Βιβλία

ΤΖΟΝ ΛΟΥΝΤ ΚΑΙ ΤΖΟΝ ΜΙΤΣΙΝΣΟΝ
Το βιβλίο της ολικής άγνοιας για τον κόσμο των ζώων
Εκδόσεις: Πατάκη 2011, σελ 328, τιμή 15,79 ευρώ

Το ξέρετε ότι, παρά τη φήμη τους, οι θηλυκές μαύρες χήρες τρώνε μόνο ένα στα 10 ταίρια τους, αν και μπορούν να συνευρεθούν με 25 μέσα σε μια μέρα; Ξέρετε ότι οι γατόπαρδοι μπορούν να γουργουρίσουν, να τιτιβίσουν και να βγάλουν διαπεραστικές κραυγές, αλλά δεν μπορούν να βρυχηθούν; ‘Η ότι τα όργανα αναπαραγωγής των καγκουρό αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής; Βλέπετε, οι όρχεις του αρσενικού κρέμονται πάνω από το πέος του, ενώ το θηλυκό διαθέτει τρεις κόλπους. Μη σας παραξενεύει πάντως αυτό: ο ένας κόλπος είναι για τον τοκετό, ενώ οι άλλοι δύο για το σεξ, καθώς μέσω αυτών το σπέρμα καταλήγει στις δύο μήτρες του ζώου. Τέλος, γνωρίζετε ότι η ονομασία της καμηλοπάρδαλης προέκυψε επειδή οι αρχαίοι Ελληνες και Ρωμαίοι θεώρησαν λανθασμένα ότι επρόκειτο για διασταύρωση μεταξύ καμήλας και παρδάλεως (λεοπάρδαλης);

Πού τα μάθαμε όλα αυτά; Στο βιβλίο της ολικής άγνοιας για τον κόσμο των ζώων των Τζον Λόιντ και Τζον Μίτσινσον. Οι δυο τους είναι παραγωγοί και παρουσιαστές της χιουμοριστικής σειράς γνώσεων του BBC με τίτλο QI (Quite Interesting, αρκετά ενδιαφέρον, αλλά και το αντίστροφό του IQ για τον γνωστό και αμφιλεγόμενο δείκτη ευφυΐας), ενώ έχουν επίσης συνυπογράψει το βιβλίο της ολικής άγνοιας – σκέτο.

Οπως και το πρώτο πόνημά τους έτσι και τούτο βρίθει πληροφοριών δοσμένων με χιούμορ και γλαφυρότητα. Παραδείγματος χάριν, ο υπότιτλος στο κεφάλαιο αστερίας λέει: ο ανεγκέφαλος με τα έξυπνα πόδια. Πράγματι, όπως όλοι γνωρίζουμε, ο αστερίας δεν έχει κεφάλι, ενώ, όπως μας πληροφορούν οι συγγραφείς, πολλές από τις λειτουργίες του έχουν «αποκεντρωθεί» προς τα πόδια. Ομοίως το κοάλα περιγράφεται ως «ένας χαδιάρης κοπροφάγος». Ο όχι και τόσο ελκυστικός χαρακτηρισμός είναι απολύτως επιτυχής και χρησιμοποιείται από τους συγγραφείς για να μας θυμίσουν μια από τις βασικότερες ιδιαιτερότητες του συμπαθούς μαρσιποφόρου: την αποκλειστική διατροφή του με φύλλα ευκαλύπτου. Δεν πρόκειται για μικρό κατόρθωμα! Ο ευκάλυπτος είναι ένα από τα τοξικότερα φυτά και ως εκ τούτου απορριπτέα διατροφική επιλογή για τα υπόλοιπα φυτοφάγα. Οπως λοιπόν μας πληροφορούν οι συγγραφείς, το κοάλα είναι το μόνο θηλαστικό που όχι μόνο τρώει τα περιττώματά του (αυτό το κάνουν και άλλα είδη), αλλά τα ταΐζει και στα παιδιά του. Ετσι, το μόλις τεσσάρων μηνών κοάλα τρεφόμενο με έναν χυλό περιττωμάτων που ετοιμάζεται από τη μητέρα του προσλαμβάνει τους ειδικούς μικροοργανισμούς που, όταν εποικίσουν το γαστρεντερικό σύστημά του, θα του επιτρέψουν να μεταβολίσει τις τοξίνες των ευκαλύπτων.

