Παίζει στα δάχτυλα την καινοτομία η οποία προσφέρει πρωτοποριακές θεραπείες για πλήθος νόσων. Ακροβατεί με περισσή άνεση ανάμεσα σε διαφορετικά επιστημονικά πεδία – σπούδασε άλλωστε χημικός μηχανικός και τώρα έχει υπό τη διεύθυνσή του το μεγαλύτερο Εργαστήριο Βιοϊατρικής στον κόσμο μέσα στο διάσημο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ). Ο καθηγητής Ρόμπερτ Λάνγκερ μοιάζει με έναν ταχυδακτυλουργό που με το μαγικό ραβδί του «πασπαλίζει» με ανακούφιση τον πληθυσμό. Δεν είναι τυχαίο ότι, όπως εκτιμάται, η ερευνητική δουλειά του ιδίου και των συνεργατών του έχει επηρεάσει τη ζωή 2 δισεκατομμυρίων ανθρώπων! Πριν από λίγες ημέρες ο επιστήμονας αυτός των 220 μεγάλων βραβείων έλαβε άλλη μία σημαντική τιμητική διάκριση, το βραβείο Queen Elizabeth για τη Μηχανική, που θεωρείται Νομπέλ στο συγκεκριμένο πεδίο. Ο μηχανικός με τις περισσότερες αναφορές άλλων επιστημόνων στο έργο του μίλησε στο ΒΗΜΑscience, με αφορμή την τελευταία βράβευσή του, για όσα έχει επιτύχει ως τώρα – έχει μεταξύ άλλων χαρίσει στην ανθρωπότητα προηγμένα στεντ για τις καρδιοπάθειες, ιστούς για μεταμόσχευση δέρματος, «έξυπνα» συστήματα χορήγησης φαρμάκων, επιδέσμους για τραύματα με έμπνευση τις σαύρες αλλά και αντιαγγειογενετικούς παράγοντες με εφαρμογή σε πολλές ασθένειες – καθώς και για τα όσα οραματίζεται για το μέλλον. Εχετε 2 δισ. λόγους για να διαβάσετε αυτό το κείμενο και άλλους τόσους για να πείτε (και να πούμε όλοι) «ευχαριστώ» σε αυτόν τον… ζογκλέρ της επιστήμης.

Θεωρείται «θεός» της βιοϊατρικής μηχανικής –όχι μόνο από τους περισσότερους από 100 φοιτητές και ερευνητές που εργάζονται μαζί του νυχθημερόν στο μεγαλύτερο εργαστήριο Βιοϊατρικής Μηχανικής στον κόσμο μέσα στο διάσημο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, το ΜΙΤ, αλλά και από πολλούς συναδέλφους του. Και ο χαρακτηρισμός δεν είναι τυχαίος, αφού τα όσα έχει επιτύχει μέχρι στιγμής αυτός ο χημικός μηχανικός που διέπρεψε στον… ιατρικό τομέα μάλλον μοιάζουν πολύ πάνω από τα «γήινα» για όλους εμάς τους κοινούς θνητούς. Ο 66χρονος σήμερα δρ Ρόμπερτ Λάνγκερ, ένας από τους 11 καθηγητές του ΜΙΤ –ο συγκεκριμένος τίτλος είναι ο μεγαλύτερος που μπορεί να λάβει ένα μέλος του –στο Ινστιτούτο για τη Συνθετική Ερευνα στον Καρκίνο, έλαβε πριν από λίγες ημέρες το σημαντικό βραβείο Queen Elizabeth για τη Μηχανική από τη Βασιλική Εταιρεία Μηχανικής της Βρετανίας. Ενα βραβείο που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 1 εκατ. βρετανικών στερλινών και θεωρείται το «Νομπέλ της Μηχανικής» (μήπως προπομπός και για το «πραγματικό» Νομπέλ, αφού αυξάνονται οι φήμες που θέλουν τον δρα Λάνγκερ να είναι υποψήφιος για ένα Νομπέλ εφέτος;). Το βραβείο Queen Elizabeth είναι μόνο το πιο πρόσφατο από τα περισσότερα από 220(!) μεγάλα βραβεία που έχει λάβει μέχρι στιγμής στην καριέρα του. Είναι ένας από τους μόλις επτά επιστήμονες που έχουν τιμηθεί τόσο με το Εθνικό Μετάλλιο για την Επιστήμη όσο και με το Εθνικό Μετάλλιο για την Τεχνολογία και την Καινοτομία στις ΗΠΑ, ενώ έχει επίσης λάβει μεταξύ άλλων το Millennium Prize, το μεγαλύτερο βραβείο για την τεχνολογία, αλλά και το Μετάλλιο Priestley, το οποίο αποτελεί τη μεγαλύτερη διάκριση της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας.

