Ενα νέο «όπλο» προστίθεται στο «οπλοστάσιο» των ειδικών ενάντια σε διαφορετικές ασθένειες –δεν είναι άλλο από τις… φούσκες. Πρόκειται για μικροσκοπικές φυσαλίδες, μικρότερες από το πλάτος μιας ανθρώπινης τρίχας, οι οποίες βοηθούν στη διάγνωση, στη θεραπεία, ακόμη και στην πρόληψη σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως ο καρκίνος, τα εγκεφαλικά, οι αναπνευστικές νόσοι αλλά και οι αποφραγμένες αρτηρίες. Στο μέλλον εκτιμάται μάλιστα ότι οι μικροφυσαλίδες θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ, της νόσου του Πάρκινσον, αλλά και της κατάθλιψης.
Η πρώτη χρήση των μικροσκοπικών φυσαλίδων έχει ήδη γίνει από το 1968 στο πεδίο της διάγνωσης με υπερήχους. Οι μικροσκοπικές «μπουρμπουλήθρες» αντανακλούν τα υπερηχητικά κύματα στο σώμα, βοηθώντας στην καλύτερη απεικόνιση των ιστών. Τα τελευταία χρόνια όμως φαίνεται ότι η τεχνική των… φυσαλίδων μπορεί να έχει τεράστια δυναμική και σε άλλα πεδία. Οπως αναφέρει η δρ Ελεανορ Στράιντ, λέκτορας στη Βιοϊατρική Μηχανική στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, «οι μικροφυσαλίδες έχουν τεράστιες δυνατότητες. Η χρήση τους στη διάγνωση και στην παρακολούθηση των καρδιοπαθειών καθώς και στην ανίχνευση του καρκίνου αυξάνεται ταχέως».
Δείτε τις τελευταίες ιατρικές εξελίξεις σε επίπεδο… φούσκας.
Καρκίνος
Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κολοράντο πιστεύουν ότι βρήκαν την απάντηση στο θέμα της υποξίας των καρκινικών όγκων η οποία τους χαρίζει ανθεκτικότητα στην ακτινοθεραπεία. Δημιούργησαν φυσαλίδες οξυγόνου με ένα λιπώδες περίβλημα οι οποίες απορροφώνται από τον καρκινικό ιστό μετά την έγχυσή τους στον οργανισμό. Οταν οι μικροφυσαλίδες φθάσουν στα σημεία-στόχους, υπέρηχοι τις χτυπούν και τις σπάνε, με αποτέλεσμα να εκλύεται οξυγόνο στους ιστούς. Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα σε ζώα είναι επιτυχημένα και ανοίγουν τον δρόμο για κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.
Θρόμβοι
Η αποκαλούμενη θεραπεία Sonolysis αφορά την έγχυση μικροφυσαλίδων στην κυκλοφορία του αίματος οι οποίες μεταφέρονται ως το σημείο όπου έχουν σχηματιστεί θρόμβοι αίματος. Στη συνέχεια οι ειδικοί ρίχνουν υπερήχους στα σημεία-«κλειδιά» κάνοντας τις φούσκες να διαστέλλονται και να συστέλλονται γρήγορα. Η διαδικασία αυτή λειτουργεί όπως ένα σφυρί που «σφυροκοπά» τους θρόμβους και τους αναγκάζει να διαλυθούν. Η συγκεκριμένη θεραπεία δοκιμάζεται ήδη σε ασθενείς στις ΗΠΑ.
Διαβήτης
Ισως οι φυσαλίδες μπορούν να απαλλάξουν τα άτομα με διαβήτη από τις καθημερινές ενέσεις ινσουλίνης. Εισπνεόμενες φούσκες γεμάτες ινσουλίνη έδωσαν ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε πρώιμα πειράματα σε ζώα, όπως ανέφεραν ερευνητές από το Κολέγιο Φαρμακολογίας Wenzhou στην Κίνα.
Καρκίνος του προστάτη
Σήμερα η συμβατική διάγνωση για τον καρκίνο του προστάτη γίνεται με βιοψία στον αδένα. Ωστόσο η τεχνολογία της… φυσαλίδας σε συνδυασμό με χρήση υπερήχων μπορεί να προσφέρει μια λιγότερο επεμβατική λύση.
Οι υπέρηχοι προσφέρουν εικόνες μέσω της μέτρησης του χρόνου που χρειάζονται τα ηχητικά κύματα ώστε να επιστρέψουν έχοντας «χτυπήσει» τους ιστούς. Η έγχυση διαλυμάτων που θα περιέχουν μικροφυσαλίδες μπορεί να προσφέρει πολύ καλύτερη απεικόνιση. Μελέτη ειδικών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Αϊντχόφεν στην Ολλανδία έδειξε ότι ο συνδυασμός υπερήχων και φυσαλίδων προσέφερε άριστη εικόνα σχετικά με την ακριβή θέση και το μέγεθος όγκων του προστάτη. Η ομάδα από την Ολλανδία ελπίζει ότι η μέθοδος θα είναι ευρέως διαθέσιμη σε έναν χρόνο για τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, ενώ μελετά τη χρήση της και για άλλες μορφές καρκίνου.
