Γιώργος Θ. Χρόνης
Διάπλους
Ενα βιωματικό και ιστορικό ταξίδι της
ελληνικής ωκεανογραφικής έρευνας
Εκδόσεις: Καλειδοσκόπιο,
σελ 264, τιμή 17 ευρώ

Κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης έκθεσης για την επιστήμη, όπου πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα της χώρας έδιναν σε μικρούς και μεγάλους επισκέπτες την ευκαιρία να μπουν για λίγο στον θαυμαστό κόσμο της έρευνας, ένα έκθεμα είχε πάντοτε μια μεγάλη ουρά. Επρόκειτο για ένα ομοίωμα του βαθυσκάφους «Θέτις» του ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών) και το βίντεο που προβαλλόταν στην οθόνη έδινε την ψευδαίσθηση μιας περιπλάνησης στον βυθό. Τόσο εμείς που μπορέσαμε στην έκθεση να θαυμάσουμε το βαθυσκάφος όσο και εκείνοι που κάποια στιγμή είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν το πλωτό εργαστήριο του ΕΛΚΕΘΕ, το 62 μέτρων ερευνητικό σκάφος «Αιγαίο», σίγουρα δεν υποψιαζόμαστε τους κόπους που απαιτήθηκαν για την απόκτησή τους. Οπως άλλωστε δεν υποψιαζόμαστε πολλά πράγματα για τις δυσκολίες των ερευνητών εμείς που ζητούμε μόνο να μάθουμε τι θα κερδίσουμε από αυτά.

Μια ευκαιρία, ένα παράθυρο στον κόσμο της έρευνας στη θαλάσσια βιολογία, μας ανοίγει ο Γιώργος Θ. Χρόνης με το βιβλίο του «Διάπλους». Οπως εξηγεί με τον υπότιτλό του ο συγγραφέας, πρόκειται για «ένα βιωματικό και ιστορικό ταξίδι της ελληνικής ωκεανογραφικής έρευνας». Πράγματι, η επαγγελματική ζωή του κ. Χρόνη είναι συνδεδεμένη άρρηκτα με την πορεία του ΕΛΚΕΘΕ, το οποίο υπηρέτησε από διαφορετικές ηγετικές θέσεις για 37 ολόκληρα χρόνια. Η διήγηση ωστόσο ξεκινά από πιο νωρίς, με την ίδρυση το καλοκαίρι του 1945 του Ελληνικού Υδροβιολογικού Ινστιτούτου (ΕΥΙ), προπομπού του σημερινού ΕΛΚΕΘΕ. Η αρχή αυτή, για την οποία ο συγγραφέας βασίζεται σε ιστορικές πηγές και προσωπικές συνομιλίες με άτομα που έπαιξαν κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση του ΕΥΙ, είναι ιδιαίτερα διαφωτιστική για τη συνέχεια. Βλέπετε, μέσα από τις προσωπικές στιγμές του συγγραφέα αναδύονται όλες οι παθογένειες της ελληνικής γραφειοκρατίας, της πολιτικής αδιαφορίας, της καχυποψίας για την έρευνα… Πώς μπορεί κανείς να απαγγιστρωθεί από τις αγκυλώσεις της δημόσιας διοίκησης (όταν ακόμη και για φωτοτυπίες χρειάζεται η υπογραφή του ανωτέρου); Πόσο μπορεί να αντέξει μια ομάδα οραματιστών να αντιπαλεύει με το σουρεαλιστικό πολιτικό κατεστημένο; Τι χρειάζεται για να δημιουργηθεί ένα ερευνητικό ίδρυμα που τιμά τη χώρα μας στο εξωτερικό; Τι ρόλο έπαιξε η σχέση μας με τους εξ Ανατολών γείτονές μας στην απόκτηση των ερευνητικών σκαφών του Ινστιτούτου; Σε αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα δίνει τη δική του εκδοχή ο Γιώργος Χρόνης, ο οποίος κερδίζει τον αναγνώστη του ακριβώς επειδή δεν μπαίνει στον πειρασμό να ωραιοποιήσει το πορτρέτο του. Ο «Διάπλους» διαβάζεται και σαν μυθιστόρημα με έναν πολύ γήινο ήρωα. Θα το χάριζα ευχαρίστως στην πολιτική ηγεσία αν ήμουν σίγουρη ότι θα το διάβαζε…