Για να συνεχίσουμε με τους «θεϊκούς» αριθμούς, ο καθηγητής Λάνγκερ έχει συγγράψει περισσότερα από 1.280 επιστημονικά άρθρα ενώ κατέχει ή έχει υποβάλει περισσότερες από 1.000 πατέντες. Περισσότερες από 250 εταιρείες φαρμάκων, χημικών προϊόντων, βιοτεχνολογίας και ιατρικών συσκευών έχουν παραγάγει προϊόντα με βάση τις ευρεσιτεχνίες του. Εχει επίσης ιδρύσει περισσότερες από 20 start-up εταιρείες και είναι σύμβουλος σε δεκάδες άλλες. Είναι ο μηχανικός με τις περισσότερες αναφορές άλλων επιστημόνων στο έργο του –περισσότερες από 170.000. Είναι ο επιστήμονας που εκτιμάται ότι με τα όσα έχει καταφέρει ο ίδιος και οι συνεργάτες του έχει «αγγίξει» τη ζωή 2 δισεκατομμυρίων ανθρώπων! Με αφορμή την τελευταία βράβευσή του ο δρ Λάνγκερ μίλησε στο «Βήμα» για τα όσα έχει καταφέρει ως σήμερα –από την ανάπτυξη φαρμάκων ενάντια στην αγγειογένεση με ποικίλες εφαρμογές και τη δημιουργία των πρώτων επενδεδυμένων με φάρμακο στεντ ως τη «γέννηση» ιστών στο εργαστήριο, καθώς και «έξυπνων» συστημάτων χορήγησης φαρμάκων –και για τα όσα προσπαθεί να κάνει πραγματικότητα στο μέλλον. Ηδη υπάρχουν 2 δισεκατομμύρια λόγοι να τον ευχαριστούμε για τα όσα έχει επιτύχει και αναμένεται να γίνουν πολύ περισσότεροι αν αναλογιστούμε ότι το μότο της ζωής του είναι πως «τίποτε δεν είναι ανέφικτο στην επιστήμη, απλώς δεν ξέρουμε πότε ακριβώς θα καταστεί εφικτό».
Στην κορυφή με… διάσπαση προσοχής


Ο δρ Λάνγκερ γεννήθηκε στο Ολμπανι της Πολιτείας της Νέας Υόρκης και, όπως ο ίδιος λέει στο «Βήμα», το ότι έγινε χημικός μηχανικός ήταν… τυχαίο. «Οι γονείς μου δεν είχαν σχέση με την επιστήμη, ο μπαμπάς μου διατηρούσε μια κάβα, αλλά όταν ήμουν μικρός μού έκαναν δώρο παιχνίδια με πειράματα που μου άρεσαν πολύ –είχα μετατρέψει το υπόγειο του σπιτιού σε εργαστήριο χημείας. Στη συνέχεια στο σχολείο ήμουν «δυνατός» κυρίως στα μαθηματικά και στις άλλες θετικές επιστήμες. Γενικώς πάντως δεν ήμουν το πιο υπάκουο παιδί, κοιτώντας πίσω πιστεύω ότι έπασχα από διαταραχή διάσπασης της προσοχής, αφού δεν μπορούσα με τίποτε να συγκεντρωθώ. Το μάθημα που αγαπούσα περισσότερο από όλα ήταν η χημεία και έτσι τελικώς αποφάσισα να γίνω χημικός μηχανικός. Αποφοίτησα από το Κορνέλ και στη συνέχεια ολοκλήρωσα το διδακτορικό μου στο ΜΙΤ. Σε εκείνη τη φάση είχα προσφορές από μεγάλες εταιρείες πετρελαίου –όπως συνέβαινε και με πολλούς συμφοιτητές μου που ακολούθησαν τον συγκεκριμένο δρόμο. Εγώ όμως πάντα πίστευα ότι η επιστήμη είναι αυτό που μπορείς να προσφέρεις για να γίνει καλύτερος ο κόσμος».