Νόσος Αλτσχάιμερ
Μια μεγάλη πρόκληση σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση ασθενειών του εγκεφάλου όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η κατάθλιψη είναι να βρεθεί ο τρόπος ώστε να διαπεράσουν τα φάρμακα την «πύλη» που ονομάζεται αιματοεγκεφαλικός φραγμός και έχει καθήκον να προστατεύει τον εγκέφαλο από πιθανούς εισβολείς. Στόχος είναι να ανοίγει ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός τόσο όσο χρειάζεται για να περνούν στον εγκέφαλο τα επιθυμητά φάρμακα και όχι άλλες εν δυνάμει επιβλαβείς ουσίες. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τορόντο προσπαθούν να το καταφέρουν αυτό με χρήση μικροφυσαλίδων που εγχέονται στην κυκλοφορία του αίματος. Οι ειδικοί παρακολουθούν την πορεία τους με χρήση μαγνητικής τομογραφίας ή απεικόνισης με υπερήχους και όταν οι φυσαλίδες φθάσουν στον αιματοεγκεφαλικό φραγμό τις «βομβαρδίζουν» με υπερήχους, με αποτέλεσμα εκείνες να διαστέλλονται. Με τη συγκεκριμένη μέθοδο ανοίγει για λίγο το «φράγμα» που χωρίζει τον εγκέφαλο από το υπόλοιπο σώμα και τα φάρμακα το διαπερνούν φθάνοντας στις περιοχές που χρειάζεται.
Χημειοθεραπείες
Μικροφυσαλίδες με διάμετρο χίλιες φορές μικρότερη από εκείνη μιας ανθρώπινης τρίχας χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά φαρμάκων στους όγκους. Οι φυσαλίδες είναι καλυμμένες με λιπώδεις ουσίες και εγχέονται στην κυκλοφορία του αίματος. Στη συνέχεια μικροκύματα λιώνουν το λιπώδες περίβλημά τους και επιτρέπουν την έκλυση φαρμάκων ακριβώς στο επιθυμητό σημείο. Σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου Ντιουκ στις ΗΠΑ που εφαρμόζουν τη μέθοδο της φυσαλίδας, αυτή προσφέρει έκλυση 30 φορές περισσότερης χημειοθεραπείας στους όγκους σε σύγκριση με τη συμβατική μέθοδο. Οι ειδικοί από το Ντιουκ δοκιμάζουν την τεχνική σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού των οποίων η νόσος έχει εμφανίσει υποτροπή. Παρόμοια προσέγγιση δοκιμάζεται και για τον καρκίνο του προστάτη, ενώ οι ερευνητές πιστεύουν ότι η τεχνική θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική και για τον καρκίνο του παγκρέατος, του παχέος εντέρου και του ορθού, των ωοθηκών, του τραχήλου της μήτρας και του εγκεφάλου.
Καρδιακά επεισόδια
Οι φυσαλίδες θα μπορούσαν να μειώσουν τις βλάβες που υφίσταται η καρδιά ύστερα από ένα έμφραγμα. Καρδιολόγοι από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Βόννης στη Γερμανία εγχέουν μικροφυσαλίδες στην κυκλοφορία του αίματος έπειτα από έμφραγμα και μόλις εκείνες φθάσουν στην καρδιά τις χτυπούν με υπερήχους ώστε να τις κάνουν να δονούνται. Με αυτόν τον τρόπο προκαλούνται πολύ μικρές βλάβες στην περιοχή, αναγκάζοντας το σώμα να εκλύσει αυξητικούς παράγοντες που γεννούν νέο υγιή καρδιακό ιστό αποτρέποντας τη δημιουργία ουλώδους ιστού.
Ασθμα
Οι μικροφυσαλίδες έχουν τεθεί και στην υπηρεσία της αντιμετώπισης αναπνευστικών προβλημάτων όπως το άσθμα, το εμφύσημα και η βρογχίτιδα. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αριζόνας στις ΗΠΑ αναφέρουν ότι ορισμένες φορές τα συμβατικά εισπνεόμενα φάρμακα δεν φθάνουν στις κυψελίδες των πνευμόνων. Δημιούργησαν λοιπόν φυσαλίδες που είναι μικρότερες και πιο ελαφρές από τις σταγόνες των εισπνεόμενων φαρμάκων και οι οποίες φθάνουν ως τις κυψελίδες. Ελπίζουν ότι η θεραπεία τους θα είναι ευρέως διαθέσιμη μέσα σε τρία χρόνια.
HeliosPlus
