Βιβλία

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ε. ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ
Ω-λιπαρά οξέα – Ολα όσα πρέπει να ξέρετε
Θεσσαλονίκη, 2012,
σελ. 190, τιμή 14 ευρώ

Λίπος. Μία από τις λέξεις που τρομοκρατούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Κάτι σαν απαγορευμένος καρπός. Πολλά ωραία πράγματα είναι γευστικά αλλά λιπαρά, άρα πρέπει να κοπούν από το διαιτολόγιό μας; Χρειάζεται μάλλον να περάσουμε στον εσωτερικό κήπο και να μάθουμε περισσότερα προτού απλά προσπεράσουμε. Διότι έχουμε ακούσει άσχημα πράγματα για το λίπος, ξέρουμε ότι σε μερικές περιπτώσεις είναι κολασμένα γευστικό, αλλά αγνοούμε, για παράδειγμα, πως υπάρχουν βιταμίνες λιποδιαλυτές, που αξιοποιούνται μόνο σε περιβάλλον λίπους. Επίσης έχουμε στο μυαλό μας ότι σήμερα μία από τις πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες είναι να τρώμε ψάρι. Αποτελεί όμως αυτό κανόνα που μπορούμε να ακολουθούμε έχοντας κλειστά τα μάτια και τα αφτιά;

Το βιβλίο του ομότιμου καθηγητή κ. Γ. Μανουσάκη είναι από αυτά που οι αγγλόφωνοι αποκαλούν «eye opener», δηλαδή σου ανοίγει τα μάτια, διότι ξέρουμε για τις ουσίες με τον βασικό χαρακτηρισμό Ω και κάτι αριθμούς στην ουρά (3, 6, 9) ότι κάνουν καλό, αλλά τα πώς, ποιος, πότε μένουν συνήθως στα αζήτητα. «Τα μόρια των λιπών και των ελαίων προκύπτουν από γλυκερίνη και τα λεγόμενα λιπαρά οξέα». Αυτό που τα διαφοροποιεί μεταξύ τους είναι τα λιπαρά οξέα του καθενός. Υπάρχουν τρεις γενικές κατηγορίες λιπαρών οξέων: τα κορεσμένα, τα οποία υπάρχουν κυρίως στο κρέας και στα γαλακτοκομικά, τα μονοακόρεστα, τα οποία βρίσκονται στα φυτικά έλαια, και τα πολυακόρεστα, τα οποία τα συναντούμε στα ιχθυέλαια, στο λινέλαιο, στο ηλιέλαιο, στο αραβοσιτέλαιο και στο σογιέλαιο. Από αυτά εκείνα που μας ενδιαφέρουν εδώ και συνιστούν θέμα επιβίωσης για τα κύτταρά μας είναι τα ωμέγα-3 (ω-3) και ωμέγα-6 (ω-6) λιπαρά οξέα. Για να διαθέτουν τα κύτταρά μας το καθένα μια υγιή και προστατευτική μεμβράνη χρειάζονται τα ω-3 και ω-6. Το όνομά τους το έχουν πάρει από το ότι έχουν στο μόριό τους έναν διπλό δεσμό στο 3ο, 6ο, 9ο αντιστοίχως άτομο άνθρακα από το τελευταίο (δηλαδή το τάξεως ωμέγα) της ανθρακικής αλυσίδας που περιέχει το καθένα.

Τα «απαραίτητα» λεγόμενα λιπαρά οξέα είναι των ομάδων ω-3 και ω-6. Ηδη από τη βρεφική του ηλικία, με το μητρικό γάλα, ο άνθρωπος πρέπει να αρχίσει να εφοδιάζεται με τέτοια οξέα. Συνιστούσαν λοιπόν στις εγκυμονούσες να τρώνε πολλά λιπαρά ψάρια. Αλλά μετά την εκτεταμένη μόλυνση του περιβάλλοντος, που έπληξε ακόμη και ό,τι κολυμπούσε στο νερό, πρέπει να επικρατήσουν άλλες σκέψεις. Στο βιβλίο ο αναγνώστης βρίσκει και σ’ αυτό εναλλακτική λύση, αφού αναλύεται σε αρκετά μεγάλη έκταση η περίπτωση του λιναρόσπορου, ο οποίος είναι επίσης πηγή των πολύτιμων αυτών ουσιών, και μάλιστα όταν καταναλώνεται αλεσμένος.

Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο γίνεται διεξοδική παρουσίαση των ω-λιπαρών και των συμπληρωμάτων με βάση αυτά και στο δεύτερο μέρος, μετά τη σελίδα 80, εξετάζεται διεξοδικά το θέμα «Ωμέγα λιπαρά οξέα και ασθένειες». Ακόμη και αν κάποιος θεωρήσει ότι το σχετικό με τις παθήσεις τμήμα του βιβλίου δεν τον αφορά, αρκεί το πρώτο μέρος για να καταστήσει το βιβλίο άξιο ανάγνωσης. Διότι πέρα από το κυρίως θέμα περιέχει και ένα πλήθος στοιχείων που μπορεί να μοιάζουν με λεπτομέρειες σε πρώτη ανάγνωση αλλά στην πράξη είναι πολύτιμα (όπως αυτό για το ότι πρέπει να πίνουμε πολύ νερό αν θέλουμε να αξιοποιεί ο οργανισμός τις ίνες του λιναρόσπορου ή τα σχετικά με το λάδι από krill που έχει κάνει την εμφάνισή του στα ράφια των μαγαζιών με υγιεινές τροφές). Είναι ένα βιβλίο πολύτιμο, με πολλές πληροφορίες. Και διαφωνώ μόνο, για λόγους αρχής, με τον οποιονδήποτε υπότιτλο που περιέχει και το κλασικό «όλα όσα πρέπει να ξέρετε»…