Ετσι βρέθηκε στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, και συγκεκριμένα στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Βοστώνης, δίπλα στον γνωστό για την αντικαρκινική έρευνά του Τζούντα Φόλκμαν, ο οποίος ήταν πρωτοπόρος για την εποχή του, καθώς πίστευε ότι «ανορθόδοξες» ειδικότητες θα μπορούσαν να προσφέρουν στην Ιατρική –δεν είναι τυχαίο ότι ο δρ Λάνγκερ ήταν ο μόνος χημικός μηχανικός στο νοσοκομείο. «Η εμπειρία δίπλα σε αυτόν τον οραματιστή, τον άνθρωπο-πρότυπο, μου άλλαξε τη ζωή, με γέμισε ιδέες σχετικά με το πώς θα μπορούσα να εφαρμόσω τη χημική μηχανική στην Ιατρική».
Ο Δον Κιχώτης με το μακρομόριο


Και οι ιδέες έγιναν πράξεις, και τι πράξεις. Ο δρ Λάνγκερ ανέλαβε το καθήκον να ανακαλύψει παράγοντες που θα σταματούν την αγγειογένεση, τη διαδικασία δηλαδή σχηματισμού αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν τους καρκινικούς όγκους με τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους θρεπτικά συστατικά. Διεξήγαγε χιλιάδες πειράματα, απέτυχε πολλές φορές αλλά τελικώς απομόνωσε έναν τέτοιον. Ηταν ένα μακρομόριο. Τα μακρομόρια διασπώνται από τον οργανισμό κατά τη διαδικασία της πέψης αν κάποιος τα λάβει από το στόμα ή μπλοκάρονται από τους ιστούς αν κάποιος τα εισπνεύσει. Επρεπε λοιπόν να αναπτυχθεί ένα «έξυπνο» σύστημα χορήγησης του φαρμάκου. Η ιδέα του δρος Λάνγκερ ήταν να κλειστεί το φάρμακο μέσα σε μια μικροσφαίρα από συνθετικό πολυμερές που δεν προκαλεί φλεγμονές και η σφαίρα αυτή να εμφυτευθεί στον όγκο εκλύοντας σταδιακά το φάρμακο. Επειτα από επιμονή και επιμονή έφτιαξε ένα σύστημα που λειτουργούσε και το σύστημα αυτό έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη πολλών άλλων σημερινών «πανέξυπνων» συστημάτων χορήγησης φαρμάκων.
Η… έξυπνη όμως αυτή ιδέα δεν έγινε αρχικώς αποδεκτή με ενθουσιασμό. Οπως ο ίδιος λέει, «υπήρχε σκεπτικισμός, καθώς πολλοί ειδικοί υποστήριζαν ότι τα συνθετικά πολυμερή δεν μπορούν να «σηκώσουν» και να μεταφέρουν στα σημεία-στόχους μακρομόρια –ως τότε όλα τα φάρμακα βασίζονταν σε μικρομόρια. Αυτό επί έτη μού έκανε κακό, καθώς προσπαθούσα να προχωρήσω την έρευνά μου, να βρω επιχορηγήσεις. Ετσι γίνεται όμως στην επιστήμη». Με τον καιρό άλλα εργαστήρια, εκατοντάδες εργαστήρια, άρχισαν να επαναλαμβάνουν τη διαδικασία, και αποδείχθηκε αποτελεσματική. Εκτοτε φαρμακευτικές εταιρείες χρησιμοποιούν την… υποτιμημένη επί μακρόν τεχνολογία και πλέον τέτοιου είδους αντιαγγειογενετικοί παράγοντες κυκλοφορούν ευρέως όχι μόνο ενάντια στον καρκίνο αλλά και σε άλλες νόσους, όπως η ενδομητρίωση, η σχιζοφρένεια, ο αλκοολισμός και ο εθισμός στα ναρκωτικά, και εκτιμάται ότι έχουν βοηθήσει περί τα 20 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Ο δρ Λάνγκερ θεωρεί «τη στιγμή της ανακάλυψης του αντιαγγειογενετικού παράγοντα έναν από τους σημαντικότερους σταθμούς της καριέρας μου».
