Το πιάνο που σας… μαθαίνει πιάνο!

Πώς θα σας φαινόταν αν το πιάνο σας έδειχνε από μόνο του ποια πλήκτρα θα πρέπει να πατήσετε για να εκτελέσετε μια φούγκα του Μπαχ ή μια σονάτα του Μπετόβεν, αν όχι με την τέχνη ενός Γκλεν Γκουλντ, τουλάχιστον χωρίς κανένα λάθος; Αυτό είναι πλέον δυνατό χάρη σε ένα ειδικό πρόγραμμα που ανέπτυξαν γερμανοί ερευνητές. Στόχος τους, να κάνουν το μάθημα του πιάνου πιο ευχάριστο και πιο… συνοπτικό, έτσι που να ταιριάζει στην ανυπόμονη νέα γενιά των μελλοντικών μουσικών.

Το σύστημα PIANO (Projected Instrument Augmentation) αναπτύχθηκε από ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου της Ουλμ στη Γερμανία με επικεφαλής τον καθηγητή Μίχαελ Βέμπερ. Στόχος του, όπως περιγράφουν οι επιστήμονες σε σχετικό άρθρο τους, είναι να λειτουργήσει υποστηρικτικά στα παραδοσιακά μαθήματα πιάνου. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι ότι καταργεί τις «δύσκολες» στην ανάγνωση νότες αντικαθιστώντας το πεντάγραμμο με μια εναλλακτική «οπτικοποίηση» της μουσικής, η οποία προβάλλεται, όπως μπορείτε να δείτε και στο σχετικό βίντεο, στο πιάνο.

Αρχάριοι… βιρτουόζοι

Το PIANO –το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο στάδιο του πρωτοτύπου –αποτελείται από ένα ηλεκτρικό πιάνο το οποίο είναι συνδεδεμένο σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή και έχει προσαρτημένη μια οθόνη η οποία φθάνει ως τα πλήκτρα του. Επάνω σε αυτή την οθόνη προβάλλεται η οπτικοποίηση της μουσικής με χρωματιστά «κουτάκια» που αντιπροσωπεύουν τις νότες και τα οποία κινούνται στην οθόνη καταλήγοντας επάνω στο πλήκτρο που πρέπει να πατήσει ο μαθητευόμενος πιανίστας. Το κάθε χρώμα αντιστοιχεί σε ένα δάχτυλο, ενώ μια λεπτή γραμμή ενώνει κάθε κουτάκι από τη στιγμή της εμφάνισής του με το πλήκτρο που του αντιστοιχεί προειδοποιώντας τον μαθητευόμενο για την επόμενη κίνησή του. Κυματισμοί και διακεκομμένες γραμμές τον ενημερώνουν για τον τρόπο εκτέλεσης –όπως π.χ. ένα στακάτο ή ένα τρέμολο.

Καθώς το πιάνο είναι συνδεδεμένο με τον υπολογιστή, είναι σε θέση να στέλνει και να λαμβάνει πληροφορίες από αυτόν. Ετσι το σύστημα μπορεί να αναπροσαρμόζει την προβολή των μουσικών φθόγγων ανάλογα με τις κινήσεις του πιανίστα (αν, π.χ., κάνει κάποιο λάθος). Επίσης μπορεί να στέλνει μηνύματα στο πιάνο κάνοντάς το να «παίξει» μόνο του χωρίς ο μαθητευόμενος να αγγίζει τα πλήκτρα.

Προσαρμογή στα μέτρα του μαθητευoμένου

Προς το παρόν, για να απλοποιήσουν το πρωτότυπό τους, οι επιστήμονες το έχουν κάνει να λειτουργεί μόνο για το δεξί χέρι, όπως όμως επισημαίνουν, αυτή είναι η ενδεδειγμένη αρχή για έναν αρχάριο που ξεκινάει να μάθει πιάνο. Για να διευκολύνει την εκμάθηση το σύστημα λειτουργεί με τρεις τρόπους. Στη ρύθμιση «Listen» ο μαθητευόμενος μπορεί να ακούσει το κομμάτι και να εξοικειωθεί με τη μουσική και την οπτικοποίησή της. Στη ρύθμιση «Practice» μπορεί να παίξει το κομμάτι με τον δικό του ρυθμό έτσι ώστε σιγά σιγά να το μάθει (όταν κάνει λάθος, τα πλήκτρα που αντιστοιχούν στις λάθος νότες «κοκκινίζουν» επισημαίνοντάς του τα «στραβοπατήματά» του). Αφού εξασκηθεί αρκετά, ο μαθητευόμενος μπορεί, τέλος, να περάσει στη λειτουργία «Play», όπου πλέον θα πρέπει να ακολουθήσει το σύστημα παίζοντας σαν επαγγελματίας.

Το PIANO δοκιμάζεται αυτή τη στιγμή σε ομάδες εθελοντών συμπληρώνοντας τα «παραδοσιακά» μαθήματα πιάνου τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι επιτελεί τον σκοπό του επιταχύνοντας την εκμάθηση του μουσικού οργάνου και βελτιώνοντας τη μουσική έκφραση των μαθητευομένων που εξασκούνται με αυτό.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 8 Οκτωβρίου 2013