ΤΖΕΪΜΣ ΓΚΛΑΪΚ
Η πληροφορία: Η ιστορία –
η θεωρία – ο χείμαρρος}
Εκδόσεις Τραυλός, σελ. 752,
τιμή 23,90 ευρώ
«Υποκρινόμαστε ότι ο κόσμος μας διαθέτει ολοένα περισσότερη πληροφορία αλλά μας φαίνεται όλο και πιο στερημένος από το νόημα».
Ζαν-Πιερ Ντιπουί (σελ. 581)
Στις τρεις δεκαετίες που «ψηφιοποιείται» ο κόσμος μας έχω διαβάσει αρκετές «Ιστορίες της Πληροφορικής» και… πέθαινα από πλήξη σχεδόν κάθε φορά. Κάτι το ξύλινο του «τεχνοκρατικού λόγου», κάτι η απλώς ημερολογιακή παρέλαση επιτευγμάτων, έκαναν την όλη προσπάθεια βαρετή μέχρι θανάτου. Αυτό ως πριν από πέντε ημέρες, όταν έλαβα τη νεότευκτη απόδοση στα ελληνικά τού μόλις τον Μάιο του 2011 εκδοθέντος νέου βιβλίου του Τζέιμς Γκλάικ.{AR}
Η «Πληροφορία» δεν είναι διόλου μια τυπική εξιστόρηση πορείας. Στην αρχή μοιάζει περισσότερο με «ανάλυση γλώσσας», έπειτα φέρνει περισσότερο προς την «αφήγηση εξερεύνησης», μετά γέρνει προς την «προσωπογραφία» και τα βιογραφικά ανέκδοτα και ύστερα… γίνεται ένας μύλος που τα αλέθει όλα αυτά μπαινοβγαίνοντας σε διάφορα πεδία επιστημών. Είναι στην ουσία ένας χορός λέξεων και νοημάτων που ξεκινά με το ρυθμικό ταμ-ταμ της Αφρικής, σηκώνεται στ’ ακροδάχτυλα με την κωδικοποίηση των Αρχαίων – Ελλήνων, Σουμερίων και λοιπών – για να στροβιλιστεί ξέφρενα με τα πιστόνια της Βιομηχανικής Επανάστασης, να ζυγιαστεί κροταλίζοντας τις κλακέτες των μηχανών ζακάρ και να ξαναφουντώσει το φλαμένκο του με τον χείμαρρο των ηλεκτρονίων που του έριξαν τα τρανζίστορ. Είναι μια αποκάλυψη, ένα ξεσκέπασμα του υπόγειου ποταμού της Ιστορίας που έτρεχε κάτω από την επιφανειακή ιστορία της ανθρωπότητας, ένα ξύπνημα της κοινής γλώσσας που είχαμε χάσει με το γκρέμισμα του Πύργου της Βαβέλ και αναδομήσαμε χτίζοντας το Διαδίκτυο. Είναι ένα έπος των ανθρώπων που ξανακέντησαν το συντακτικό της γλώσσας της πληροφορίας, μια Ιλιάδα που μεταλλάσσεται σε Οδύσσεια, θυμίζοντάς μας ότι απλά ταξιδεύουμε μέσα σε ένα ανακυκλούμενο Σύμπαν.
Το να συντομογράψει κανείς τα περιεχόμενα των κεφαλαίων του Γκλάικ δεν έχει και πολύ νόημα: Ο άνθρωπος αυτός – πρώην δημοσιογράφος επιστημών των «New York Times» – μάζεψε σαν το μυρμήγκι τις ψηφίδες του επί επτά ολόκληρα χρόνια και ύστερα τις έκανε ένα τόσο καλοδουλεμένο και σφιχτό ψηφιδωτό που είναι χαράμι να τις δεις μία μία. Ο θαυμασμός μου για το «δέσιμο» των πληροφοριών που συνέλεξε καταλήγει σε έναν σεβασμό άξιο… σιωπής. Θα πω μόνον αυτό: Αν νομίζατε πως γνωρίζετε το πώς φθάσαμε στην εποχή του iPad και του Facebook, ξεχάστε το. Δεν θα γνωρίζετε τίποτε το ουσιώδες ώσπου να διαβάσετε αυτό το βιβλίο. Αν πάλι σας φανεί πως είναι εξειδικευμένο, ότι αφορά μυημένους όσο… ένα βιβλίο για πίπες αφορά μόνο τους καπνιστές πίπας, ξανασκεφθείτε το: Πάρτε μια βαθιά ανάσα και χωθείτε στις σελίδες του, ακόμη και ως «παθητικός καπνιστής». Ισως έτσι τούτος ο αιώνας της πληροφορίας σάς φανεί επιτέλους πιο κατανοητός.