Μικροτσίπ εναντίον καρκίνου


Ο… πολυμήχανος μηχανικός συνεργάστηκε επίσης με ειδικούς της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς με σκοπό την ανάπτυξη ενός έξυπνου συστήματος για τη στοχευμένη χορήγηση χημειοθεραπείας ενάντια στον καρκίνο του εγκεφάλου (για την ακρίβεια, απευθείας στο σημείο του εγκεφάλου από όπου έχει αφαιρεθεί όγκος). Το σύστημα αυτό, που βασίζεται σε ένα μικροτσίπ, έγινε η πρώτη θεραπεία ύστερα από δύο δεκαετίες που κατάφερε να επιμηκύνει τη ζωή ατόμων με έναν θανατηφόρο καρκίνο του εγκεφάλου που ονομάζεται γλοιοβλάστωμα. Μάλιστα, όπως μας πληροφορεί ο καθηγητής, έχει πλέον εξελιχθεί και είναι δυνατή η χορήγηση συνδυασμού χημειοθεραπειών σε σημεία-στόχους και άλλων οργάνων του σώματος.
Από τα φύκη στα αγγεία εργαστηρίου


Ο δρ Λάνγκερ θεωρείται επίσης ένας από τους «πατέρες» της μηχανικής ιστών και της αναγεννητικής ιατρικής. Σε συνεργασία με τον δρα Τζόζεφ Βακάντι από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ ανέπτυξε τρισδιάστατα «εκμαγεία» από πολυμερή μέσα στα οποία τοποθετούνται ζωντανά κύτταρα με στόχο τη δημιουργία ιστών και οργάνων. Ο δρ Βακάντι αναζητούσε απεγνωσμένα τη δυνατότητα δημιουργίας ήπατος από το μηδέν, καθώς ως υπεύθυνος του προγράμματος για παιδιά με ηπατικά προβλήματα στο Νοσοκομείο Παίδων της Βοστώνης τα έβλεπε να πεθαίνουν ελλείψει οργάνων για μεταμόσχευση. Αρχικώς ο δρ Λάνγκερ προσπαθούσε να δημιουργήσει δισδιάστατους δίσκους επάνω στους οποίους θα «κάθονταν» τα κύτταρα. Μια μέρα όμως έλαβε ένα τηλεφώνημα από τον συνάδελφό του που ήταν διακοπές και χάζευε κάτι… φύκη. Ο δρ Βακάντι τον ρώτησε αν θα μπορούσε να φτιάξει τρισδιάστατες δομές πολυμερών σαν τα φύκη. Και έτσι η ιδέα έγινε πραγματικότητα και οι επιστήμονες δεν «πούλησαν φύκια για μεταξωτές κορδέλες». Στο εργαστήριο του δρος Λάνγκερ στο ΜΙΤ έχουν ήδη δημιουργηθεί αιμοφόρα αγγεία και μυϊκός ιστός εργαστηρίου. Παράλληλα δέρμα εργαστηρίου και… εκμαγείου έχει ήδη λάβει έγκριση από την αρμόδια Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) για χρήση σε εγκαυματίες και σε άτομα με διαβητικά έλκη. Συγχρόνως παρόμοια συστήματα που αφορούν τον σχηματισμό χόνδρου και την αποκατάσταση προβλημάτων του νωτιαίου μυελού έχουν μόλις εισέλθει σε φάση κλινικών δοκιμών. Απώτερος στόχος είναι βέβαια η δημιουργία ολόκληρων οργάνων με… σάρκα και οστά, κάτι που είναι άκρως πολύπλοκο, όπως παραδέχεται ο καθηγητής. «Βρισκόμαστε σε φάση μελέτης της δημιουργίας παγκρέατος, αλλά και εντέρου, ο δρόμος είναι όμως ακόμη μακρός. Γενικώς δουλεύουμε ασταμάτητα με κύτταρα και πολυμερή ώστε να δημιουργήσουμε πολλούς και διαφορετικούς ιστούς και όργανα. Ωστόσο τίποτε δεν είναι αδύνατο, απλώς δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε πότε θα συμβεί».
