Η σύγκριση του DNA του σύγχρονου ανθρώπου με εκείνο των αρχαίων ανθρωποειδών έχει αποκαλύψει ότι ποσοστό της τάξεως του 1%-4% του γενετικού υλικού των ανθρώπων που δεν έχουν αφρικανική καταγωγή έχει κληρονομηθεί από τους Νεάντερταλ. Το 7% του DNA των Μελανησίων προέρχεται από τους Ντενίσοβαν. «Αυτό είναι ένα ξεκάθαρο σημάδι σχετικά με το ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι διασταυρώθηκαν με άλλους πληθυσμούς» λέει ο Ρίτσαρντ Γκριν από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Κρουζ.
Αυτές οι μελέτες μαρτυρούν ότι η διασταύρωση μεταξύ των σύγχρονων ανθρώπων και των εξαδέλφων μας ήταν σχετικώς σπάνια και πιθανότατα περιοριζόταν σε μία φορά και σε ένα μέρος για το κάθε είδος. Στην περίπτωση των Νεάντερταλ πιθανότατα το «ζευγάρωμα» έγινε πριν από περισσότερα από 50.000 χρόνια στη Μέση Ανατολή.
Δεν συμφωνούν πάντως με αυτό όλοι οι ειδικοί. «Καθώς οι σύγχρονοι άνθρωποι εξαπλώνονταν στην Ευρώπη μέσα στα τελευταία 45.000 χρόνια, λογικά θα συναντούσαν Νεάντερταλ σε κάθε γωνία» αναφέρει ο Πολ Μέλαρς από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. «Και όμως δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι υπήρξε διασταύρωση μεταξύ των δύο ειδών». Γιατί; Ο Γκριν θεωρεί ότι ίσως όλα αυτά να αποτελούν ένα απλό παιχνίδι αριθμών: αν υπήρχαν πολύ περισσότεροι άνθρωποι από ό,τι Νεάντερταλ, τα ίχνη της διασταύρωσής τους στο DNA των Ευρωπαίων θα γίνονταν πιο αδύναμα ή θα έσβηναν εντελώς από το γονιδίωμα του σύγχρονου ανθρώπου.

Επιμειξίες ή προϋπάρχον κοινό γενετικό υλικό;
Υπάρχει όμως και μια εναλλακτική εξήγηση για την παρουσία DNA των Νεάντερταλ στο ανθρώπινο γονιδίωμα.
Φανταστείτε ότι αρχαίοι πληθυσμοί ανθρωποειδών στην Αφρική, ο καθένας εκ των οποίων είχε ελαφρώς διαφορετικό γενετικό «προφίλ», διαχωρίστηκαν ο ένας από τον άλλον.
Αν από μία ομάδα προέκυψαν όλα τα ανθρωποειδή που ζούσαν εκτός Αφρικής ενώ την ίδια στιγμή άλλοι πληθυσμοί έγιναν οι πρόγονοι όλων των Αφρικανών, τότε ακόμη και χωρίς να έχει γίνει μετέπειτα επιμειξία οι μη αφρικανικοί πληθυσμοί και οι Νεάντερταλ θα μοιράζονταν κάποιο γενετικό υλικό το οποίο δεν θα διέθεταν οι αφρικανικοί πληθυσμοί.
Η πιθανότητα αυτή αναφέρθηκε αρχικώς από τον Γκριν και τους συνεργάτες του και στη συνέχεια διερευνήθηκε περαιτέρω από τον Αντρέα Μάνικα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, ο οποίος πιστεύει ότι μπορεί να δώσει μια εξήγηση για το μοτίβο διασποράς των γονιδίων των Νεάντερταλ που βρίσκουμε σήμερα.
Ακόμη όμως και αν δεχθούμε ότι υπήρξε κάποια στιγμή διασταύρωση ανθρώπου και Νεάντερταλ, όπως άλλωστε οι περισσότεροι πιστεύουν, αυτό μας καθιστά… υβρίδια;
Ο Μάρτιν Ρίτσαρντς από το Πανεπιστήμιο Χάντερσφιλντ στη Βρετανία σημειώνει ότι η όλη σύλληψη σχετικά με τα είδη είναι πολύ «ομιχλώδης» καθιστώντας δύσκολο το να μπουν σαφείς διαχωριστικές γραμμές μεταξύ διαφορετικών ομάδων.

Είδη και υπο-είδη
Ενας ορισμός για το είδος αναφέρει ότι αφορά μια ομάδα τα μέλη της οποίας δεν μπορούν να ζευγαρώσουν και να παραγάγουν βιώσιμους απογόνους με άλλα είδη. Ετσι η γενετική ανάλυση θέτει υπό αμφισβήτηση το αν οι Νεάντερταλ και οι Ντεσίνοβαν ανήκαν εξαρχής σε διαφορετικά είδη από τον άνθρωπο. Πράγματι οι Νεάντερταλ θεωρούνται κάποιες φορές ως υπο-είδος του Homo sapiens.
Το θέμα του είδους αποτελεί έναν «πονοκέφαλο» για τους επιστήμονες, σύμφωνα με τον Γκριν. «Μπορούμε να προσδιορίσουμε τη γενετική σχέση μας με τους Νεάντερταλ και τους Ντεσίνοβαν με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια χωρίς να βάλουμε την ταμπέλα του «είδους» σε αυτές τις ομάδες» υποστηρίζει.
Ωστόσο, σε ένα πιο βαθύ επίπεδο, το ερώτημα σχετικά με το αν οι πρόγονοί μας διασταυρώθηκαν ή όχι με άλλα είδη είναι σημαντικό σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε για τον ίδιο μας τον εαυτό.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