Βιβλία

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΧΡ. ΓΟΛΕΜΑΤΗΣ
Από τα Ξόρκια και την
Ονειροθεραπεία στο
Νυστέρι του Χειρουργού
Το διαχρονικό μήνυμα της
αρχαίας ελληνικής χειρουργικής
Εκδόσεις CMYK,
σελ. 161, τιμή 10,65 ευρώ

Δεν είναι λίγες οι φορές που κατά τη διάρκεια διεθνών συνεδρίων Ιατρικής ή Βιολογίας τα οποία έτυχε να παρακολουθήσω στη χώρα μας ή στην αλλοδαπή κάποιος ξένος ομιλητής άρχιζε τη διάλεξή του με μια αναφορά στον Αριστοτέλη, στον Πλάτωνα, στον Ιπποκράτη… Κάποιες φορές δε η αναφορά ήταν τόσο «ψαγμένη» που αποδείκνυε την άριστη γνώση του ομιλητή για την αρχαία ελληνική γραμματεία. Επιτρέψτε μου να εκμυστηρευθώ τη ζήλια που αισθανόμουν σε τέτοιες περιπτώσεις: ανήκω βλέπετε σε εκείνη τη γενιά των μαθητών που, εξαιτίας μιας ακόμη μεταρρύθμισης στην Παιδεία, δεν διδάχθηκε ποτέ αρχαία ελληνικά στο Γυμνάσιο, ενώ η επιλογή μου για πρακτική κατεύθυνση είχε σαν αποτέλεσμα να μη διδαχθώ ποτέ λατινικά παρά μόνο λίγα αρχαία ελληνικά στο Λύκειο.

Αντιλαμβάνεστε λοιπόν με πόση χαρά μελέτησα το πόνημα του κ. Γολεμάτη, του ομότιμου σήμερα καθηγητή Χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου της Αθήνας, με τίτλο «Από τα ξόρκια και την ονειροθεραπεία στο νυστέρι του χειρουργού», στο οποίο εξιστορείται η πορεία προς τη χειρουργική από τη μυθολογική εποχή ως τους βυζαντινούς χρόνους, όπως αυτή προκύπτει από αρχαία κείμενα και ιστορικές μελέτες.

Οπως γίνεται αμέσως φανερό στον αναγνώστη, όταν ο κ. Γολεμάτης άφησε το χειρουργικό νυστέρι και την κλινική πράξη, αποφάσισε να μελετήσει σε βάθος στην ιστορία της επιστήμης του. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που θα έπρεπε να αποτελεί μέρος των σπουδών των φοιτητών Ιατρικής! Και αυτό γιατί οι μελλοντικοί γιατροί θα πρέπει να γνωρίζουν πως, παραδείγματος χάριν, δεν είναι εύρημα των σύγχρονων μελετητών το ότι η στοργή και η γλωσσική επικοινωνία με το βρέφος βοηθούν στην ψυχοπνευματική ανάπτυξή του. Οπως διαβάζουμε στο πόνημα του καθηγητή, «Ο Σωρανός ο Εφέσιος συνιστά τον θηλασμό και συμβουλεύει τη θηλάζουσα να κάνει φωνητικές και σωματικές ασκήσεις, να τρώει εύγευστα φαγητά, να κάνει λουτρό, να είναι στοργική και να αλλάζει το μωρό συχνά για να είναι καθαρό. Επίσης συνιστά η τροφός να είναι Ελληνίδα, να μην είναι θρησκόληπτη και δεισιδαίμων και να δίνει μεγάλη σημασία στη γλωσσική επικοινωνία του βρέφους για την ψυχοπνευματική του ανάπτυξη».

Ομοίως, οι μελλοντικοί χειρουργοί θα εκτιμήσουν διαφορετικά τα εργαλεία της δουλειάς τους αν γνωρίζουν ότι ο Διοκλής ο Καρύστιος, ο οποίος έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ., είχε επινοήσει ένα ειδικό εργαλείο (κυαθίσκος του Διοκλή) για να αφαιρεί σφηνωμένα βέλη. Με αυτό το εργαλείο μάλιστα αφαιρέθηκε το βέλος από το μάτι του βασιλιά Φιλίππου της Μακεδονίας.

Ειδικά δε οι φοιτήτριες της Ιατρικής θα πρέπει να γνωρίζουν την ιστορία της Αγνοδίκης της Αθηναίας (4ος-3ος αιώνας π.Χ.), η οποία σπούδασε την Ιατρική μεταμφιεσμένη άνδρας προκειμένου να παρακάμψει τον νόμο που απαγόρευε στις γυναίκες να ασκούν την ιατρική και ο οποίος άλλαξε χάρη στο δικό της λαμπρό έργο.

Τα παραπάνω ήταν ένα μόνο μικρό δείγμα από τον πλούτο που κρύβει το πόνημα του καθηγητή Βασιλείου Γολεμάτη. Σε αυτό οι φοιτητές Ιατρικής, Φαρμακολογίας και Νοσηλευτικής αλλά και οι γιατροί που βρίσκονται στην ενεργό δράση θα βρουν μια πυξίδα που θα τους οδηγήσει να δουν το λειτούργημά τους υπό ένα ευρύτερο πρίσμα. Και όσοι θέλουν να εντρυφήσουν στην ιστορία της επιστήμης τους θα έχουν έναν πολύ καλό οδηγό.