Εμπλουτισμένα στεντ και βιολάστιχο


Η δουλειά του δρος Λάνγκερ κατέστησε επίσης δυνατή την ανάπτυξη επενδεδυμένων με φάρμακο στεντ, τα οποία κυκλοφόρησαν το 2003. Τα στεντ αυτά τοποθετούνται σε καρδιοπαθείς με εν δυνάμει θανατηφόρα στένωση των αρτηριών. Το φάρμακο που φέρουν τα στεντ εκλύεται αργά μέσα στα αιμοφόρα αγγεία προλαμβάνοντας την επαναστένωσή τους. Εκτιμάται ότι περί τα 10 εκατομμύρια καρδιοπαθείς ζουν σήμερα χάρη στα στεντ του πολυπράγμονος επιστήμονα.
Ο μεγάλος εφευρέτης δεν σταματά όμως να αναπτύσσει νέα υλικά. Το 2002 παρουσίασε ένα νέο εύκαμπτο πλαστικό που ονομάστηκε «βιολάστιχο». Το βιολάστιχο μπορεί να εμποτιστεί με φάρμακα ή να λειτουργήσει ως εκμαγείο με μεγάλη ελαστικότητα, παρόμοια με εκείνη ανθρώπινων ιστών, όπως στους αεραγωγούς των πνευμόνων.
Ράμματα για την καρδιά από… σαύρες


Το 2008 παρουσίασε έναν αδιάβροχο αυτοκόλλητο επίδεσμο εμπνευσμένο και πάλι από τη φύση, και συγκεκριμένα από τις σαύρες γκέκο, με στόχο τη «συρραφή» χειρουργικών τομών ή και τραυματισμών εσωτερικών οργάνων. Ακολουθώντας τις αρχές που κάνουν τα πόδια των «σαμιαμιδιών» μοναδικά, οι επιστήμονες «σκάλισαν» στην επιφάνεια του επιδέσμου τους ίδιους «λόφους» και κοιλάδες σε νανοκλίμακα που επιτρέπουν και στις σαύρες να «κολλάνε» σε τοίχους και ταβάνια. Μια λεπτή επίστρωση ειδικής κόλλας βοηθά τον επίδεσμο να κολλά σε υγρά περιβάλλοντα όπως εκείνα της καρδιάς, της ουροδόχου κύστεως ή του ιστού των πνευμόνων. Και ένα επιπλέον πλεονέκτημα: ο επίδεσμος είναι βιοδιασπώμενος, με αποτέλεσμα να διαλύεται με την πάροδο του χρόνου και να μην απαιτείται η αφαίρεσή του από το σώμα. Ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό, όπως και οι νέες ιδέες που γεννά το εργαστήριο Βιοϊατρικής Μηχανικής του ΜΙΤ. Η «στρατιά» των ερευνητών διαφορετικών πεδίων –ο δρ Λάνγκερ ακολούθησε την… ανορθόδοξη μέθοδο του δρος Φόλκμαν και πιστεύοντας στο «η ισχύς εν τη ενώσει» απασχολεί στο εργαστήριό του βιολόγους, χημικούς, φυσικούς, ηλεκτρολόγους μηχανικούς αλλά και γιατρούς –μελετά την ανάπτυξη κάθε είδους νανοσωματιδίων τα οποία είτε θα στοχεύουν διαφορετικά σημεία του σώματος μεταφέροντας φάρμακα για τη θεραπεία τους είτε θα βοηθούν στην ταχύτερη διάγνωση νόσων. Μελετά συγχρόνως «νέες τεχνικές γενετικής μηχανικής μέσω παραγόντων που τροποποιούν γονίδια κυττάρων, όπως για παράδειγμα των καρκινικών, ώστε να σταματήσουν την επιβλαβή δράση τους. Το πεδίο αυτό μας ενθουσιάζει και θα δούμε τι θα δώσει στο μέλλον», σύμφωνα με τα λόγια του καθηγητή.