Χρησιμοποιώντας κατά κόρον αυτό το τρυκ, το να επιλέγουν δηλαδή ένα χαρακτηριστικό και να το περιγράφουν με τρόπο που μπορεί και να σοκάρει, οι Λόιντ και Μίτσινσον επιτυγχάνουν ό,τι δεν μπορεί να πετύχει ο κλασικός εκπαιδευτικός τρόπος τού «Σήμερα παιδιά θα μάθουμε για το κοάλα. Το κοάλα…». Δημιουργούν δηλαδή στα παιδιά εικόνες που μένουν, ενώ ταυτόχρονα τα κάνουν να αντιλαμβάνονται τη λειτουργία των οικοσυστημάτων ή τη φυσιολογία των ζώων, ή, αν προτιμάτε, τη μαγεία του ζωικού βασιλείου.

Πρόκειται για ένα βιβλίο με ελκυστική εικονογράφηση (από τον Ted Dewan) που μπορεί να διαβαστεί άνετα από μικρούς και μεγάλους. Περιττό δε να πούμε ότι προσφέρεται για όσους θέλουν να εντυπωσιάσουν μικρούς γοητευμένους από τα ζώα φυσιοδίφες. Επιτυχία εξασφαλισμένη…

Ιωάννα Σουφλέρη

Προσεχώς… αφθονία!

PETER H. DIAMANDIS, STEVEN KOTLER
Abundance: The Future Is Better Than You Think
Εκδόσεις: Free Press 2012, σελ.400,
τιμή: 10,99 ευρώ (στο www.amazon.it)

Ηταν 21 Φεβρουαρίου 2012 όταν πρωτοεμφανίστηκε στις ΗΠΑ ένα βιβλίο με επιτηδευμένα «τσαλακωμένο» εξώφυλλο. Το υπέγραφε ο γνωστός από την αρθρογραφία μας Πέτρος Διαμαντής – ο ελληνοαμερικανός αεροναυπηγός και γενετιστής που διοργανώνει ταξίδια στο Διάστημα – και ένας βραβευμένος αρθρογράφος περιοδικών όπως το «TheNew York Times Magazine»,το «Wired»,το «Discover» και το «National Geographic», οSteven Kotler. Ο τίτλος του βιβλίου σήμαινε στα ελληνικά: «Αφθονία – Το μέλλον είναι καλύτερο απ’ ό,τι νομίζετε». Τι ήθελαν να πουν οι συγγραφείς και γιατί έγινε το πόνημά τους ανάρπαστο – ευπώλητο του Amazon σε μόλις 10 ημέρες;

Διαβάζοντάς το θα διαπιστώσετε ότι πρόκειται για ένα εμπεριστατωμένο μανιφέστο δημιουργικής αισιοδοξίας. Συγκεκριμένα οι συγγραφείς εξετάζουν τις προϊούσες τάσεις της τεχνολογίας και της επιστήμης για να καταλήξουν σε τρεις συνιστώσες δυνάμεις που θα ανατρέψουν το κυνικό σκηνικό τού σήμερα. Η πρώτη είναι η «επανάσταση του κάν’ το μόνος σου» και αναφέρεται κυρίως στις πρωτόγνωρες δυνατότητες που αποκτούν οι ιδιώτες να κάνουν πράγματα που κάποτε ήταν αντικείμενο μεγάλων οργανισμών και κρατικών υπηρεσιών. Η δεύτερη συνιστώσα είναι οι «τεχνοφιλάνθρωποι» – τουτέστιν, άτομα όπως ο Bill Gates της Microsoft και ο Mark Zuckerberg του Facebook, που ξοδεύουν το περίσσευμά τους σε σκοπούς καλούς καγαθούς. Η τρίτη και ανερχόμενη δύναμη είναι το «δισεκατομμύριο των φτωχών του πλανήτη», που τώρα συνδέεται κι αυτό στο Διαδίκτυο και την ασύρματη επικοινωνία. Οι συγγραφείς επιμένουν ότι η όσμωση αυτών των δυνάμεων – εφόσον ευοδωθεί το στρατηγικό πλάνο που παραθέτουν – θα καταλύσει τα σημερινά αδιέξοδα και θα οδηγήσει σε πρωτόγνωρη ευημερία.

Μην περιμένετε να σας πω τη γνώμη μου για το αν το μανιφέστο αυτό έχει ερείσματα ή πρόκειται για το ύστατο νεοφιλελεύθερο όνειρο. Αξίζει να το διαβάσετε και να συμπεράνετε μόνοι σας.

Τάσος Καφαντάρης