Μοντέλο προβλέπει τις ζωονόσους που «χτυπούν» τον άνθρωπο

Βρετανοί επιστήμονες αναφέρουν ότι ανέπτυξαν ένα μοντέλο το οποίο προβλέπει τα ξεσπάσματα ζωονόσων που μεταδίδονται στον άνθρωπο με βάση τις αλλαγές στο κλίμα. Η ανάπτυξη του νέου μοντέλου θεωρείται άκρως σημαντική με δεδομένο ότι τέτοιου είδους νόσοι «χτυπούν» συχνά την ανθρωπότητα: τα πιο πρόσφατα παραδείγματα είναι αυτά των ιών Εμπολα και Ζίκα που δημιούργησαν πρόσφατα παγκόσμιο πανικό.

Περιγράφοντας το μοντέλο τους ως «άκρως σημαντική εξέλιξη στην κατανόηση της εξάπλωσης νόσων από ζώα σε ανθρώπους» οι ερευνητές σημειώνουν ότι μπορεί να βοηθήσει τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο να προετοιμαστούν κατάλληλα και να έχουν τη σωστή απόκριση σε ξεσπάσματα ασθενειών, λαμβάνοντας υπόψη τους όμως και τον αντίκτυπο που οι αποφάσεις τους θα έχουν στο περιβάλλον.

«Το μοντέλο μας μπορεί να βοηθήσει τους ιθύνοντες των κρατών που λαμβάνουν αποφάσεις να αξιολογούν την πιθανή επίδραση των παρεμβάσεών τους ενάντια στις ζωονόσους υπό το πρίσμα και της περιβαλλοντικής πολιτικής –όταν για παράδειγμα αποφασίζουν να μετατρέψουν βοσκοτόπια σε καλλιεργήσιμη γη» αναφέρει η Κέιτ Τζόουνς, καθηγήτρια στο Τμήμα Γενετικής, Εξέλιξης και Περιβάλλοντος στο University College του Λονδίνου (UCL) που ήταν η μία εκ των δύο επικεφαλής της μελέτης. Η καθηγήτρια προσέθεσε ότι το νέο μοντέλο έχει την ικανότητα να διερευνά την επίδραση της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής σε πολλές νόσους ταυτοχρόνως.

Ποσοστό της τάξεως του 60% ως 75% των νέων μεταδοτικών νόσων που εμφανίζονται στον άνθρωπο έχουν ξεκινήσει από τα ζώα. Οι νυχτερίδες μάλιστα είναι γνωστό ότι «κουβαλούν» μέσα τους πλήθος ζωονοσογόνων ιών.

Τόσο ο ιός Εμπολα όσο και ο ιός Ζίκα, που έγιναν γνωστοί παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια, ξεκίνησαν από άγρια ζώα, όπως και πολλές άλλες ασθένειες σαν τον πυρετό Lassa, οι οποίες είναι ήδη ένοχες για χιλιάδες κρούσματα και αναμένεται να εξαπλωθούν ακόμη περισσότερο εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Η ομάδα της δρος Τζόουνς χρησιμοποίησε τις τοποθεσίες όπου κατεγράφησαν 408 ξεσπάσματα του πυρετού Lassa μεταξύ του 1967 και του 2012 καθώς και τις αλλαγές που έλαβαν χώρα σε αυτές τις περιοχές σε ό,τι αφορούσε τη χρήση γης, τις καλλιέργειες, τη θερμοκρασία, τις βροχοπτώσεις, τη συμπεριφορά του πληθυσμού καθώς και την πρόσβασή του στα συστήματα υγείας. Οι ερευνητές ταυτοποίησαν επίσης το υποείδος ενός αρουραίου (multimammate rat) ο οποίος μεταδίδει τον ιό Lassa στον άνθρωπο, προκειμένου να χαρτογραφήσουν την πορεία του. Σημειώνεται ότι όπως συμβαίνει με τον ιό Εμπολα, έτσι και ο ιός Lassa προκαλεί αιμορραγικό πυρετό και μπορεί να είναι θανατηφόρος.

Ολες αυτές οι πληροφορίες ενώθηκαν με προβλέψεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή, τις αλλαγές στην πυκνότητα του πληθυσμού και στη χρήση γης. «Η προσέγγισή μας προβλέπει επιτυχώς τα ξεσπάσματα νόσων συνδυάζοντας τις αλλαγές στην κατανομή των ξενιστών καθώς οι περιβαλλοντικές συνθήκες αλλάζουν με τη μηχανική της εξάπλωσης των νόσων από τα ζώα στους ανθρώπους» σημειώνει ο Ντέιβιντ Ρέντινγκ, επίσης από το UCL, που ήταν ο έτερος επικεφαλής της μελέτης. Ο ερευνητής συμπληρώνει ότι «το νέο μοντέλο μάς επιτρέπει να υπολογίζουμε πόσο συχνά οι άνθρωποι είναι πιθανό να έλθουν σε επαφή με ζώα που φιλοξενούν εντός τους νόσους καθώς και τον κίνδυνο εξάπλωσης αυτών των νόσων στον πληθυσμό».

Η ερευνητική ομάδα αναφέρει σε σχετική δημοσίευσή της στο επιστημονικό έντυπο «Methods in Ecology and Evolution» πως σε ό,τι αφορά τον πυρετό Lassa, η χρήση του μοντέλου που ανέπτυξε έδειξε πως ο αριθμός των μολυσμένων ατόμων θα διπλασιαστεί τις επόμενες δεκαετίες. Συγκεκριμένα, θα ανέλθει σε 406.000 άτομα το 2070 –από περίπου 195.000 που είναι σήμερα τα κρούσματα –εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και της αύξησης του πληθυσμού.