Με ένα εμφύτευμα παίρνεις φάρμακα 16 χρόνων!


Οι ερευνητές της ομάδας εργάζονται επίσης επάνω στην ανάπτυξη εμφυτεύσιμων μικροτσίπ τα οποία θα ελέγχονται με τηλεχειριστήριο, «όπως το τηλεχειριστήριο που ανοίγουμε την πόρτα του γκαράζ» λέει ο δρ Λάνγκερ. Ενα από τα πιο προχωρημένα προγράμματα σχετικά με τα μικροσκοπικά εμφυτεύματα αφορά ένα μικροτσίπ ικανό να αποθηκεύει και να εκλύει ακριβείς δόσεις φαρμάκων… κατά παραγγελία ως και επί 16 χρόνια! Οπως εξηγεί ο καθηγητής, «το εμφύτευμα αυτό διαθέτει θήκες με διαφορετικά καλύμματα και ανάλογα με τη ρύθμιση, που γίνεται ασύρματα, αποστέλλεται σήμα ώστε να ανοίξει το κάθε κάλυμμα και να εκλυθεί η δόση του φαρμάκου». Η εταιρεία Microchips την οποία ίδρυσε ο δρ Λάνγκερ για την εμπορική προώθηση αυτής της σύλληψης ανέφερε πριν από μόλις δύο μήνες ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο ερευνών του προϊόντος. Σε αντίθεση με τα «παραδοσιακά» συστήματα χορήγησης φαρμάκων, το συγκεκριμένο εμφύτευμα αποκρίνεται σε ασύρματα σήματα τα οποία μπορούν να το ενεργοποιήσουν, να το απενεργοποιήσουν ή ακόμη και να τροποποιήσουν τη συχνότητα ή τη δόση χορήγησης του φαρμάκου, χωρίς να απαιτείται η αφαίρεση του συστήματος από το σώμα του ασθενούς. Τρεις είναι οι πρώτοι στόχοι χρήσης του εμφυτεύματος. «Ο διαβήτης, η γυναικεία αντισύλληψη και η οστεοπόρωση, προβλήματα για τα οποία απαιτείται μακροχρόνια και τακτική λήψη φαρμάκων» σημειώνει ο καθηγητής. Η προσέγγιση σχετικά με την αντισύλληψη χρηματοδοτείται από το Ιδρυμα Bill and Melinda Gates. Από το ίδιο Ιδρυμα χρηματοδοτούνται και μελέτες του Εργαστηρίου του ΜΙΤ σχετικά με εμβόλια για την πολιομυελίτιδα, τα οποία θα χορηγούνται με μία μόνο δόση, καθώς και σχετικά με ανθελονοσιακά φάρμακα μακράς δράσης αλλά και απαραίτητα για την επιβίωση μεταλλικά στοιχεία που θα χορηγούνται μέσω εμφυτευμάτων στους λιγότερο προνομιούχους αυτού του κόσμου.
