτει: «Σε αυτή τη φάση δεν γνωρίζουμε αν η παχυσαρκία προκαλεί με κάποιον τρόπο αυτές τις αλλαγές ή αν είναι η συνέπεια των αλλαγών που υφίσταται ο εγκέφαλος».

Σύγκριση της φαιάς ουσίας του εγκεφάλου (καφέ χρώμα) και της λευκής ουσίας (κίτρινο χρώμα) σε δύο εθελοντές της μελέτης, τον εθελοντή Α (αριστερά, 56 ετών, ΔΜΣ 19,5) και τον εθελοντή Β (50 ετών, ΔΜΣ 43,4)Credit: Lisa Ronan

Κομβικό σημείο η μέση ηλικία

Ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ Πολ Φλέτσερ συμπληρώνει: «Ζούμε σε έναν κόσμο του οποίου ο παγκόσμιος πληθυσμός γερνά ενώ παράλληλα τα ποσοστά παχυσαρκίας συνεχώς αυξάνονται. Είναι έτσι άκρως σημαντικό να διαλευκάνουμε πώς αυτοί οι δύο παράγοντες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους αφού οι συνέπειες για την υγεία είναι εν δυνάμει άκρως σοβαρές». Ο καθηγητής τονίζει ότι «το γεγονός πως παρατηρήσαμε αυτές τις διαφορές μόνο από τη μέση ηλικία και μετά μαρτυρεί ότι πιθανότατα είμαστε άκρως ευάλωτοι στη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής μας. Είναι επίσης σημαντικό να ανακαλύψουμε εάν αυτές οι αλλαγές είναι αναστρέψιμες σε περίπτωση που το άτομο χάσει κιλά, κάτι που είναι πολύ πιθανό να συμβαίνει».
Πρέπει πάντως να σημειωθεί πως παρά τις σαφείς διαφορές στον όγκο της λευκής ουσίας του εγκεφάλου που προέκυψαν από τη μελέτη μεταξύ αδύνατων και υπέρβαρων ατόμων, δεν παρατηρήθηκε σύνδεση μεταξύ του βάρους και των γνωστικών ικανοτήτων (όπως αυτή διερευνήθηκε μέσω ενός τεστ παρόμοιου με τα συμβατικά τεστ του δείκτη ευφυΐας –IQ).

HeliosPlus