Μάριο Λίβιο
Η εξίσωση που δεν μπορούσε να λυθεί
Εκδόσεις Ενάλιος, 2013,
σελ. 475, τιμή 16 ευρώ

Ο Μάριο Λίβιο είναι αστροφυσικός και με το βιβλίο αυτό αναλαμβάνει μια πολύ δύσκολη αποστολή: να μας κάνει να καταλάβουμε το πώς η Συμμετρία μπορεί να είναι βασικό συστατικό λειτουργίας κόσμων που δεν μπορούμε καν να τους δούμε, όχι με γυμνό μάτι αλλά ακόμη και με το πιο καλό ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Οπως αναφέρει στις πρώτες σελίδες του βιβλίου αυτού: «Η Συμμετρία είναι το ύψιστο εργαλείο για να γεφυρωθεί το κενό μεταξύ της Επιστήμης και της Τέχνης, μεταξύ της Ψυχολογίας και των Μαθηματικών. Διαπερνά αντικείμενα και ιδέες που κυμαίνονται από τα περσικά χαλιά ως τα μόρια της ζωής». Διότι η συμμετρία δεν είναι μόνο κάτι σχετικό με την καθιερωμένη αμφίπλευρη ομοιότητα των ψαριών ή των απλών κύκλων, αλλά η γενικευμένη από τα Μαθηματικά έννοια του αμετάβλητου σε μια πιθανή αλλαγή. ‘Η, όπως το έθεσε ένας διάσημος μαθηματικός, ο Χέρμαν Βάιλ: «Ενα πράγμα είναι συμμετρικό αν υπάρχει κάτι που μπορείς να το κάνεις έτσι ώστε τελειώνοντας την επίδρασή σου επάνω σε αυτό το πράγμα να μοιάζει το ίδιο όπως ήταν πριν». Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε εννέα κεφάλαια και δέκα παραρτήματα. Αρχίζει από τα κλασικά σχετικά με τις συμμετρίες στη Φύση και τη μουσική του Μπαχ, τη δομή των οργανισμών υπό την επίδραση της βαρύτητας και προχωρεί στη μαθηματική σύλληψη της Συμμετρίας, γνωρίζοντας στον αναγνώστη τη δύσκολη ζωή του Νορβηγού Αμπελ και βέβαια την τραγική κατάληξη του μεγαλοφυούς αλλά άτυχου Εβαρίστ Γκαλουά. Αμέσως μετά αρχίζει μια προσπάθεια επεξήγησης της Θεωρίας των Ομάδων όπου μπλέκονται αινίγματα και ο κύβος του Ρούμπικ που από το 1974 ως το 1980 είχε γίνει η τρέλα της εποχής. Με 200 εκατομμύρια κομμάτια, κατ’ εκτίμηση, να έχουν πουληθεί ως το 2000 περίπου. Μια ομάδα αποτελείται από μέλη που πρέπει να ακολουθούν τέσσερις κανόνες. Δυο μέλη όταν συνδυάζονται να προκύπτει ένα τρίτο μέλος, πάλι μέσα από την ομάδα, ο διαδοχικός συνδυασμός τριών μελών να μην εξαρτάται από τη σειρά, να υπάρχει ένα στοιχείο που όταν συνδυάζεται με άλλο μέλος της ομάδας να μην το αλλάζει και ένα αντίστροφο στοιχείο ώστε όταν συνδυάζονται να προκύπτει κάτι σαν τη μονάδα στους δικούς μας συνηθισμένους αριθμούς. Στις ομάδες αφιερώνονται εξήντα περίπου σελίδες, χωρίς όμως μαθηματικούς τύπους και όλα είναι απόλυτα κατανοητά. Αυτό είναι ένα κρίσιμο βήμα όμως διότι έτσι αρχίζεις να συνδέεις την επιφανειακή ιδέα που είχες για τη συμμετρία με τα Μαθηματικά που οδηγούν στη Θεωρία του Αϊνστάιν και στον κβαντικό κόσμο των κουάρκ. Διότι δεν διστάζει ο συγγραφέας να ασχοληθεί με τις ομάδες Λίε και τον ρόλο τους στη θεωρία των στοιχειωδών σωματιδίων όπως διατυπώθηκε από τον Γκέλ-μαν. Φθάνει ως το CERN και καταλήγει σε θέματα που ίσως είναι καλύτερα να ανακαλύψει ο αναγνώστης μόνος του φθάνοντας ως εκεί, γιατί είναι κάπως απροσδόκητο το πού μπορεί να μας οδηγήσει το κυνήγι της συμμετρίας.

Πρόκειται για βιβλίο που σου μαθαίνει πολλά απαιτώντας μόνο λίγη υπομονή και καθόλου σχεδόν γνώσεις Μαθηματικών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