«Εξυπνη» ινσουλίνη θα καταργεί τις μετρήσεις


Η έρευνα δεν σταματά, με τα πάνω και τα κάτω της –οι αποτυχίες όμως πεισμώνουν τον δρα Λάνγκερ. «Για κάθε επιτυχία υπάρχουν πολλές αποτυχίες. Για παράδειγμα, δεν έχω ακόμη καταφέρει να δημιουργήσω ένα έξυπνο σύστημα αποδέσμευσης ινσουλίνης για τα διαβητικά άτομα, παρότι συνεχίζουμε με την ομάδα να το προσπαθούμε. Μάλιστα μέσα στις προηγούμενες ημέρες δημοσιεύσαμε μελέτη στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» σχετικά με μια «έξυπνη» τροποποιημένη ινσουλίνη. Η ινσουλίνη αυτή φέρει ένα υδροφοβικό μόριο που της επιτρέπει να κυκλοφορεί για μεγαλύτερο διάστημα στο αίμα, αλλά και μια χημική ομάδα η οποία ονομάζεται PBA και προσδένεται στη γλυκόζη. Οταν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος είναι πολύ υψηλά, η ινσουλίνη ενεργοποιείται και ωθεί τα κύτταρα να απορροφήσουν το επιπλέον σάκχαρο. Δείξαμε σε πειράματα σε ποντίκια ότι η ινσουλίνη αυτή μπορεί να «ταξιδεύει» στην κυκλοφορία του αίματος επί τουλάχιστον 10 ώρες και να ενεργοποιείται μόνο όταν πρέπει, αποκρινόμενη ταχέως στις αλλαγές των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να βάλει ένα τέλος στη συνεχή ανάγκη των ασθενών να μετρούν τα επίπεδα του σακχάρου τους μέσα στην ημέρα και αναλόγως να κάνουν ενέσεις ινσουλίνης». Οι ερευνητές σχεδιάζουν τώρα να δοκιμάσουν τον νέο τύπο ινσουλίνης και σε άλλα μοντέλα ζώων ενώ προσπαθούν να τελειοποιήσουν την ινσουλίνη ώστε να αποκρίνεται ακόμη καλύτερα στα επίπεδα γλυκόζης του αίματος.
Η επιστήμη σαν «δύναμη του καλού»


Ποια είναι τελικώς η μεγάλη αγάπη αυτού του διάσημου χημικού μηχανικού, εφευρέτη, ειδικού στην αναγεννητική ιατρική αλλά και καθηγητή πολλών και σπουδαίων άλλων σημαντικών πλέον επιστημόνων; Σύμφωνα με τα λόγια του ιδίου, «αυτό που αγαπώ είναι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι και η ιατρική μηχανική είναι ένα πολύ καλό μέσο για να προσφέρεις την ευτυχία σε όσους την έχουν ανάγκη λόγω προβλημάτων υγείας. Η άλλη μεγάλη αγάπη μου είναι η διδασκαλία, καθώς από αυτήν προκύπτουν νέοι επιστήμονες που και εκείνοι ακολουθούν το όνειρό τους κάνοντας την ανθρωπότητα πιο χαρούμενη. Αυτό είναι πάντα το μήνυμά μου προς τους φοιτητές μου, να ακολουθούν το πάθος τους, και αυτό το μήνυμα έχω να στείλω και στους επιστήμονες στην Ελλάδα». Ολους αυτούς τους επιστήμονες που «περνούν από τα χέρια του» ο δρ Λάνγκερ τούς βοηθά να πάρουν το μέλλον τους στα δικά τους χέρια ανοίγοντας εργαστήρια αλλά και εταιρείες, καθώς πιστεύει ότι η επιστήμη πρέπει να μετουσιώνεται σε πράξη για να φθάσει στο προσκέφαλο των ασθενών. Διότι τελικά «η επιστήμη έχει νόημα μέσα από το καλό που μπορεί να κάνει». Εκείνος πάντως σίγουρα το… νόημα το έχει πιάσει, όπως αποδεικνύουν τα πολλά καλά που έχει προσφέρει στον πληθυσμό!


