Βιβλία

ΚΩΣΤΑΣ ΦΑΣΣΕΑΣ

Τι τρώμε…
Ενας επιστήμονας στην κουζίνα μας

Εκδόσεις Δίαυλος, 2011,
σελ. 261, τιμή 18 ευρώ

Ο Κώστας Φασσέας είναι από το 2009 καθηγητής Βιολογίας Κυττάρου και Γενικής Βοτανικής στο Τμήμα Γεωπονικής Βιοτεχνολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου και, όπως γράφει στην τελευταία σελίδα του βιβλίου του, «προσφέρει από το 2007 ανιδιοτελώς τις υπηρεσίες του στον ΕΦΕΤ ως εμπειρογνώμονας σε θέματα μικροσκοπικού ελέγχου τροφίμων για τα οποία έχει υπάρξει καταγγελία από τους καταναλωτές». Δικαιολογημένα λοιπόν και ο υπότιτλος «Ενας επιστήμονας στην κουζίνα». Το βιβλίο του με τον τίτλο «Τι τρώμε» προσπαθεί να δώσει απαντήσεις σε αναρίθμητα «γιατί» που ένας απλός καταναλωτής ή και ένας… φαγάς θα είχαν να διατυπώσουν σε στιγμές ηρεμίας ή έστω παρατεταμένης χώνεψης. Από τις κλασικές απορίες «Τι είναι τα αντιοξειδωτικά» ως τα πιο προχωρημένα, που μπορεί να κάνουν έναν πελάτη υπερμπακάλικου να διστάσει να αγοράσει ένα προϊόν διότι δεν έχει ξανακούσει καν το όνομά του (και δεν διαβάζει και ChainFood). Οπως για παράδειγμα: γιατί βάζουμε στάχτη σε μερικές συνταγές, τι είναι το ιμβερτοσάκχαρο, γλυκόζη ή αμυλοσιρόπι, ποιος ο ρόλος του λίπους στο ζυμάρι, το αφρόγαλα στον καπουτσίνο και πώς θα το φτιάξετε τέλειο, πώς από λευκό γάλα βγαίνει κίτρινο τυρί, τι είναι τα θράψαλα. Αυτές και πολλές ακόμη τέτοιες ερωτήσεις βρίσκουν απάντηση σε αυτό το πλούσιο σε πληροφορίες βιβλίο. Διαβάζεται άνετα και χωρίς να απαιτούνται ειδικές γνώσεις. Ορεξη για να μάθεις κάποια πράγματα γύρω από αυτά που τρως να υπάρχει και διαθέτει αναρίθμητα στοιχεία, παρουσιασμένα με τρόπο πολύ… εύπεπτο. Ακόμη και αν δεν συμφωνείς σε διάφορα σημεία με τον συγγραφέα. Εγώ, για παράδειγμα, δεν συμφωνώ με την άποψή του ότι οι ουσίες με την επισήμανση Ε που αναγράφονται στις συσκευασίες είναι ακίνδυνες, διότι, για να μην πάμε μακριά, μερικές από αυτές προκαλούν σε κάποιους ανθρώπους σοβαρές αλλεργίες. Ούτε ότι από θρεπτικής πλευράς το τυρί δεν είναι απαραίτητο ενώ μπορούμε να πίνουμε γάλα στη θέση του, αφού, από όσο ξέρω, το ασβέστιο οι ενήλικοι είναι καλύτερα να το παίρνουν από το τυρί (και από ξηρούς καρπούς) και όχι από το γάλα. Επίσης στα σχετικά με το αλουμινόχαρτο, όπου ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει διαφορά με ποια όψη έρχονται σε επαφή τα τρόφιμα, οι ίδιοι οι κατασκευαστές μού έχουν πει ότι θεωρούν ως καθαρή πλευρά την πιο στιλπνή από τις δύο. Η ρίγανη θα χρειαζόταν περισσότερο χώρο από αυτόν που της αφιερώθηκε για να αναφερθούν οι ευεργετικές της ιδιότητες, αλλά το στοιχείο που αναφέρει ο συγγραφέας για τον κίνδυνο που διατρέχουμε από εισαγόμενη ρίγανη, κάτι προφανώς βγαλμένο από την πείρα του ως εμπειρογνώμονα του ΕΦΕΤ, είναι πολύ χρήσιμο. Το βιβλίο τελικά είναι σίγουρα πολύ ενδιαφέρον και προσαρμοσμένο στα ελληνικά δεδομένα, κάτι που οπωσδήποτε μετράει σημαντικά.

Α. Γ.

H τεχνολογία των Αχαιών

The Unknown Technology in Homer

Εκδόσεις Springer Science, 2010, σελ. 210,
τιμή <88,90 (www.papasotiriou.gr)
ή $99 (www.amazon.com)

Είναι πραγματικά άξιο μελέτης το πώς, σε μια εποχή κυριαρχίας της τεχνολογίας, η κατάπτωση των πολιτισμικών αξιών οδηγεί σε αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για το «τι έκαναν οι Αρχαίοι». Ομως, αντί να παραδοθούμε σε «βιβλία της οκάς», γραμμένα από ερασιτέχνες και ημιμαθείς, καλό είναι να εντρυφήσουμε στα όσα συμπεραίνουν για την τότε εποχή έγκριτοι επιστήμονες. Ενα τέτοιο βιβλίο-θησαυρός είναι το παρόν, το οποίο εμπεριέχει κυρίως τις εισηγήσεις αντίστοιχου συνεδρίου στην Ολυμπία, το 2006, αλλά και μελέτες του επιμελητή της έκδοσης και καθηγητή Τεχνολογίας Υλικών στο Πανεπιστήμιο Πατρών, Στέφανου Παϊπέτη.

Το βιβλίο είναι γραμμένο στα αγγλικά – και γνωρίζει ήδη την επιτυχία διεθνώς –, διανθισμένο με τα ομηρικά εδάφια στα ελληνικά. Η γλώσσα είναι κατανοητή από τον μέσο αγγλόφωνο αναγνώστη, μολονότι γράφτηκε σχεδόν αποκλειστικά από μηχανικούς. Η ύλη του χωρίζεται σε τρία μέρη, όπου στο πρώτο μαθαίνει κανείς το ιστορικό πλαίσιο των ομηρικών επών, ενώ στο δεύτερο ανακαλύπτει την τεχνολογία των μυκηναϊκών αρμάτων και διαβάζει μια επιστημονική ερμηνεία της Σκύλλας και της Χάρυβδης. Το τρίτο μέρος εμβαθύνει στους αυτοματισμούς και στην οπλική τεχνολογία των Αχαιών, ενώ το τέταρτο καταγίνεται με τον Δούρειο Ιππο και τον Θησαυρό του Ατρέα, για να καταλήξει με τη μελέτη του ίδιου του δακτυλικού εξάμετρου του Ομήρου.

Είναι μια έκδοση πολυτελής, με σκληρό εξώφυλλο και πανδαισία έγχρωμων εικόνων και σχημάτων, η οποία σίγουρα συνιστά τέλειο δώρο. Ομως, αν όντως ψάχνετε ο ίδιος απαντήσεις για τις ρίζες του «ελληνικού θαύματος», διαβάστε το απ’ άκρη σ’ άκρη.

Τ. Κ.