Επί προσωπικού…
Η ελληνοαμερικανική φιλία
Στη συζήτησή μας ο ίδιος ο δρ Λάνγκερ ανέφερε, προς τιμήν του, ότι μερικοί από τους σημαντικότερους ειδικούς στη μηχανική είναι Ελληνες –και έσπευσε να τους ονομάσει. Εκανε λόγο για τον στενό επί έτη φίλο του Νικόλα Πέππα, καθηγητή Βιοϊατρικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Οστιν, το έργο του οποίου έχει επανειλημμένως παρουσιάσει το ΒΗΜΑScience, αλλά και τον καθηγητή του ΜΙΤ, ειδικό στη Μεταβολική Μηχανική Γρηγόρη Στεφανόπουλο, ο οποίος έχει επίσης παραχωρήσει συνέντευξη στο ΒΗΜΑScience πριν από μερικά χρόνια. Ο κ. Πέππας, με τον οποίο ήλθαμε ξανά σε επαφή προκειμένου να μας σκιαγραφήσει με λίγα λόγια τον επιστήμονα αλλά και τον άνθρωπο Ρόμπερτ (Μπομπ για τους φίλους του) Λάνγκερ, ξεκίνησε με μια λέξη: «θεός» του πεδίου του, τον οποίο γνωρίζει περί τα 40 χρόνια καθώς σπούδαζαν μαζί στο ΜΙΤ. «Τα κοινά μας είναι όμως πολύ περισσότερα. Γεννηθήκαμε με μόλις τέσσερις ημέρες διαφορά, εγώ στις 25 Αυγούστου του 1948 και εκείνος στις 29 Αυγούστου του ίδιου έτους –η τόσο μικρή αυτή διαφορά κάνει πάντως τον Μπομπ να με αποκαλεί… μεγάλο αδελφό του. Πέρα από το αστείο όμως αυτής της δήλωσης είμαστε πράγματι σαν αδέλφια που ακολουθήσαμε το ίδιο ακριβώς «πλάνο» και στην προσωπική ζωή μας: είχαμε την τύχη να παντρευτούμε αμφότεροι επιστήμονες και μάλιστα με διδακτορικό, οι οποίες είναι 14 χρόνια μικρότερές μας. Και μάλιστα οι γάμοι μας έγιναν με δέκα ημέρες διαφορά, το καλοκαίρι του 1988».
Η… σκιαγράφηση συνεχίζεται με ένα άκρως διαφωτιστικό βίντεο που μας έστειλε ο κ. Πέππας και αφορά τη ζεστή ομιλία που έδωσε ο δρ Λάνγκερ για εκείνον στα 60ά γενέθλιά του. Εκεί μεταξύ άλλων μαθαίνουμε ότι επί μακρόν ο δρ Λάνγκερ ήταν πολέμιος του σακακιού και της γραβάτας –στις πρώτες ομιλίες του είχε μόνο ένα πάμφθηνο σακάκι και μία ακόμη πιο πάμφθηνη γραβάτα –και ο δρ Πέππας τού έκανε συνεχείς παρατηρήσεις προκειμένου να τον… σουλουπώσει. Μαθαίνουμε επίσης ότι ο δρ Λάνγκερ αποκαλεί τον δρα Πέππα «Wikipedia» που γνωρίζει τα πάντα και επί παντός του επιστητού –ακόμη και το τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στο ΜΙΤ ενώ βρίσκεται τόσο μακριά στο Τέξας ενώ ο ίδιος ο καθηγητής του ΜΙΤ δεν έχει πάρει «μυρωδιά» για τα τεκταινόμενα. Αλλά πέρα και πάνω από όλα μαθαίνουμε ότι και τους επιστήμονες αυτού του βεληνεκούς τους συνδέουν η αγάπη για την επιστήμη, η αγάπη για τα «πνευματικά» παιδιά τους που δεν είναι άλλα από τους φοιτητές τους και κυρίως η αγάπη για τον άνθρωπο. Θα κλείσουμε αυτό το κομμάτι του… ανθρώπινου βιογραφικού του δρος Λάνγκερ με μια εικόνα από το Cape Cod στην Πολιτεία της Μασαχουσέτης, όπου ο καθηγητής έχει το εξοχικό του. Εκεί κάθε χρόνο είναι παράδοση το καλοκαιρινό πάρτι του, όπου καλεσμένη είναι όλη η επιστημονική οικογένειά του από το Εργαστήριο (εκτός από την «κανονική» οικογένειά του που περιλαμβάνει την επίσης αποφοιτήσασα από το ΜΙΤ σύζυγό του Λόρα και τα τρία παιδιά του). Δείτε τον συνωστισμό…

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